٨٥. اعمال كافران همچون سراب
والذين كفروا اعمالهم كسراب بقيعة يحسبه الظمآن ماء حتى اذا جاءه لم يجده شيئا و وجد الله عنده فوفاه حسابه والله سريع الحساب او كظلمت فى بحر لجى يغشه موج من فوقه موج من فوقه سحاب ظلمت بعضها فوق بعض اذا اخرج يده لم يكد يراها و من لم يجعل الله له نورا فما له من نور.
نور: ٣٩ و ٤٠
اعمال كافران چون سرابى است در بيابانى . تشنه ، آبش پندارد و چون بدان نزديك شود هيچ نيابد و خدا را نزد خود يابد كه جزاى او را به تمام بدهد. و خدا زود به حسابها مى رسد. يا همانند تاريكيهايى است در درياى ژرف كه موجش فرو پوشد و بر فراز آن موجى ديگر و بر فرازش ابرى است تيره ، تاريكيهايى بر فراز يكديگر، آن سان كه اگر دست خود بيرون آرد آن را نتوان ديد. و آن كه خدا راهش را به هيچ نورى روشن نكرده باشد، هيچ نورى فرا راه خويش نيابد.
((سراب))از ماده((سرب))رفتن در سرازيرى است .((سراب))شعاعى است كه در وقت ظهر آب جارى به نظر مى رسد؛ و چون در نظر بيننده مثل آب ، جارى است و در حركت و مرور است به آن((سراب))مى گويند.
((قيعه))به معنى((قاع))يا جمع((قاع))به معنى زمين هموار و مسطحى است كه كوه و جنگل در آن نباشد،((صفصف))هم به همين معناست .
((ضمئان))يعنى عطشان و((ظماء))يعنى عطش .
((لجى))به معناى درياى بزرگ و متلاطم است از ماده((لج))؛ و((لجاج))به معناى اصرار و پى گيرى كردن شخص در كار نادرست است . به پى گيرى امواج دريا و قرار گرفتن آنها پشت سر هم((لجى))گفته اند.
آرى ، نور حقيقى فقط نور خدا و ايمان و هدايت است . بقيه هر چه هست ظلمت و تاريكى است . آب حيات زندگى ، كه تشناگان را سيراب مى كند، آب ايمان و معرفت الله است . بقيه هر چه هست سرابى است كه وقتى تشنه به سراغ آن مى رود هيچ است . آيات ١٤٧ سوره اعراف و ٢٢ و ٢٣ فرقان و ٢١ و ٢٢ آل عمران نيز گوياى اين حقيقت است .
ميزان براى چه كسانى است ؟
وضع ميزان درم حشر و موقف توزين اعمال مربوط به افراد متوسط است ، يعنى كسانى كه به خداى تعالى اعتقاد و به پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) ايمان داشته اند و احيانا گناهانى هم داشته اند. براى ايشان ميزان برپا مى شود تا سنگينى و سبكى اعمال صالح يا فاسد آنها محرز شود و عدل درباره آنها اقامه شود؛ اما اوليا و انبيا و امامان (عليهم السلام ) كه همه جهات زندگى شان خدايى بوده است و اساسا غير خدا در اعمال و افكار و رفتارشان جايى نداشته ، اعمالشان توزين نمى شود.
از طرف ديگر كفار و مشركان هم در روز قيامت اعمالشان توزين نمى شود، زيرا نيت و خواست آنها اصلا اجر اخروى نبوده است و اساسا معتقد به قيامت و جهان ديگر نبوده اند و فقط طالب پاداش دنيا بوده اند و غالبا به آن هم رسيده اند؛ و اين معامله خداوند با آنها عين عدل الهى است ؛ و در حقيقت اجراى عدالت درباره آنها همين است كه اعمالشان ديگر توزين نشود.
علاوه بر اين ، چنان كه گفتيم ، ميزان حق و عدل و قسط است ؛ و موازين انبيا و اوصيا و امامان (عليهم السلام )اند؛ و كافران و مشركان و مجرمان چيزى از حق و حقيقت و خدا در اعمالشان نيست تا وزن شود؛ و اساسا مسئله توزين اعمال آنها سالبه به انتفاء موضوع است ؛ و اگر هم چيزى بوده باشد، به كفر و ظلم و الحاد و شركشان از بين رفته است .
