آرمان شهر تکنولوژي و مرگ طبيعت

[حنانه]

آرمان‌شهر تكنولوژی و مرگ طبیعت

اكنون گروهی از دانشمندان نامدار و نگران از آینده پیش‌بینی می‌كنند كه پیشرفت تكنولوژیكی دارد جهان را به سمت یك «نقطة منحصر به فرد»پیش می‌برد، نقطه‌ای كه در آن تكنولوژی و طبیعت یكی خواهند شد. در این تقاطع، دنیایی كه ما شناخته‌ایم، منقرض و تعاریف جدیدی از «زندگی»، «طبیعت» و «بشر» ارایه خواهد شد.


در اینكه روند رشد تكنولوژی در صنعت و علم به طور تصاعدی در حال افزایش است شكی نیست. بحثی هم درباره‌ی دستاوردهایی كه سرعت عنان گسیخته ابتكار و خلاقیت به همراه می‌آورد نیست. اكنون گروهی از دانشمندان نامدار و نگران از آینده پیش‌بینی می‌كنند كه پیشرفت تكنولوژیكی دارد جهان را به سمت یك «نقطة منحصر به فرد» (Singularity) (1) پیش می‌برد، نقطه‌ای كه در آن تكنولوژی و طبیعت یكی خواهند شد. در این تقاطع، دنیایی كه ما شناخته‌ایم، منقرض و تعاریف جدیدی از «زندگی»، «طبیعت» و «بشر» ارایه خواهد شد.

ورنر وینگ استاد علوم كامپیوتری دانشگاه سان دیگو، در سال 1993 به جماعت دانشمندان چنین هشدار داد كه: «ما در پرتگاه تغییری هستیم كه با پیدایش زندگی بشر بر روی زمین قابل قیاس است. طی 30 سال به ابزار تكنولوژیكی‌ای مجهز خواهیم شد كه هوش فرابشری خلق خواهند كرد و اندكی پس از آن عصر بشر به پایان خواهد رسید».

برخی فلاسفه و دانشمندان نظریه‌پردازی كرده‌اند كه مقصد اصلی حیات، پدید آوردن سینگولاریتی است. صنایع تكنولوژیكی پیشرو كه به مفهوم سینگولاریتی واقف‌اند، همواره نگران آن هستند كه اگر مردم از پیامدهای واقعی آن اطلاع داشته باشند، هرگز بسیاری از تكنولوژی‌های جدید و نیازموده‌ای همچون غذاهای دستكاری شده‌ی ژنتیكی، نانو تكنولوژی و روبوتیك را نخواهند پذیرفت.

[حنانه]

تحول ماشینی

كتاب‌های فراوانی درباره‌ی سینگولاریتی آینده به بازار آمده‌اند. دنباله‌ی فیلم جنجالی ماتریكس در سال 2003 به كندوكاو و فلسفه و خاستگاه آینده‌ی زمین تحت كنترل ماشین پرداخته است. بازیگران ماتریكس باید كتاب سال 1994 كوین كلی را می‌خواندند. نام این كتاب این بود: خارج از كنترل: ظهور تمدن جدید زیستی. در صفحه‌ی اول این كتاب می‌خوانیم: «قلمرو آنها كه زاده شده‌اند ـ یعنی همه‌ی طبیعت ـ با قلمرو آنها كه ساخته شده‌اند ـ همه‌ی چیزهایی كه ساخته‌ی دست بشر است ـ دارد یكی می‌شود».

در همین زمان براداران وارنر ساخت‌ گران‌ترین فیلم تمام زمان‌ها را آغاز كرده بودند، دنباله‌ی 180 میلیون دلاری به نام ترمیناتور 3: ظهور ماشین‌ها. این دقیقاً یك دهه قبل از تحول واقعی ماشین‌هاست كه پیش‌بینی می‌شود با سرعتی «خارج از كنترل» تمدن بشری را به سمت سینگولاریتی پیش‌ می‌برند.

«قوانینی» چند برای عملكرد سینگولاریتی اساسی هستند: اولین آنها قانون مور است. یكی از مؤسسان شركت كامپیوتری اینتل، گوردون‌ ای مور است كه می‌گوید است شمار ترانزیستورهایی كه در یك تراشه‌ی كامپیوتر جا می‌شوند از سال 1959 (از زمان آغاز به كار مدارهای یكپارچه) به مدت 6 سال، هر ساله دو برابر شده‌اند. به پیش‌بینی مور این روند می‌تواند ادامه پیدا كند. هر چند كه اكنون، سرعت دو برابر شدن در دوره‌ای 18 ماهه تكرار می‌شود. امروز، میلیون‌ها مدار را می‌توان بر روی تراشه‌ی كوچك كامپیوتری یافت و «پیشرفت» تكنولوژیكی با روندی تصاعدی و نه روندی خطی در حال صعود است.

