همه چیز در مورد قلب انسان

[عهد آسمانى]

ارتباط قلب و رگهاي خوني


قلب اساساً یک پُمپ عضلانی تو خالی است که بدون توقف، خون را به سراسر بدن پُمپ می ‌کند. اگر چه قلب چندان بزرگ تر از مُشت دست نیست، ولی در طول مدت عمر در حدود 300 میلیون لیتر خون را پمپ می ‌کند.

رگ‌های خونی بزرگی که به قلب متصل‌اند، خون را به ریه‌ها و بدن می‌ برند و باز می ‌گردانند. رگ‌ های خونی کوچک تری که روی سطح قلب قرار دارند، غذا و اکسیژن را به آن رسانده و محصولات دفعی، از قبیل دی اکسید کربن را از آن خارج می ‌کنند.

در داخل قلب، چهار بخش یا محفظه ی جداگانه وجود دارد. سمت راست قلب که از دهلیز راست و بطن راست تشکیل می ‌شود، خون کم اکسیژن را دریافت می ‌کند. در سمت چپ قلب، دهلیز چپ و بطن چپ خون تازه و پُر اکسیژن را دریافت می ‌کند.

قلب بین دو ریه، بر روی دیافراگم (ورقه ی عضلانی گنبدی شکلی که سینه و شکم را از هم جدا می ‌کند) قرار دارد.

حدود دو سوم قلب در سمت چپ بدن قرار دارد. ماهیچه ی قدرتمند قلب به طور مداوم منقبض می ‌شود و خون را از قلب به دیگر قسمت‌های بدن می ‌راند. این نوع خاص ماهیچه هیچ ‌گاه خسته نمی ‌شود و فقط در قلب وجود دارد.

تپش قلب و سرعت آن:

قلب در تمام مدت عمر با سرعت بیش از یک بار در ثانیه می ‌تپد. خون از رگ‌ های خونی که «سیاهرگ» نامیده می ‌شوند به درون قلب می ‌ریزد. ماهیچه ی‌ قلبی خون را به سختی فشرده و خون تحت فشار به درون رگ ‌های دیگری که به «سرخرگ» موسومند رانده می ‌شود. همان گونه که ذکر گردید قلب از نوع خاصی ماهیچه ساخته شده است که هیچگاه خسته نمی ‌شود.این ماهیچه 80-60 بار در دقیقه فشرده و رها می ‌شود. وقتی که ورزش می‌ کنیم، این تعداد می‌ تواند تا 100 بار در دقیقه افزایش یابد.

رگ‌های خونی:

خون وقتی که از قلب خارج می ‌شود، به همه جا نمی‌ ریزد. بلکه به آرامی وارد لوله‌هایی به نام رگ ‌های خونی می ‌شود. نخست خون به داخل لوله‌هایی به نام سرخرگ‌ ها جریان می ‌یابد. سرخرگ‌ هایی که قلب را ترک می ‌کنند، لوله‌های ضخیمی هستند. بزرگ ترین آن ها "آئورت" نام دارد که قطر آن 5/2 سانتی‌متر است. سرخر‌گ‌ ها بلافاصله به لوله‌های کوچک تر زیادی تقسیم و شاخه شاخه می ‌شوند.

این رگ ‌های خونی، خون را به همه ی قسمت‌های بدن حمل می‌ کنند. هر چه از قلب دورتر می‌ شوند، رگ‌ های خونی بیشتری و با اندازه‌های کوچک تری وجود دارد.

باریک ترین رگ‌ های خونی، «مویر‌گ‌» نام دارند که برای دیدن آن ها نیاز به میکروسکوپ است. مویرگ‌ها به یکدیگر ملحق می ‌شوند و رگ‌ های بزرگ تری را بوجود می‌ آورند. این رگ‌ ها، خون را به سمت قلب بر می ‌گردانند. این رگ ‌ها سیاهرگ نامیده می ‌شوند که هر چه به سمت قلب نزدیک ‌تر می ‌شوند، تعدادشان کمتر و اندازه‌شان بزرگ تر می ‌شود. بزرگ ترین سیاهرگ‌ ها، خون را به داخل قلب تخلیه می‌ کنند.