لذا قرآن مى فرمايد:اولئك الذين كفروا بايات ربهم و لقائه فحبطت اعمالهم فلا نقيم لهم يوم القيامه وزنا. (٤٥٣) (آنان كسانى اند كه آيات پروردگارشان و لقاى او را انكار كردند. در نتيجه ، اعمالشان تباه گرديد و روز قيامت بر آنها وزنه و ميزانى نخواهيم نهاد.)
٨٦. ايست ! بايد بازپرسى شويد
وقفوهم انهم مسئولون .
صافات : ٢٤
و نگهداريدشان ؛ بايد بازخواست شوند.
يكى از مواقف قيامت موقف سؤ ال و حساب است .
بر اساس آيات قرآن انسانها هم از كرده هايشان سوال مى شوند - زيرا فرموده است :((و لتسئلن عما كنتم تعملون .)) (٤٥٤) (و يقينا شما از آنچه انجام مى داديد بازپرسى خواهيد شد) و نيز فرموده است :((فو ربك لنسئلنهم اجمعين عما كانوا يعملون .)) (٤٥٥) (سوگند به پروردگارت كه از همه آنها درباره آنچه مى كرده اند پرسش مى كنيم ) - و هم از همه نعمتهايى كه خداوند روزى انسان كرده است - زيرا فرموده است :((ثم لتسئلن يومئذ عن النعيم .)) (٤٥٦) (سپس در آن روز از نعمتهايى كه داشته ايد بازپرسى خواهيد شد) و نيز فرموده از ابزار ادراكى شما، كه وسيله شناخت شما از عالم و از يكديگر بود و با آن مى توانستيد روابط بين خود و خدا، خود و ديگران و رابطه خودتانان با خودتان را تنظيم كنيد سوال خواهيم كرد:((ان السمع و البصر و الفؤ اد كل اولئك كان عنه مسئولا.)) (٤٥٧) (همانا گوش و چشم و دل - همه مسئول اند.) همچنين خداوند از عهدها و پيمانهايى كه از بندگانش گرفته نيز سوال خواهد كرد كه اعظم آنها عهد بندگى خدا و اطاعت از اولياى الهى بوده است ؛ زيرا فرموده است :((و اوفوا بالعهد ان العهد كان مسئولا.)) (٤٥٨) (و به عهد خود وفا كنيد كه از عهد سوال مى شود) و((و كان عهد الله مسئولا.)) (٤٥٩) (و درباره عهد الهى سوال خواهد شد.)
امام رضا (عليه السلام) از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) روايت كرده اند((اول ما يساءل عنه العبد حبنا اهل البيت .)) (٤٦٠) (نخستين چيزى كه از بنده سوال مى شود دوستى و ولايت ما اهل بيت است .)
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند:لا تزول قدما عبد يوم القيامه حتى يساءل عن اربع عن عمره فيما افناه و عن شبابه فيما ابلاه و عن ماله من اين اكتسبه و فيما انفقه و عن حبنا اهل البيت . (٤٦١) (بنده در روز قيامت قدم از قدم بر نمى دارد، مگر اينكه از چهار چيز سوال مى شود: از عمرش ، كه در چه راهى آن را صرف كرد؛ و از جوانى اش ، كه چگونه آن را به پيرى رساند؛ و از مالش ، كه از كجا در آورد و در چه راهى هزينه كرد؛ و از دوستى ما اهل بيت است .
امام على (عليه السلام) فرمودند:اتقوا الله فى عباده و بلاده فانكم مسئولون حتى عن البقاع و البهايم اطيعو الله و لا تعصوه و اذا راءيتم الخير فخذوا به و اذا راءيتم الشر فاعرضوا عنه . (٤٦٢) (از خدا بترسيد و تقوا پيشه كنيد، زيرا شما در پيشگاه خداوند از شهرها و خانه ها و حيوانات هم سوال و بازپرسى مى شويد. خدا را اطاعت كنيد و از فرمان خدا سر باز مزنيد. اگر خبرى ديديد برگزينيد و اگر شر و بدى ديديد از آن دورى كنيد.)
٨٧. خداوند: چه پاسخى به پيامبران من داديد؟
و يوم يناديهم فيقول ماذا اجبتم المرسلين فعميت عليهم الانبآء يومئذ فهم لا يتسائلون .