استوارت برند در كتاب‌اش با نام «ساعتِ اكنونِ دراز مدت» (The clok of the long now) قانون دیگری را مطرح می‌كند: قانون مونسانتو كه بیان می‌كند، توانایی شناسایی و استفاده از اطلاعات ژنتیك هر 12 تا 24 ماه یك بار دو برابر می‌شود. این روند تصاعدی در رشد و دانش زیستی، كشاورزی، تغذیه و مراقبت‌های بهداشتی را همگام به ظهور صنعت علوم زیستی تغییر می‌دهد.

[حنانه]

دستیابی به بی‌نهایت

جمعیت بشر هم رشد تصاعدی‌ای را تجربه می‌كند. دن ادر یكی از متخصصان مركز هوش مصنوعی بوئینگ می‌گوید كه «رشد جمعیت بشر در ده هزار سال اخیر از یك روند هزلولوی تبعیت می‌كند ... با مجانبی كه از سال 2030 پس از میلاد می‌گذرد». البته عدد بی‌نهایت جمعیت بشر غیرممكن است. دانشمندان پیش‌بینی می‌كنند كه جمعیت‌ زمین تا میانه‌ی این قرن از مرز 9 میلیارد نفر خواهد گذشت.

ادر عنوان می‌كند كه افزایش پیش‌بینی شده‌ی هوش مصنوعی با مجانب رشد جمعیت بشر مقارن می‌شود.او گمان می‌كند كه زندگی مصنوعی می‌تواند روند تصاعدی افزایش خود را آغاز كند، آن هم در زمانی كه زندگی زیستی به حد نهایت‌اش نزدیك می‌شود. دانشمندان در این باره زیاد بحث نمی‌كنند، اگر قرار باشد چنین چیزی در آینده رخ دهد. اما هنوز در این باره بحث است كه چه كشفی باعث بروز حوادث تكنولوژیكی‌ می‌شود كه زمین را تغییر خواهند داد. دانشمندان پیشنهاد می‌كنند كه پیشرفت‌های تكنولوژیكی یا كشف هوش مصنوعی می‌تواند آغازگر سینگولاریتی باشد.

[حنانه]

جهانی‌سازی تكنولوژیكی

فیزیكدانان، ریاضی‌دانان و دانشمندانی چون ورنر وینگ و ری كرزویل با تئوری‌های تغییر تكنولوژیك و سریع خود، مرزهای احتمالی سینگولاریتی را مشخص كرده‌اند و با اعتماد به نفس اثراتی را پیش‌بینی كرده‌اند كه دنیا را به سمت این نقطه در دو دهه‌ی آینده رهنمون خواهد شد.

افرادی كه نزدیك‌ترین اشخاص به این تئوری‌ها و قوانین هستند ـ متخصصان فنی ـ نمی‌توانند صبر كنند تا زمان سینگولاریتی فرا برسد. معتقدان واقعی، خود را «پساانسان» و «اومانیست‌های تغییر یافته» می‌نامند و فعالانه در پی آن هستند كه نه‌تنها سینگولاریتی را پدیدار سازند، بلكه با آنچه كه «تكنولوژی ترس‌ها» و «نئولادیت‌ها» می‌نامند رویارو شوند. ـ ائتلاف پیشرفت كه در ژوئن 2001 شكل گرفت، درباره‌ی «رؤیای هوش مصنوعی حقیقی كه ثروتی جدید به بشریت می‌بخشد كه تاكنون نداشته است» خیالبافی می‌كند. وب سایت این جماعت بخش‌های متعددی را به نمایش می‌گذارد كه در آنها استراتژی‌ها و تاكتیك‌های مؤسسات گروه‌های محیط زیست را برای «رویارویی» نشانه گرفته‌اند.

بسیاری از گروه‌های صنعتی كه خواستار پیشرفت علمی با سرعت بیشتر هستند، اذعان دارند كه بزرگ‌ترین تهدید برای پیشرفت تكنولوژیك از سوی گروه‌های هوادار محیط زیست اعمال می‌شود، البته نه فقط از سوی آنها كه از سوی یك جناح كوچك علمی كه صدای بلندتری نسبت به دیگران دارد.