در واقع رگ ‌ها، خون بدن را در یک چرخه حمل می‌ کنند. سرخر‌گ ‌ها خون را از قلب دور می ‌کنند، مویرگ‌ ها به قسمت‌های مختلف بدن خون رسانی می‌ کنند، سیاهرگ ‌ها خون را به قلب برمی‌ گردانند. قلب و رگ‌ های خونی را سیستم گردش خون می‌ نامند که موجب گردش خون در تمام بدن می ‌شوند. در واقع قلب بهترین پمپی است که در این امر دخالت دارد

[عهد آسمانى]

تنگی سرخرگهای قلبی(تنگی عروق کرونر)

سرخرگهای قلبی یا اصطلاحاً سرخرگهای كرونر وظیفه خونرسانی به عضله قلب را به ‏عهده دارند. این سرخرگها به صورت 2 تنه شریانی راست و چپ مستقیما از سرخرگ ‏بزرگ آئورت جدا شده و در طی حركت برروی عضله قلب به شاخه های اصلی و فرعی ‏تقسیم شده و از این طریق به كل قلب خونرسانی می كنند.‏‎


http://www.irupload.ir/images/680obnis3wc8dpgd3ky.jpg


با افزایش سن ممكن است در برخی نقاط دیواره داخلی این عروق پلاكهای چربی ایجاد ‏شده و به تدریج بزرگ شوند. عوامل آسیب رسان به دیواره سرخرگها با افزایش این ‏پلاكها و همچنین سرعت بیشتر رشد آنها همراه می باشند. این عوامل شامل فاكتورهای ‏ارثی، چربی خون بالا، دیابت، فشارخون بالا، مصرف سیگار، عوامل التهابی، كم تحركی ‏و چاقی و برخی بیماریهای خاص می باشد و كنترل این عوامل با كاهش خطر تنگی ‏ عروقی و عوارض آن همراه می باشد.‏‎ ‎




http://www.irupload.ir/images/981f229myw6jvmjzw5zu.jpg


قابل ذكر است كه ایجاد پلاكهای سرخرگی تا زمانی كه تنگی شدید در دیواره سرخرگ ‏ایجاد نكرده باشد علامت خاصی ندارند. در صورتی كه پلاك ایجاد شده بیشتر از 50% ‏فضای داخل سرخرگ را مسدود كند به علت ممانعت از جریان خون مناسب داخل آن ‏منجر به علایم می شود. در موارد خفیف (70-50%) علایم درد قفسه سینه و یا تنگی نفس ‏فقط در هنگام فعالیت شدید ایجاد می شود. درد قفسه سینه (اصطلاحاً آنژین) به علت ‏نرسیدن اكسیژن كافی به عضله قلب ایجاد می شود. با افزایش حجم پلاك چربی و در ‏نتیجه تشدید تنگی سرخرگ، محدودیت خونرسانی شریان بیشتر شده و فعالیت مختصر ‏فرد مبتلا منجر به ایجاد آنژین می شود. در موارد بسیار شدید تنگی شریان (90%) ممكن ‏است در حالت استراحت علائم آنژینی وجود داشته باشد. نكته مهم این است كه با ‏افزایش تنگی سرخرگ، شاخه های جانبی و كمكی ممكن است در كنار سرخرگ آسیب ‏دیده ایجاد شده و با خونرسانی به عضله مشروب شده توسط آن از شدت علائم بكاهند. ‏ضمناً در برخی از افراد مخصوصا مبتلایان به دیابت علیرغم وجود ایسكمی بافت قلب به ‏علت اختلالات عصبی ممكن است هیچگونه علائمی وجود نداشته باشد ویا علائم مختصر ‏غیر اختصاصی ایجاد شود. ‏
خطرناكترین عارضه پلاكهای چربی در دیواره سرخرگها، پاره شدن و یا زخمی شدن ‏ناگهانی دیواره این پلاكها و تشكیل لخته خون برروی آن می باشد. لخته خون ایجاد شده ‏منجر به انسداد كامل و یا نزدیك به كامل مجرای سرخرگ شده و منجر به سندرم های ‏حاد كرونر و سكته های قلبی می شود. ‏