قصص : ٦٥ و ٦٦
و روزى كه خدا ندايشان دهد و گويد: پيامبران را چگونه اجابت كرديد؟ در اين روز خبرها بر آنان پوشيده شود و از يكديگر نيز نتوانند پرسيد.
خداوند در سه آيه قبل از اين مى فرمايد:((روزى را به خاطر آوريد كه خداوند آنها را ندا مى دهد و مى گويد: كجايند شريكانى كه براى من مى پنداشتيد؟ گروهى از معبودان ، كه فرمان عذاب درباره آنها مسلم شده است ، مى گويند: پروردگارا، ما اين عابدان را گمراه كرديم . آرى ، ما آنها را گمراه كرديم ، همان گونه كه خود گمراه شديم . ما از آنها بيزارى مى جوييم . آنها در حقيقت ما را نمى پرستيدند، بلكه هواى نفس خويش را پرستش مى كردند. به آنها گفته مى شود شما معبودهايتان را، كه شريك خدا مى پنداشتيد، بخوانيد تا شما را يارى كند. آنها معبودهايشان را مى خوانند، ولى جوابى به آنها نمى دهند. در اين هنگام ، عذاب الهى را با چشم خود مى بينند و آرزو مى كنند كه اى كاش هدايت يافته بودند.)) (٤٦٣)
آن گاه خداوند در پى سوال از معبودهاى آنها مى پرسد: با فرستادگان و پيامبران من چه كرديد؟ مسلما آنها براى اين سوال پاسخى ندارند: اگر بگويند دعوت آنها را اجابت كرديم ، كه دروغ گفته اند؛ و اگر هم بگويند آنها را اذيت كرديم و تكذيبشان كرديم ، بر عذاب خود مهر تاييد زده اند. قرآن مى فرمايد اينجا موقفى است كه به آنها اجازه هيچ سخنى داده نمى شود. همين سوال را خداوند در قيامت از پيامبران مى كند:يوم يجمع الله الرسل فيقول ماذا اجبتم قالوا لا علم لنا انك انت علام الغيوب . (٤٦٤) (روزى كه خداوند پيامبران را جمع مى كند و به آنها مى گويد در برابر دعوت شما چه پاسخى به شما داده شد؟ مى گويند ما چيزى نمى دانيم . تو خود از همه اسرار نهان آگاهى .) شايد اين آيه شريفه نيز اشاره به اين دو سوال باشد:فلنسئلن الذين اءرسل اليهم و لنسئلن المرسلين . (٤٦٥) (به يقين از كسانى كه پيامبران به سوى آنها فرستاده شدند (امتها) سوال خواهيم كرد و از پيامبران هم سوال مى كنيم .)
امام رضا (عليه السلام) از پدران گراميشان و آنها از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) روايت كرده اند كه((خداوند از همه خلق حساب مى گيرد، مگر مشركان به خدا. پس آنان در روز قيامت حساب و سوالى ندارند و به آنان فرمان داده مى شود تا به آتش بروند.)) (٤٦٦)
امام باقر (عليه السلام) فرمودند:((دقت خداوند در حساب روز قيامت متناسب با ميزان عقل و معرفتى است كه در دنيا به بندگان داده است .)) (٤٦٧)
از امام على (عليه السلام) درباره حسابرسى خداوند در قيامت پرسيدند كه چگونه با وجود انبوه خلايق خداوند به حساب آنان مى رسد. حضرت فرمودند:((كما يرزقهم على كثرتهم .))(همان گونه كه آنان را با وجود زيادى شان روزى مى دهد.) پرسيدند: چگونه حساب مى گيرد با اينكه او را نمى بينند؟ حضرت فرمودند:((كما يرزقهم و لا يرونه))(همان گونه كه روزى مى دهد و آنها او را نمى بينند.) (٤٦٨)
٨٨. ريز و درشت اعمال در نامه اى مى آيد
و وضع الكتاب فترى المجرمين مشفقين مما فيه و يقولون يا ويلتنا مال هذا الكتاب لا يغادر صغيرة و لا كبيرة الا احصاها و وجدوا ما عملوا حاضرا و لا يظلم ربك احدا.