[حنانه]

هشدار

در آوریل 2000، مشكلی بر سر راه سینگولاریتی قرار گرفت. این مشكل از سوی منبعی كه ضعیف به نظر می‌رسد ایجاد شد و آن بیل جوی، محقق ارشد میكرو سیستم Sun بود. جوی یكی از مؤسسان شركت میكروسیستم سان است. او از كسانی بود كه به تولید كامپیوتر یونیكس كمك كرد و سیستم‌های جاوا و نرم‌افزار جینی (Jini) را به راه انداخت (سیستم‌هایی كه به اینترنت «جان» بخشیدند).


جوی در داستانی كه در مجله‌ی ویراد (Wired) منتشر شد با نام «چرا آینده به ما نیاز ندارد» نسبت به خطراتی هشدار داده بود كه با توسعه‌ی ژنتیك، نانوتكنولوژی و روبوتیك تحمیل می‌شدند. هشدار او مبنی بر اثرات پیشرفت تصاعدی و عنان گسیخته‌ی تكنولوژی، اعتبار جدیدی به سینگولاریتی بخشید. جوی پیش‌بینی كرده بود كه «ما آخرین نسل بشر خواهیم بود، مگر آنكه چیزی تغییر كند». او هشدار داده بود كه «دانش به تنهایی كشتار جمعی را باعث خواهد شد». او این پدیده را «كشتار جمعی به كمك دانش» (KMD) نام نهاده بود.

روزنامه‌ی تایمز لندن سخنان جوی را با نامه‌ای كه انیشتین در سال 1939 به روزولت رئیس‌جمهور آمریكا نوشته بود مقایسه كرد. انیشتین در آن نامه نسبت به خطرات بمب هسته‌ای هشدار داده بود.

تكنولوژی‌های قرن 20 باعث ظهور تكنولوژی‌های هسته‌ای، زیستی و شیمیایی (NBC) شدند كه هم قدرت زیادی دارند و هم دسترسی به مقادیر عظیمی از مواد خام (و اغلب كمیاب) را می‌طلبند، به علاوه‌ی اطلاعات فنی و تخصصی و صنایع بزرگ مقیاس. تكنولوژی‌های ژنتیك، نانوتكنولوژی و روبوتیك (GNR) قرن 21، نه به امكانات و تسهیلات وسیع نیاز دارند، نه به مواد خام كمیاب.

تهدیدی را كه تكنولوژی‌های GNR اعمال می‌كنند، این واقعیت تقویت می‌كند كه برخی از این تكنولوژی‌های جدید به گونه‌ای طراحی شده‌اند كه قابلیت «بازسازی» دارند، یعنی می‌توانند نسخه‌های جدیدتری را از خودشان بسازند (اگر توجه کرده باشید این مهم در اکثر فیلمهای هالیوودی به نمایش گذاشته می شود و هالیوود شرطی سازی انسانها را برای ظهور و بروز چنین پدیده ای آماده می کند). اگر تكنولوژی‌های GNR جدید و «خودساز» به محیط زیست وارد شوند، تقریباً غیرممكن خواهد بود كه بتوان آنها را كنترل یا جمع‌آوری كرد.

[حنانه]

جهانی‌سازی و سینگولاریتی

جوی می‌داند كه بزرگ‌ترین خطراتی كه در نهایت با آنها مواجه خواهیم شد، از دنیایی ریشه می‌گیرند كه شركت‌های جهانی در آن حكمرانی می‌كنند ـ آینده‌ای كه بخش اعظم دنیا نمی‌دانند دنیا چگونه اداره می‌شود ـ. جوی می‌نویسد: «تكنولوژی‌های GNR قرن 21 را منحصراً شركت‌ها و مؤسسات خصوصی توسعه می‌دهند. ما تعهدات و نویدهای این تكنولوژی‌های جدید را درون سیستم به چالش كشیده نشده‌ای می‌جوییم كه از سرمایه‌داری جهانی و فشارهای رقابتی و مشوقان متعدد مالی تشكیل شده است».

به اعتقاد جوی، نظام سرمایه‌داری جهانی، به همراه نرخ كنونی پیشرفت ما، شانس انقراض بشر را در زمان وقوع سینگولاریتی به 30 تا 50 درصد می‌رساند. او اضافه می‌كند كه: «این تخمین‌ها نه تنها امیدواركننده نیستند كه احتمال بسیاری از پیامدهای هولناك را شامل نمی‌شود.»

