http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
رويكرد گسترده عالمان فارسي زبان به برگردان قرآن كريم به زبان فارسي كه در چند دهه اخير حيات و نشاطي دو چندان به خود گرفته است، نكته سنجان و منتقدان بسياري را به موشكافي و تأمل در اين آثار ارزشمند برانگيخته و بابي نوين را در پژوهش هاي قرآني با عنوان «نقد ترجمه هاي قرآن كريم» گشوده است كه حيات جدي آن از نيم قرن تجاوز نمي كند. چند سالي است كه اين روند با تب و تابي روز افزون، بخشي از همت اديبان و پژوهشگران معارف قرآن را به خود معطوف داشته است؛ روندي كه نه تنها ترجمه قرآن را به سوي صحت و دقت هر چه بيشتر سوق داده بلكه در تدوين اصول و قواعد علمي حاكم بر ترجمه قرآن نيز نقش بسزايي ايفا كرده است. بررسي قريب يكصد مقاله كه تا كنون در زمينه نقد ترجمه هاي فارسي قرآن كريم به چاپ رسيده حاكي از آن است كه نويسندگان آنها آثار خود را در قالب ها و ساختارهاي متفاوتي عرضه كرده اند. در اين گفتار كوشيده ايم تا با بررسي اين مقالات، ساختارهاي حاكم بر آنها را شناسايي كنيم و ضمن طبقهبندي آنها دورنمايي از شاكله اين آثار ارزشمند را ارائه دهيم.
به طور كلي اين نقدها از دو جنبه صوري و محتوايي قابل بررسي و طبقه بندي اند. سخن را با طبقه بندي صوري نقدها آغاز مي كنيم.
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
1. طبقه بندي صوري نقدها
اگر از اندك مقالاتي كه موضوع اصلي آنها نقد مقدمه، مؤخره يا توضيحات ذيل صفحه (پانوشتها) است بگذريم و به سراغ آنهايي برويم كه مستقيما به نقد متن پرداخته اند، ميتوان آنها را از لحاظ صوري به دو دسته عمده تقسيم كرد: نقدهاي خاص و نقدهاي عام.
1.1.1 نقدهاي خاص
مراد ما از نقد خاص، نقدي است كه از آغاز به منظور بررسي ترجمه اي خاص نوشته شده است. اين گونه مقالات كه بخش عمدهاي از مقالات نقد ترجمه هاي قرآن را تشكيل ميدهند خود از لحاظ صوري و ساختاري به دو زير گروه تقسيم ميشوند:
1ـ نقد خاص ترتيبي
2ـ نقد خاص عنوان يافته.
1.1.1. نقد خاص ترتيبي
نقد خاص ترتيبي را به مقاله اي اطلاق ميكنيم كه نويسنده آن بخشي از ترجمه مورد نظر يا تمام آن را موضوع نقد خود قرار داده و از ابتدا تا انتهاي آن را به ترتيب آيات و سور قرآن كريم مطالعه كرده و به نقد كشيده است. اين شيوه يكي از رايجترين شيوه هاي نقد كتاب به شمار ميرود. چند نمونه از چنين نقدهايي را نام ميبريم:
نقدهايي كه آقاي محمد علي كوشا بر ترجمه هاي آقايان آيتي، امامي، خرمشاهي و فولادوند نوشته است،2 همگي از اين قبيل اند؛ يعني نقد از بندهاي متعددي تشكيل شده است كه از ترجمه آيات سوره حمد شروع و به سوره هاي آخر قرآن كريم ختم ميشود. نقد ايشان بر ترجمه آقاي خرمشاهي در دو قسمت چاپ شده است. قسمت اول از سوره فاتحه تا سوره قصص و قسمت دوم از سوره قصص تا سوره ناس را شامل ميشود.
از همين دسته است نقد آقاي مسعود انصاري بر ترجمه سوره توبه آقاي آيتي و ترجمه آقاي فولادوند3 و نيز نقدهايي كه آقاي خرمشاهي بر ترجمه هاي آقايان آيتي و بهبودي4 در قرآنپژوهي به چاپ رسانده است.
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
1.1.2. نقد خاص عنوان يافته
به مقالهاي اطلاق ميشود كه منتقد نقدهاي خود را تحت عناوين و موضوعاتي كلي ارائه ميدهد. در اين روش منتقد پس از آن كه در مطالعه ترجمه مورد نظر لغزشگاههاي آن را مشخص ميكند آنها را براساس نوع لغزش به طبقات و گروههايي تقسيم مينمايد و ترجمههاي نادرست را تحت اين عناوين قرار ميدهد. خلاصه اين كه در اين شيوه خواننده از طريق عناوين كلي بر نمونهها و نقد ترجمه آيات وارد ميشود. غالبا ناقداني كه از اين شيوه استفاده كردهاند، هنگام آوردن آيات در ذيل عناوين، ترتيب آيات قرآني را رعايت كرده، آيات را بدان ترتيب آوردهاند.