كهف : ٤٩
دفتر اعمال گشوده شود. مجرمان را بينى كه از آنچه در آن آمده است بيمناك اند و مى گويند: واى بر ما، اين چه دفترى است كه هيچ گناه كوچك و بزرگى را حساب ناشده رها نكرده است ! آنگاه اعمال خود را در مقابل خود بيايند؛ و پروردگار تو به كسى ستم نمى كند.
آيات قرآن در باب نامه اعمال متعدد است و از جنبه هاى مختلف قابل تاءمل و توجه است . يك جنبه مهم آن اين است كه ريز و درشت و پنهان و آشكار اعمال همه در آن موجود و حاضر است :لله ما فى السماوات و ما فى الارض و ان تبدوا ما فى انفسكم او تخفوه يحاسبكم به الله . (٤٦٩) (آنچه در آسمانها و زمين است از آن خداست و اگر آنچه را در دل داريد آشكار سازيد يا پنهان ، خداوند شما را به طبق آن محاسبه مى كنيد)؛و ان عليكم لحافظين كراما كاتبين يعلمون ما تفعلون . (٤٧٠) (و بى شك نگاهبانانى بر شما گمارده شده است والامقام و نويسنده كه مى دانند شما چه مى كنيد)ام يحسبون انا لا نسمع سرهم و نجويهم بلى و رسلنا لديهم يكتبون . (٤٧١) (آيا آنان مى پندارند كه ما اسرار نهانى و سخنان در گوشى آنان را نمى شنويم ؟ آرى ، رسولان و فرشتگان ما در نزد آنهايند و مى نويسند).
از اين رو قرآن مى فرمايد كه همه مى فهمند كه اگر از خداوند غافل بوده اند خداوند از آنان غافل نبوده است :يوم يبعثهم الله جميعا فينبئهم بما عملوا احصاه الله و نسوه . (٤٧٢) (در آن روز كه خداوند همه آنها را بر مى انگيزد و از اعمالى كه انجام دادند با خبر مى سازد - اعمالى كه خداوند حساب آن را نگه داشته و آنها فراموششان كردند.)
يك جنبه مهم ديگر نامه اعمال اين است كه اين كتاب فقط از واقعيات و حقايق سخن مى گويد، بى هيچ خطا و لغزشى :((و لدينا كتاب ينطق بالحق .)) (٤٧٣) (و نيز ما كتابى است كه به حق سخن مى گويد).
يك جنبه ديگر نامه اعمال اين است كه آيا كتاب قيامت شخصى است يا جمعى . با بررسى آيات قرآن روشن مى شود كه در عالم قيامت سه نوع كتاب و نامه اعمال وجود دارد: (٤٧٤)
يك كتاب واحد و جامع وجود دارد، كه حساب اعمال همه خلايق در آن ثبت است ، از اولين تا آخرين ، زيرا قرآن مى فرمايد:((و وضع الكتاب))؛ ديگر كتابى است كه براى هر امتى تنظيم شده ، يعنى اعمال يك امت در آن ثبت و درج شده است :((كل امة تدعى الى كتابها.)) (٤٧٥) (هر امتى به سوى نامه اعمالش خوانده مى شود.) يا اين آيه :((هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق .)) (٤٧٦) (اين كتاب ماست كه عليه شما به حق گوياست )؛ و سوم كتاب و نامه اى است كه خاص هر انسان است :و كل انسان الزمناه طائره فى عنقه و تخرج له يوم القيامه كتابا يلقاه منشورا. (٤٧٧) (و اعمال هر انسانى را بر گردنش آويخته ايم و روز قيامت كتابى براى او بيرون مى آوريم كه آن را در برابر خود گشوده مى بيند.)
نكته ديگر اين كه نامه اعمال از جنس كاغذ و كتاب نيست ؛ بلكه مجموعه اى گويا و مجسمه اعمال است - اعمالى كه به صورت نيروهاى پراكنده در اين جهان از نظرها محو شده ، اما در حقيقت نابود نشده است و به فرمان خداوند در موقع مقرر بدل به ماده مى شود و به صورتهاى مناسبى تجسم مى يابد: اعمال نيك به صورتهاى زيبا و اعمال بد در چهره هايى زشت .
٨٩. در دادگاه بى نظير الهى ، امتها به زانو مى نشينند
و ترى كل امة جاثيه كل امة تدعى الى كتبها اليوم تجزون ما كنتم تعملون هذا كتابنا ينطق عليكم بالحق انا كنا نستنسخ ما كنتم تعملون .