http://www.irupload.ir/images/jigt7u76mewlkegz9ofz.jpg


در اغلب موارد الكتروگرام در حالت استراحت در فرد مبتلا به تنگی سرخرگی قلب ‏طبیعی است و در صورتی كه براساس شرح حال شك به بالینی به تنگی سرخرگی وجود ‏داشته باشد، تست های تشخیص به كار می روند. این تست ها شامل تست ‏ورزش‎(treadmill)‎، اسكن پرفیوژن و استرس اكوكاردیوگرافی می باشند. در صورتی ‏كه شك بالینی به تنگی كرونر بالا باشد ممكن است متخصص قلب برای تشخیص ‏سریعتر، مستقیماً آنژیوگرافی كرونر را در نظر بگیرد. درمان تنگی عروق كرونر شامل ‏كنترل عوامل خطرساز، درمان دارویی برای كنترل درد، آسپیرین برای پیشگیری از ‏حملات قلبی و اصلاح تنگی برای رفع علائم است. اصلاح تنگی ممكن است توسط ‏آنژیوپلاستی و یا عمل جراحی‎(CABG)‎‏ انجام شود. ‏

[عهد آسمانى]

آشنایی با نوار قلب


الکتروکاردیوگراف

الکتروکاردیوگرافی یعنی ثبت فعالیت الکتریکی قلب به وسیله الکترودهایی که روی پوست بدن نصب می ‌شوند.

الکتروکاردیوگرام دارای چندین نوع موج است. برخی از این امواج گنبدی شکل و برخی نوک‌ تیز هستند.

هر کدام از این امواج مربوط به یک سری فعالیت ‌های الکتریکی عضلات قلب هستند.

پزشکان با دانستن اشکال طبیعی و غیر طبیعی این امواج می ‌توانند بیماری ‌های قلبی و حتی غیر قلبی که منجر به تغییرات الکتریسیته قلب می ‌شوند را شناسایی و درمان کنند.
ثبت فعالیت ‌های الکتریکی قلب به چند روش صورت می ‌گیرد:

روش اول

همان نوار قلب معمولی است. تغییرات ولتاژ الکتریکی قلب روی نوار کاغذی که با سرعت مشخص حرکت می‌ کند ثبت می ‌شود.

روش دوم

بیمار در بیمارستان بستری شده و به طور مداوم فعالیت الکتریکی قلب او در صفحه نمایشی نشان داده می ‌شود. از این روش در بیماری‌ های حاد قلبی یا در بیماران بدحال که نیاز به مراقبت مداوم قلبی دارند استفاده می ‌شود.
مانیتورینگ هولتر

روش سوم

مانیتورینگ هولتر است. این روش برای افرادی استفاده می ‌شود که در طول شبانه روز فقط لحظات یا دقایق کوتاه دچار مشکل قلبی می ‌شوند و بقیه زمان ‌ها مشکل واضحی ندارند. در این روش یک دستگاه ضبط به بیمار وصل می ‌شود تا در طول شبانه روز فعالیت‌ های الکتریکی قلب را ثبت کند تا پزشک بعدا با بررسی آن ها وقوع حوادث قلبی را متوجه شود.

برای برخی بیماری ‌ها الکتروکاردیوگرام بسیار موثر و جزو اقدامات تشخیصی اصلی است:

* این بیماری‌ ها شامل آنفارکتوس قلبی و آریتمی‌ های قلبی (به معنی ضربان های نا به‌ جا و غیر طبیعی قلبی)‌ می ‌باشد. در مورد آنفارکتوس قلبی نه ‌تنها در تشخیص اولیه بیماری از نوار قلب کمک گرفته می‌ شود، بلکه در ساعات بعد از وقوع آنفارکتوس که بیشترین خطر وقوع آریتمی ‌های بدخیم قلبی بیمار را تهدید می ‌کند، بیمار به طور مداوم تحت مانیتورینگ بوده و هر گونه آریتمی سریعا با شوک یا دارو درمان می ‌شود.

* الکتروکاردیوگرام حتی در برخی بیماری ‌های غیر قلبی مثل انواع مسمومیت‌ های دارویی و تغییرات کلسیم و پتاسیم خون نیز کمک ‌کننده است و پزشکان از آن کمک می ‌گیرند.

الکتروکاردیوگرام در حالت عادی تغییری ندارد، ولی هنگامی که قلب تحت فشار قرار می ‌گیرد، دچار تغییر می ‌شود.

دکتر رضا کریمی - متخصص بیماری‌ های داخلی

[عهد آسمانى]

آشنایی با اکوکاردیوگرافی


اکوکاردیوگرافی یکی از روش ‌های تشخیصی دقیق و در عین ‌حال راحت برای بررسی بیماری ‌های قلبی است.

