وفای به عهد و قول و قرار
خداوند می فرماید: ای کسانی که ایمان آورده اید، به پیمان ها وفا کنید.(1)
آن چه به یک جامعه، صفا و اطمینان و رشد می دهد، جوّ «اعتماد عمومی» میان افراد است. یکی از راه های پدید آمدن آن، تعهّد نسبت به قول و قرارها و عمل به عهد و پیمان ها و محترم شمردن تعهّدات اجتماعی در برابر دیگران است.
«وفای به عهد»، نشانة ایمان است و در حدیث است که: کسی که وفا ندارد، دین ندارد. کسی هم که دین ندارد، به او نمی توان اعتماد کرد.
امام علی علیه السلام فرمود:
لا تَثِقَنَّ بِعَهْدِ مَنْ لا دینَ لَهُ؛(2)
به عهد و پیمان کسی که دین ندارد، اعتماد نکن.
ایمان و ترس از مجازات اخروی و اعتقاد به کلام الهی و قرآن، باید سبب شود که یک مسلمان، به قولی که می دهد پایبند باشد و آن چه را برعهده می گیرد با دقت و امانت عمل کند و با خُلف وعده، خود را بی شخصیت و
ص:104
1- ((یا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ))، (مائده، آیه1).
2- غرر الحکم، حدیث10163.
جامعه را محروم از اعتماد نکند.
وفای به پیمان در تعهّدات و روابط بین المللی هم جایگاه مهمّی دارد و آن چه روابط سیاسی، تجاری و فرهنگی کشورها را استوار و قابل اطمینان می سازد، تعهّد کشورها به معاهدات است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم وقتی با مشرکین یا یهود پیمان می بست به آن وفادار بود، مگر آن که طرف مقابل پیمان شکنی کند. امام حسن علیه السلام با معاویه قرارداد صلح امضا کرد و تا پایان عمر به آن وفادار ماند.
نقض عهد و پیمان شکنی و تخلّف از تعهّد و امضا، علاوه بر آن که یک رفتار غیر اخلاقی و غیر انسانی است، یک جرم هم محسوب می شود و قابل پیگیری و مجازات است. قول دادن و عمل نکردن و عهد بستن و پیمان شکستن، خصلتی شیطانی است و خود شیطان در آخرت به پیروانش می گوید: خدا به شما وعدة راست داد، ولی من وعده دادم و تخلّف کردم.(1)
برای یک مؤمن، بهتر آن است که در خطّ خدا باشد نه شیطان، و از نام خدا که «وفیّ» و «وافی» است الهام بگیرد و عمل به وعده ها را مهم و ضروری بشمارد.
بسیاری از مشکلات اجتماعی و بروز اختلافات و طرح شکایت ها و به زندان افتادن و جریمه شدن و...پیامد خُلف وعده و نقض عهد است. اختلافاتی که بین زن و شوهر پیش می آید، یا شکایتی که از صاحب چک بی محلّ می شود، یا نزاع های بین مالک و مستأجر بر سر تخلیة منزل یا
ص:105
1- آل عمران، آیه9؛ رعد، آیه31.
مغازة اجاره ای، یا نزاع هایی که بین پیمان کار و صاحب کار بر سر عدم تحویل به موقع کار بروز می کند، از همین تخلّف از قول و قرار سرچشمه می گیرد.
نقل قول