جاثيه : ٢٨ و ٢٩
هر امتى را ببينى كه به زانو در آمده است ؛ و هر امتى را براى گرفتن نامه اعمالش بخوانند. در چنين روزى در برابر اعمالى كه كرده ايد پاداش مى بيند. اين نوشته ماست كه به حق سخن مى گويد، زيرا ما كارهايى را كه مى كرده ايد مى نوشته ايم .
((جاثيه))از ماده((جثى))، به معناى به زانو نشستن ، يعنى به زانو در آمده .
((نستنسخ))از ماده((نسخ))، به معناى زايل كردن و از بين بردن ، يعنى چيزى را زايل كنيم و چيز ديگرى در جاى آن قرار دهيم . از اين رو بعضى آن را به معناى((نقل))دانسته اند. اين ريشه سپس درباره نوشتن كتابى از روى كتاب ديگر به كار رفته است و براى آن كلمه((استنساخ))را ساخته اند.
آرى ، امتها در دادگاه بزرگ و بى نظير الهى در قيامت از شدت ضعف و ترس و وحشت به زانو مى نشينند و آماده اند تا فرمان الهى و حكم نهايى دادگاه درباره آنها قرائت شود و به سرنوشت ابدى خود تن مى دهند. نامه اى را در مقابل خود مى بينند كه در آن از هيچ چيز فروگذار نشده است ؛ هيچ گناه كوچكى به سبب كوچكى و هيچ گناه بزرگى به علت اينكه واضح است و همه مى دانند ثبت نشده نيست و آنچه در مقابلشان هست خود اعمال است كه هر يك به صورت مناسب خود مجسم مى شود، نه اينكه نوشته شده آن ؛ يعنى نامه اعمال چيزى شبيه دفتر و كتاب معمولى دنيا نيست ، بلكه مجموعه اى است گويا، آن هم گويا به حق و بى كم و كاست و حكايتگر واقعيات .
امام على (عليه السلام) مى فرمايند:اعلموا عباد الله ان عليكم رصدا من انفسكم و عيونا من جوارحكم و حفاظ صدق يحفظون اعمالكم و عدد انفاسكم ... (٤٧٨) (اى بندگان خدا، بدانيد كه از شما نگاهبانانى بر شما گماشته اند و ديدبانهايى از پيكرتان برگزيده و حافظان راست گويى كه اعمال شما را حفظ مى كنند و شماره نفسهاى شما را مى شمارند. نه تاريكى شب شما را از آنان مى پوشاند و نه درى محكم شما را از آنها پنهان مى كند.)
پرواز تا بهشت
از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) روايت شده است كه((هنگامى كه روز قيامت برپا شود، خداوند بر گروهى از امت من بالهايى مى روياند كه به وسيله آنها از قبرهايشان تا بهشت پرواز مى كنند و در بهشت مى گردند و راه مى روند و هر گونه كه بخواهند بهره مندند. پس گروهى از ملائكه به آنها مى گويند: آيا شما موقف حساب را ديديد؟ مى گويند: حسابى نديديم . مى پرسند: آيا موقف صراط را ديديد؟ مى گويند: صراطى نديديم . مى پرسند: آيا جهنم را ديديد؟ مى گويند: چيزى نديديم . ملائكه مى گويند: شما از امت كدام پيامبريد؟ مى گويند: ما از امت محمديم . مى پرسند: شما را به خدا براى ما بگوييد اعمال شما در دنيا چه بوده كه به چنين مقام و امنيت رسيديد؟ مى گويند: دو خصلت داشتيم كه منجر شد به اينكه خداوند ما را به بزرگى و زيادى رحمتش به اين جايگاه برساند. مى پرسند: آن دو خصلت چيست ؟ مى گويند: يكى اينكه در خلوت و پنهانى از خدا حيا كرديم و گناه نكرديم ؛ و ديگر اينكه به قسمت كمى كه خداوند روزى ما كرده بود راضى و خشنور بوديم . ملائكه مى گويند: اين مقام سزاوار شماست .)) (٤٧٩)
٩٠. نامه هر كس را به گردنش آويخته اند و به او مى گويند: بخوان
و كل انسان الزمناه طائره فى عنقه و نخرج له يوم القيامة كتابا يلقاه منشورا اقراء كتابك كفى بنفسك اليوم عليك حسيبا.