در این روش امواج صوتی از طریق یک پروب به سوی قلب فرستاده می ‌شوند و بسته به مواد تشکیل دهنده ی هر قسمت از قلب، مقادیر مشخصی از این امواج منعکس و تصویر ایجاد می ‌شود.

در این تصویر ساختمان حفرات قلبی، ضخامت دیواره بطن و دهلیزها و شکل و اندازه دریچه‌ های قلبی به تصویر کشیده می ‌شود.

در اکوکاردیوگرافی داپلر می ‌توان سرعت خونی که بین حفرات قلبی و در شریان‌ های بزرگ جریان دارد را نیز مشخص کرد. به این صورت که بر اساس تفاوت انعکاس صوت از گلبول‌ های قرمزی که به سمت پروب می‌ آیند و آن هایی که از پروب دور می ‌شوند، شکل‌ هایی ترسیم می ‌شود.

همچنین برای بهتر شدن وضوح تصویر در اکوی داپلر رنگی جریان خون با رنگ‌ های مختلفی نمایش داده می ‌شوند، مثلا خونی که به پروب نزدیک می‌ شود به رنگ قرمز و خونی که دور می ‌شود به رنگ آبی نمایش داده می ‌شود.

بیماران دچار ناهنجاری ‌های مادرزادی قلب عموما دچار تنگی یا گشادی دریچه‌ های قلبی یا عبور خون از سوراخ‌ های نا به‌ جای داخل قلب هستند که در اکوکاردیوگرافی همه این اشکالات به خوبی قابل رویت است.

بیماری‌ های دریچه‌ ای که در دوران بزرگسالی ایجاد می ‌شود مثل؛ تنگی دریچه آئورت یا نارسایی دریچه میترال نیز به خوبی با اکوکاردیوگرافی قابل بررسی است.
اکوکاردیوگرافی

علاوه بر این در بیماران دچار نارسایی قلبی، میزان ضعف در حرکت دیواره بطن با شدت نارسایی ارتباط مستقیم دارد که به وسیله اکوکاردیوگرافی تشخیص داده می‌ شود.

در اکوکاردیوگرافی معمولی، پروب که همان وسیله ارسال امواج صوتی است روی قفسه سینه با فشار ملایمی قرار داده می‌ شود و به هیچ عنوان آزاری برای بیمار ایجاد نمی ‌کند.

در سال ‌های اخیر برای بررسی دقیق ‌تر قلب، پروب‌ هایی طراحی شده‌ اند که به وسیله آندوسکوپ وارد مری شده و از فاصله نزدیک ‌تری می ‌توان به بررسی ساختمان‌ های قلبی به خصوص دریچه میترال و دهلیز چپ پرداخت.

باید دانست که اکوکاردیوگرافی و تست ورزش به صورت غیر مستقیم، باز بودن رگ‌ های کرونری قلب را مورد بررسی قرار می‌ دهند و در هیچ یک از این دو، رگ ‌ها به طور دقیق دیده نمی‌ شوند.

برای تشخیص دقیق تنگی رگ‌ های کرونری بایستی از روش آنژیوگرافی که تصویربرداری از رگ‌ های قلب است، استفاده کرد.

این روش بر خلاف اکوکاردیوگرافی نیاز به تجهیزات و فضای خاص دارد که در مطلب بعدی مورد بحث قرار می ‌گیرد.

دکتر رضا کریمی - متخصص بیماری‌ های داخلی

[عهد آسمانى]

آشنایی با آنژیوگرافی


آنژیوگرافی روشی بسیار دقیق برای بررسی رگ ‌های کرونری قلب است. این روش بر خلاف اکوکاردیوگرافی و نوار قلب که در مطب قابل انجام است، حتما باید در بیمارستان و در بخش قلب با امکانات خاص انجام شود. از طرفی این روش با زحمت مختصری برای بیمار همراه است.

برای انجام آنژیوگرافی در محل کشاله ران یک سوراخ کوچک ایجاد می ‌شود، سپس کاتتر که لوله‌ ای بلند، باریک و توخالی است را به داخل رگ رانده و از آن جا به داخل قلب و رگ‌ های کرونر می فرستند. پس از این ‌که نوک کاتتر به داخل رگ کرونری فرستاده شد ماده ‌ای حاوی یُد که ماده حاجب نامیده می ‌شود تزریق می ‌شود و تصویر رگ‌ ها نمایان می ‌شود.