نخستين نقدي كه بدين شيوه بر ترجمهاي از قرآن كريم در مطبوعات ايران به چاپ رسيد سلسله مقالات عالمانه منتقد توانا مرحوم سيد محمد فرزان بود كه در سالهاي 1337-1338 در نقد ترجمه آقاي ابوالقاسم پاينده نوشته شد.5 اين سلسله مقالات در سه فصل كلي سامان يافته بود:
فصل اول: كلمات و عباراتي كه در ترجمه از قلم افتاده و ترجمه نشده است (در 182 بند).
فصل دوم: غفلتها و سهو القلمهايي كه بيشتر ناشي از اشتباهات ساده صرفي و لغوي بوده است (در 100 بند).
فصل سوم: اغلاط و اشتباهاتي كه اغلب ناشي از غفلت در قواعد نحوي و تركيبي كلام عرب است (در 10 بخش).
نمونه ديگري از اين گونه نقدها، نقد منسجم و مرتب آقاي مرتضي كريمينيا بر ترجمه آيت الله مكارم شيرازي است. اين نقد كه در دو شماره از مجله بينات به چاپ رسيد شامل عناوين كلي زير بود:
الف. برخي موارد ترجمه نشده (از بند 1 تا 25)؛
ب. اشكالات نحوي و ساختاري (از بند 26 تا 43)؛
ج. تفاوت و تضاد در تفسير و توضيح (از بند 44 تا 50)؛
د. اشتباهات صرفي و لغوي (از بند 51 تا 59)؛
ه••. تفاوت يا تضاد در ترجمه عبارتها، تركيبها و آيههاي مشابه (از بند 60 تا 92)؛
و. بررسي برخي آيهها كه آزاد و غير مطابق ترجمه شده است (از بند 93 تا 103)؛
ز. تقديرهاي دلخواه و متغاير (از بند 104 تا 107)؛
ح. بررسي نگارش فارسي جملات و ويرايش ظاهري ترجمه (از بند 108 تا 117).6
البته برخي از بندهاي اين نقد مفصل، خود شامل بررسي ترجمه چند آيه است.
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
يكي ديگر از نقدهاي خاص عنوان يافته كه از نظام و سازماندهي نسبتا خوبي برخوردار است نقد آقاي سيد حيدرعلوي نژاد بر ترجمه استاد آيتي است. اين نقد بدين شكل عنوان يافته است:
1. ارزشها و امتيازها.
2. موارد قابل تأمل و تصحيح:
2.1. نارساييهاي ساختاري (مانند: ارتباط آيات و جمله ها، ناديده گرفتن ارتباط ساختاري، ايجاد ارتباط بيمورد...).
2.2. سهل انگاري در انتخاب معادل براي واژه ها و عبارات.
2.3. عدول از قرائت مشهور و موجود در رسم الخط.
2.4. زبان ترجمه (نابسامانيهاي زبان ترجمه).
2.5. سجاوندي (علائم نگارش)7
برخي از نقدهاي خاص با تركيبي از نقد ترتيبي و نقد عنوان يافته تنظيم شده است؛ مانند نقد آقاي كريمينيا بر ترجمه استاد فولادوند كه ابتدا آياتي به ترتيب از سوره بقره جهت نقد انتخاب شده و ناقد به تناسب موضوع نقد شده در آن آيه، ترجمه آيات مشابه را - از همان سوره يا ديگر سوره ها - بررسي و نقد كرده است.
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
1.2. نقد عام
نقدي را عام ميگوييم كه هدف نويسنده آن نقد يك ترجمه مشخص نيست، بلكه براي يافتن نمونه مورد نظر خود ممكن است به سراغ هر يك از ترجمه هاي موجود رفته و از يك يا چند ترجمه، شواهدي بر مطلب مورد نظر خود بيابد؛ مثلاً نويسنده اي كه ميخواهد لغزشگاه هاي ترجمه در سوره حمد را روشن سازد يا موضوع مقاله اش ترجمه صحيح اقسام حروف جرّ در قرآن است با مراجعه به يك يا چند ترجمه، نمونه هاي مورد نظر خود را از ميان آنها يافته و در مقاله خود درج ميكند.