پل كروتزن برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در شیمی اتمسفری است. او می‌گوید كه شیمی‌دانان در سال‌های آغازین قرن گذشته تصمیم گرفته بودند كه به جای كلرین در تولید مایع خنك‌كننده‌ی تجاری، از برومین استفاده كنند. به این ترتیب سوراخ لایه‌ی ازن بزرگ‌تر می‌شود و می‌توانست اثرات شدیدی بر حیات روی كره‌ی زمین داشته باشد. به گفته‌ی كروتزن «جلوگیری از این تصمیم تنها یك خوش‌شانسی بود».

احتمال زیادی وجود دارد كه دانشمندان و شركت‌های جهانی، به پیشرفت‌های اساسی دست نیابند (یا بدتر، از بحث درباره‌ی آنها فعالانه خودداری كنند). كل نسل زیست‌شناسان، جای خود را به آزمایشگاه‌های بایوتك و نانوتك داده‌اند. كریك هولدرج زیست‌شناس كه از زمان آغاز به كار بایوتك در دهه‌ی 1970 پی‌گیر آن بوده است هشدار می‌دهد كه: «دانش زیست‌شناسی دارد ارتباط و اتصال خود را با طبیعت از دست می‌دهد».

البته هنوز در این میان چیزی از مقوله‌ی سینگولاریتی تكنولوژیك از قلم افتاده است. بهای واقعی پیشرفت تكنولوژیك و سینگولاریتی به معنی كاهش بی‌سابقه در ساكنان زمین خواهد بود، یعنی نرخ فزاینده‌ی انقراض در وسعت جهانی. انجمن حفاظت از جهان (IUCN)، كنگره‌ی بین‌المللی گیاهی و اكثریت زیست‌شناسان دنیا معتقدند كه «كشتار جمعی» در وسعت جهانی، هم اكنون در حال جریان است. به عنوان نتیجه‌ی مستقیم فعالیت‌های بشری (استخراج منابع كشاورزی صنعتی، تولید حیوانی غیربومی و رشد جمعیتی ضعیف بنیه)، انتظار می‌رود كه تا یك پنجم گونه‌های در حال حیات ـ اكثراً در مناطق استوایی ـ در طول 30 سال نابود شوند. دانیل سیمبر لوف متخصص گونه‌های زیستی دانشگاه تنسی در مصاحبه‌اش با واشنگتن پست گفته بود كه: «سرعت نابودی گونه‌های زیستی، امروز بسیار بیشتر از گذشته است، حتی بیشتر از زمان برخورد شهاب‌ سنگ‌ها».

در یك نظرسنجی كه از سوی هریس (Harris) در سال 1998 و از 5000 عضو مؤسسات علوم زیستی آمریكایی صورت گرفت مشخص شد كه 70 درصد آنها معتقداند آنچه كه «انقراض ششم» نامیده می‌شود، هم اكنون در حال وقوع است. نظرسنجی هم‌زمان دیگری از همین مؤسسه نشان داد كه 60 درصد مردم كاملاً از تلاشی زیستی قریب‌الوقوع بی‌اطلاع هستند.

در همین زمان كه مخلوقات كهن و زیستی طبیعت در خطر انقراض هستند، شكل‌های حیات مصنوعی كه محصول آزمایشگاه‌های بایوتك هستند ـ نظیر گوجه‌فرنگی‌های بهبودیافته‌ی ژنی، ماهی آزاد دستكاری شده‌ی ژنتیكی، گوسفندهای همانند سازی شده ـ ظهور می‌یابند. در حال حاضر در فروشگاه‌های مواد غذایی آمریكا، 60 درصد مواد غذایی محصول مهندسی ژنتیك هستند و این نرخ در حال افزایش است. طبیعت و تكنولوژی فقط در حال تحول نیستند: آنها در حال رقابت و تركیب با یكدیگر هستند و در نهایت تنها یك برنده باقی خواهد ماند.
مسلم است که روند فزاینده و رعد آسای رشد تکنولوژی به دور از دین، لحظه به لحظه طبیعت و انسان و حیوانات را به انقراض نزدیکتر می کنند، در حالیکه که این روند خطرناک بعلت نامحسوس بودن آن و البته صنعت هیپنوتیزم که توسط رسانه های تحت تسلط فراماسونری اجرا می شود، مورد غفلت عموم مردم جهان است.

منبع: سیاحت غرب (با اندکی تصرف)