اسراء: ١٣ و ١٤
كردار نيك و بد هر انسانى را چون طوقى به گردنش آويخته ايم ؛ و در روز قيامت براى او نامه اى گشاده بيرون آوريم تا در آن بنگرد. بخوان نامه ات را. امروز تو خود براى حساب كشيدن از خود بسنده اى .
((طائر))به معناى پرنده است و عربها با پرندگان فال مى زدند. به اين ترتيب كه در مسافرت پرنده اى را كه از نزدشان مى گذشت به پرواز وا مى داشتند: اگر از چپشان به راستشان مى گذشت فال نيك مى زدند و اگر بالعكس مى پريد به فال بد مى گرفتند. لذا فال بد را((تطير))خواندند. در قرآن نيز كرارا((تطير))به همين معنا آمده است كه در اينجا منظور عمل انسان است و آن را به طايرى تشبيه كرده كه پريدن او از چپ و يا راست هر يك مفهومى دارد و تعيين كننده سرنوشت انسان است ؛ و اين سرنوشت همان عمل آدمى است و آدمى آينده اى جز كرده هاى خويش ندارد. پس ((طائر))هر چيزى است كه با آن بر ميمنت و نحوست استدلال شود و حسن عاقبت با سوء فرجام از آن كشف شود.
اينكه فرموده ما طاير هر كسى را در گردنش مى اندازيم يعنى اينكه آن را به گونه اى ملازم و همراه او مى كنيم كه به هيچ وجه از او جدا نمى شوند؛ و اگر در ميان اعضاء به گردن اشاره كرده براى اين است كه گردن تنها عضوى است كه از انسان جدا نمى شود و انسان هم از آن جدا نمى شود. علاوه بر آن ، گردن عضوى است كه هر چه بر آن آويخته باشد، چه زيور آلات باشد چه غل و زنجير، هر بيننده اى بلافاصله آن را مى بيند. (٤٨٠)
نامه كردار و گفتار بشر خود بود روشنگر هر خير و شر نامه اى با جان او آميخته مى شود بر گردنش آويخته نامه يا نقش دقيق نفس او يا كه از هر لحظه عمرش عكس او نامه رد يا قبول بندگى يا سرافرازى و يا شرمندگى حكم عزت يا عذاب هر كس است خود نمودار حساب هر كس است (٤٨١) مردم و مؤ منان و پيامبر در قيامت
((حضرت فاطمه عليها السلام به پدر بزرگوارشان عرض كردند: پدرم به من خبر دهيد كه مردم در روز قيامت چگونه اند؟ پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: اى فاطمه ، همه به گونه مشغول اند كه احدى به احدى نگاه نمى كند: نه پدرى به فرزندش و نه فرزندى به مادرش . فاطمه پرسيدند: آيا مردم با كفنهاى خود از قبرها بيرون مى آيند؟ پيامبر فرمودند: اى فاطمه كفنها مى پوسد و بدنها باقى مى ماند (زنده مى شود)، عورت مؤ من پوشيده مى شود و عورت كافر آشكار مى شود. حضرت زهرا عليها السلام پرسيدند: چه چيز ستر و پوشش براى مؤ من است ؟ پيامبر فرمودند: نورى است كه مى درخشد و بر اثر آن درخشش آن بدنهاى مؤ منان ديده نمى شود. عرض كردند: در روز قيامت شما را كجا ملاقات كنم ؟ حضرت فرمودند: مرا در نزد ميزان نظاره كن ، در حالى كه من ندا مى كنم : اى پروردگار من ، هر كس شهادت به توحيد داده وزن اعمال او را سنگين كن . فاطمه ، مرا نزد سوال و پرسش از اعمال مشاهده كن ، هنگامى كه نامه ها و پرونده اعمال توزيع مى شود و من ندا مى كنم : اى پروردگار من ، از امتم حساب آسانى گير. فاطمه ، مرا در نزد مقام و جايگاه شفاعتم نگاه كن ، بر روى پل جهنم ، آنجايى كه هر انسانى به خود مشغول است و دل مشغولى من امتم است و ندا مى كنم : اى پروردگار من ، امتم را سلامت دار و پيامبران اطراف من هم ندا مى كنند: پروردگارا، امت محمد را سلامت و ايمنى بخش .)) (٤٨٢)
نقل قول