نقطه قوت این روش ایجاد تصویر مستقیم از رگ ‌های قلب و تعیین درصد تنگی آن ها به طور نسبتا دقیق است.

حُسن دوم این روش این است که در صورت وجود تنگی شدید رگ‌ های کرونری در همان زمان می توان درمان، شامل بالن زدن یا استنت ‌گذاری، را انجام داد.

معمولا قبل از هر گونه عمل باز یا بسته روی رگ ‌های کرونری ابتدا باید با آنژیوگرافی آناتومی رگ‌ ها و محل دقیق تنگی را مشخص کرد.

کاربرد دیگر آنژیوگرافی در بیمارانی است که مشکوک به تنگی رگ‌ های کرونری هستند، ولی نتایج تست ورزش، اکوکاردیوگرافی، نوار قلب و دیگر تست ‌ها، تشخیص قانع‌ کننده‌ ای را مطرح نکرده است.

تزریق موادی که دارای ایزوتوپ‌ های ناپایدار هستند و اشعه گاما ساطع می ‌کنند یکی از راه‌ های تصویربرداری از قلب است.
گرفتگی رگ

از این روش می ‌توان برای بررسی تنگی رگ ‌های کرونری و یافتن مناطقی از قلب که تحت استرس، دچار کمبود خون و اکسیژن می ‌شوند، استفاده کرد.

بعد از تزریق موادی مثل تالیوم یا تکنزیوم ابتدا در حال استراحت تصویر قلب بیمار به وسیله دوربین گاما مشخص می ‌شود، سپس بیمار ورزش می ‌کند و با حداکثر فعالیت ورزشی جریان خون قلب تا 5 برابر افزوده می ‌شود، در این حال اگر یک یا چند ‌شاخه از رگ ‌های کرونر دچار تنگی باشد به آن قسمت‌ های قلب به اندازه بقیه جاها خون نمی‌ رسد و تصویر آن قسمت ‌ها کم رنگ ‌تر خواهد بود، به این ترتیب تنگی رگ ‌های قلبی مشخص خواهد شد.

در سال ‌های اخیر روش ‌های نوینی از جمله سی ‌تی اسکن سه ‌بعدی و آنژیوگرافی به واسطه ام ‌آر ‌آی ابداع شده است. در این روش‌ ها بعد از تصویربرداری از قلب با استفاده از نرم‌افزارهای رایانه ‌ای همه اجزای قلب به جز رگ‌ ها را در تصویر حذف می ‌کنند و بدین ترتیب تصویری روشن و سه‌ بعدی از رگ‌ های کرونری ارائه می ‌دهند.

حُسن این روش‌ ها سهولت انجام برای بیمار است، ولی در هیچ یک از آن ها نمی ‌توان همزمان عملیات درمانی را انجام داد.

دکتر رضا کریمی - متخصص بیماری ‌های داخلی

[عهد آسمانى]

مشکل تپش قلب


تپش قلب، همان چيزي است که همه ما را زنده و اميدوار نگاه داشته است، اما همين تپش دوست‌داشتني اگر به طور واضح احساس شود نشانه چندان خوبي نيست. اين احساس واقعي تپش قلب همانند کوبيدن قفسه سينه است و فرد مبتلا را وحشت‌زده مي‌کند.

اگر مي‌خواهيد بدانيد چرا بعضي افراد تپش قلبشان را احساس مي‌کنند، گفتگوي ما را با دکتر ارشميدس صنعتي، فوق‌تخصص قلب و عروق و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران بخوانيد.
جناب دکتر، چه موقعي ضربان قلب‌مان را به‌طور واقعي احساس مي‌کنيم؟

اين احساس تپش قلب که اشاره مي‌کنيد دلايل متفاوتي دارد، مثلا اختلال هراس مي‌تواند تپش قلب ايجا کند. به‌طور معمول اختلال ترس (فوبيا) شامل احساس وحشت به‌طور ناگهاني است و بي اختيار و اغلب بدون دليل تکرار مي‌شود.