نقد عام را ميتوان به دو دسته تقسيم كرد:
1.2.1. نقد عام موضوعي
مقاله اي است كه نويسنده موضوع خاصي را كه مرتبط با ترجمه است انتخاب ميكند و مصاديق آن موضوع را در ترجمه هاي مختلف به نقد و بررسي ميگذارد. نقدهاي عام موضوعي چنانچه از دقت و علميت لازم برخوردار باشند تأثير بسزايي در پيشرفت گستره تحقيقات ترجمه قرآن خواهند داشت. بهترين نمونه هاي چنين نقدي را در مقالات آقاي مرتضي كريمينيا ميتوان يافت؛ مثلاً ايشان در مقاله "مترجمان و لغزش در فهم معناي «اِنْ»" با تفحصي گسترده، تمام بيست و چهار مصداق «اِنْ» مخفّفه از ثقيله در قرآن را در 12 ترجمه و 4 تفسير فارسي بررسي و موارد درست را از نادرست تفكيك كرده است.8
مقاله هاي ديگر ايشان با عنوان «باي تعديه در قرآن كريم»9، «از مقتضيات زبان فارسي در ترجمه قرآن كريم»10، «يكساني و هماهنگي ترجمه قرآن»11،« چه را ترجمه نكنيم و چرا؟»12 نمونه هايي از نقد عام موضوعي به شمار ميرود، و نيز مقاله آقاي حميد آريان با نام «توصيف در تركيبهاي اضافي قرآن و لغزشهاي برخي از مترجمان».13 سلسله مقالات آقاي حسين استاد ولي كه با عنوان «لغزشگاه هاي ترجمه قرآن كريم» در شماره هاي يك تا شش مجله بينات به چاپ رسيده است نيز در همين گروه قرار دارد.
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
1.2.2. خرده نقد يا نقد ضمني
خرده نقد يا نقد ضمني نقدهايي را ميگوييم كه در لا به لاي كتاب ها و مقالات مختلف ميتوان آنها را يافت و نويسنده به تناسب بحث به نقد ترجمه يك يا چند آيه اشاره كرده است، خواه به نام مترجمِ آيه تصريح كرده باشد يا بدون ذكر نام به نقد آن پرداخته باشد. از نخستين نمونه هاي نقد ضمني (خرده نقد) در نوشته هاي معاصر، ميتوان به نكاتي كه در مقدمه ترجمه آقاي ابوالقاسم پاينده آمده است اشاره كرد. وي با شِكوه از ترجمه هايي كه ساختار جملات فارسي در آنها رعايت نشده است، مينويسد: «براي نمونه، جمله اي چند از يك ترجمه بسيار قديم قرآن را كه بعضي متأدبان به حكم كهنسالي، شاهكار ترجمه هاي قرآنش ميخوانند در اينجا ميآورم، مثلاً ترجمه آيه 231 از سوره بقره چنين است: و چون طلاق دهيد زنان را برسند به وقت عدت ايشان مه باز داريدشان كه شوهري كنند زنانشان را چون بپسندند ميان ايشان به نيكوي، اين پند دهند بدان آنكه بود از شما كه بگرود به خداي و روز رستخيز».14 سپس مجددا بدون ذكر نام مترجم، به اشكالاتي كه در برگردان چند آيه از ترجمه آقاي الهي قمشه اي وجود دارد ميپردازد.
نمونه هاي ديگري از اين خرده نقدها را در مقدمه ترجمه آقاي جلال الدين فارسي15 (در نقد ترجمه واژه عالمين در ترجمه هاي پيشين)، مؤخره ترجمه دكتر سيد جلال الدين مجتبوي16 (در نقد ترجمه آيه 53 بقره و 41 انفال يكي از ترجمه هاي معاصر) و امثال آن ميتوان مشاهده كرد.
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)* (27-10-2012), شهاب منتظر (11-09-2013), عهد آسمانى (29-10-2012)
2. طبقه بندي محتوايي نقدها
بيان شد كه نقدهاي موجود در زمينه ترجمه قرآن را از جنبه هاي مختلف مي توان تقسيم كرد. در تقسيم بندي قبلي (طبقه بندي صوري) نقدها را از لحاظ ساختار ظاهري به گروه هايي تقسيم كرديم. در اين بخش، آنها را با نگاه به محتوايشان طبقه بندي مي كنيم.
2.1. نقد روساخت
منظور از نقد روساخت نقدي است كه به مباحث روبنايي و ساختارهاي ظاهري ترجمه توجه دارد و نقد كننده به دنبال نشان دادن تبعات، نتايج و عواقب منفيي كه اين نوع لغزش از لحاظ اعتقادي، كلامي، هنري و... بر جاي مي گذارد نيست.
مثلاً جا افتادگي هاي عبارت، خطاهاي مطبعي، علائم سجاوندي، عدم تفكيك ترجمه از تفسير در متن، خروج از محدوده قرائت يا رسم الخط مشهور يا معتبر در ترجمه، ارجاع نادرست ضماير، عدم رعايت ساختار نحوي زبان فارسي در ترجمه، عدم رعايت هماهنگي و يكساني ترجمه آيات مشابه، و... نمونه هايي از عناويني است كه در نقدهاي روساخت بدان پرداخته مي شود. پي بردن به لغزش هاي روساخت غالبا سريع تر و راحت تر از لغزش هاي ژرف ساخت انجام مي گيرد. پيدا كردن نمونه هايي از نقد روساخت در مقالاتي كه به شيوه نقدهاي خاص عنوان يافته تنظيم شده است و همچنين نقدهاي عام موضوعي كار چندان دشواري نيست، زيرا ديدن عناويني از قبيل آنچه ذكر شد غالبا حاكي از روساخت بودن نقد است. البته گاه ممكن است ناقد از طريق عناوين نقد روساخت، وارد مباحث ژرف ساخت ترجمه شود و به مباحث تفسيري، اعتقادي و ناسازگاري هاي هنري ترجمه بپردازد كه در اين صورت نقد حقيقتا نقدي ژرف ساخت به حساب مي آيد. مطلب را با مثالي روشن مي كنيم:
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
شهاب منتظر (11-09-2013)
در ترجمه آقاي آيتي، آيه «اِهْبِطُوا مِصْرا فَاِنَّ لَكُمْ ما سَئَلْتُمْ» (بقره/61) چنين ترجمه شده است: «به شهري باز گرديد كه در آنجا هر چه خواهيد به شما بدهند». اشكالاتي در اين عبارت وجود دارد، از جمله اين كه در اين ترجمه «اِهبطوا» به «باز گرديد» ترجمه شده است حال آن كه در لغت، «هبط» به معناي فرود آمدن است نه بازگشتن. تا اين جا نقد، نقدي روساخت به شمار مي رود، زيرا مشكلي كه بدان اشاره كرده است عدم دقت در معادل يابي است؛ اما از نگاهي ديگر اگر «هبط» را به «بازگشتن» معنا كنيم، تفسير آيه نيز تغيير خواهد كرد؛ چه اين كه آيه درباره قوم بني اسرائيل است كه پس از سال ها آوارگي و بيابانگردي از حضرت موسي(ع) خواستند كه خدا برايشان از روييدني هاي زمين غذاهايي همچون سبزي، خيار، سير، عدس و پياز فراهم آورد، كه خطاب شد: «به شهري فرود آييد، آنچه خواسته ايد به شما داده خواهد شد». حال اگر «اِهْبِطُوا» را به باز گرديد ترجمه كنيم، معناي آيه اين مي شود كه شما به شهري كه قبلاً در آن بوديد برگرديد و در همان شهر ساكن شويد؛ يعني محل سكونت همان شهري مي شود كه آنها سابقا در آن بوده اند؛ حال آن كه «فرود آمدن» چنين معنايي را نمي رساند بلكه تنها مي فهماند كه دست از آوارگي و بيابانگردي برداريد و در جايي فرود آييد. ذكر چنين مطالبي در پي نقد، از ژرف ساخت بودن نقد و ورود به مباحث تاريخي و تفسيري مربوط با آن حكايت دارد.
در پايان، چند نمونه متفاوت از نقدهاي روساخت را كه توسط ناقدان معاصر مطرح شده است مي آوريم:
ــ آقاي مرتضي كريمي نيا (كرباسي) برخي از آيات غير خطابي را در ترجمه آقاي فولادوند نشان مي دهد كه به شكل خطابي ترجمه شده است؛ مثلاً در ترجمه آيه «وَ بِئْسَ المَصيرُ» (بقره / 126) مي خوانيم: «و چه بد سرانجامي است». از اكثر آياتي كه در آنها فعل «بِئْسَ» آمده، چنين ترجمه اي ارائه شده و حال آن كه در اين موارد به كلمه «چه» نياز نيست. ترجمه آقاي مجتبوي از آيه چنين است: «و بد سرانجامي است».17
ــ دكتر احمدي در نقد ترجمه مرحوم الهي قمشه اي از آيه «نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ اَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما اَوحَيْنا اِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ» (يوسف / 3) كه اين گونه ترجمه شده است: «ما بهترين حكايات را به وحي اين قرآن بر تو مي گوييم» مي نويسد: در اين آيه شريفه «قَصَص» به فتح قاف كه مصدر است با «قِصَص» به كسر قاف كه جمع قصه است اشتباه شده است.18
http://www.ayehayeentezar.com/galler...8992575299.gif
احساس مي كنم كه فكر و روحم در حال رشد و نموّ است.
دلم مي خواهد زندگي كنم و زنده باشم و به حقيقتي كه در وجودم هست پي ببرم.
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اصحاب و بستگان/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
۩ |♥|♥|♥| ۩ لیست تاپیک های انجمن اهل بيت عليهم السلام///بخش اهل بیت علیهم السلام/// ۩ |♥|♥|♥| ۩
مولاتی یا فاطمه الزهرا(س) (11-09-2013), شهاب منتظر (11-09-2013)
در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)