در طول مدتي که مي‌ترسيد قلب شما تند مي‌زند و ممکن است عرق کنيد يا تنفس سريع، احساس ضعيف بودن، بيهوش شدن و سرگيجه داشته باشيد.
علايم بدني اين اختلال ترس چيست؟

علايم بدني آنقدر شديد است که ممکن است فکر کنيد در حال مرگ هستيد و نشانه‌هاي آن مي‌تواند همانند علايم يک حمله قلبي باشد. ممکن است در قفسه سينه احساس درد کنيد، آهسته نفس بکشيد، احساس خفگي کنيد و حتي کنترل تان را از دست بدهيد. حمله مي‌تواند در خانه يا بيرون خانه روي دهد و حتي شما را از خواب عميق بيدارکند. يک حمله تنها چند دقيقه به طول مي‌انجامد، اما براي ده دقيقه يا بيشتر ادامه مي‌يابد و بعد از آنکه متوقف شد، شما احساس کوفتگي و خستگي مي‌کنيد.

از آنجايي که زمان بروز حمله غيرقابل پيش‌بيني است، اغلب باعث ايجاد ترس و هيجان شديد يا نگراني مداوم مي‌شود و احتمال مي‌دهيد حمله در هر زماني به وجود آيد.
وجود مشکل قلبي هم مي‌تواند تپش قلبمان را دچار اختلال کند؟

بله. فيبريلاسيون دهليزي قلب يکي از مواردي است که تپش قلب را تشديد مي‌کند. مشخصه اين بيماري، ضربان قلب نامنظم و اغلب سريع است. اين حالت يک بي‌نظمي شايع قلب است که اغلب افراد مسن را مبتلا مي‌کند. در فيبريلاسيون حفره‌هاي بالايي قلب بسيار سريع و نامنظم مي‌تپند. سرعت ضربان بطن‌ها نيز افزايش مي‌يابد و يک ريتم قلبي سريع و نامنظم ايجاد مي‌کنند.

انقباضات زودرس قلب نيز مي‌توانند احساس تپش و ضربان قلب را ملموس کنند.

انقباضات يا ضربان‌هاي زودرس، اغلب ضربان‌هايي هستند پراکنده که گاهي فرد آنها را اينگونه توصيف مي‌کند:"انگار بند قلبم پاره مي‌شود." اين ضربان‌ها معمولا خطري را متوجه فرد نمي‌سازند.

همچنين برخي اوقات با افزايش فعاليت بدني مثل ورزش، ضربان قلب تند مي‌شود که فرد به خوبي تپش قلب خود را احساس مي‌کند، اما مشکلي براي شخص به وجود نمي‌آيد.
آيا مشکلات تيروئيد هم مي‌تواند موجب احساس تپش قلب ‌شود؟

بله، به نکته خوبي اشاره کرديد. پرکاري تيروئيد مي‌تواند چنين علامتي داشته باشد. در اين بيماري، ضربان سريع و نامنظم قلب يا تپش قلب را احساس مي‌کنيم. البته بايد به ياد داشته باشيم که ضربان قلب در چنين بيماري يک موقعيت اورژانس است و با حالت‌هاي طبيعي متفاوت است، بنابراين اگر دچار پرکاري تيروئيد هستيد بايد حتما درمان شويد و گرنه مي‌تواند عوارض شديدي در پي داشته باشد. اين عوارض شامل مشکلات قلبي نظير ضربان سريع قلب، ضربان نامنظم قلب يا فيبريلاسيون بطني است.

در برخي موارد نيز نارسايي احتقاني قلب روي مي‌دهد. اين بيماري نزد زنان در مقايسه با مردان بيشتر است. اگر چه اين بيماري مي‌تواند در هر سني ايجاد شود، اما در جوانان و ميانسالان بيشتر روي مي‌دهد.
تعداد ايده‌آل ضربان قلب

ضربان قلب حاصل يک دوره انقباض کامل قلب يعني پر و خالي شدن آن از خون است. هر دوره اين انقباضات در يک فرد بزرگسال سالم کمتر از يک ثانيه طول مي‌کشد. به همين دليل تعداد ضربان قلب طبيعي در هر دقيقه براي آقايان حدود 70 و براي خانم‌ها حدود 75 ضربه است. اين تعداد براي نوزادان که گردش خون سريع‌تر و تنفس تندتري دارند تا 130 ضربه در دقيقه هم طبيعي است.
مصاحبه کننده :دکتر مجيد سلطاني