نقاره خوانی حرم امام رضا(ع)

[ملکوت* گامی تارهایی *]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg)



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)




نواختن نقاره از زمانهاى قدیم در آستان مقدس امام رضا (ع) معمول بوده است. اما این كه این رسم از چه زمانى آغاز شده و به صورت یك سنّت درآمده، معلوم نیست. نه نویسندگان در باره آن چیزى نوشته اند و نه اسناد و مدارك موجود در حرم مطهر چیزى را نشان مى دهد. اما از نشانه هاى تاریخى چنین برمى آید كه در قرن دهم، نواختن نقاره معمول بوده است.

فضل بن روزبهان خنجى در كتاب مهمان نامه بخارا، در حالات محمدخان شیبانى ، سلطان ماوراءالنهر كه مشهد مقدس و ناحیه طوس را تصرف كرده بود، مى نویسد:

سلطان تصمیم گرفت به زیارت حضرت رضا علیه السلام برود، از این رو، با اعیان لشكر خود و قاضیان و محتشمان عازم مشهد گردید. من با گروهى قبلاً به مشهد رفتیم و در آن جا مراسم استقبال را فراهم كردیم. بر فوق بارگاه حضرت، محلّى كه نقاره نوبت حضرت امام مى زنند، جماعت نقاره چیان اردوى همایون و نفیرچیان ایستاده، مترصّد آن كه چون موكب همایون برسد نقاره بكوبند و نفیر نوازند. آن حضرت امر فرمودند كه دم نزنند و نفیرنوازى را به فقیرنوازى بدل فرمودند، و چون به درگاه بارگاه رسیدند، فرود آمده به پیشگاه برآمدند و از آن جا به روضه مقدس قدم گشاده بقیه درآمدند و آداب زیارت تقدیم نمودند و اندكى نشسته از قبه بیرون فرمودند.
از این متن معلوم مى شود كه در قرن نهم و دهم، نقاره نواخته مى شده و جایى هم در بلندى براى نقاره زنان اختصاص داشته است.

در روزگاران پیشین، استفاده از شیپور و نقاره در دربار شاهان معمول بود و هر بامداد و شبانگاه، در كاخها و قصور و محلهاى اقامت حاكمان و امیران در شهرها و بیابانها نقاره مى زدند و مردمان را احضار و یا مرخص مى كردند و طبل نواختن و شیپور زدن، نشان حاكمیت و اقتدار شاهان به شمار بوده است.

در ایران، نواختن طبل و نقاره، تا زمان قاجاریه ادامه داشت و حاكمان هم در مراكز استانها به هنگام معینى از آن استفاده مى كردند و در مناطق شرقى كشور حتى تا اوایل قرن حاضر نیز معمول بود.


https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)

[ملکوت* گامی تارهایی *]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)


نواختن نقاره از زمانهاى قدیم در آستان مقدس امام رضا (ع) معمول بوده است. اما این كه این رسم از چه زمانى آغاز شده و به صورت یك سنّت درآمده، معلوم نیست. نه نویسندگان در باره آن چیزى نوشته اند و نه اسناد و مدارك موجود در حرم مطهر چیزى را نشان مى دهد. اما از نشانه هاى تاریخى چنین برمى آید كه در قرن دهم، نواختن نقاره معمول بوده است.

فضل بن روزبهان خنجى در كتاب مهمان نامه بخارا، در حالات محمدخان شیبانى ، سلطان ماوراءالنهر كه مشهد مقدس و ناحیه طوس را تصرف كرده بود، مى نویسد:

سلطان تصمیم گرفت به زیارت حضرت رضا علیه السلام برود، از این رو، با اعیان لشكر خود و قاضیان و محتشمان عازم مشهد گردید. من با گروهى قبلاً به مشهد رفتیم و در آن جا مراسم استقبال را فراهم كردیم. بر فوق بارگاه حضرت، محلّى كه نقاره نوبت حضرت امام مى زنند، جماعت نقاره چیان اردوى همایون و نفیرچیان ایستاده، مترصّد آن كه چون موكب همایون برسد نقاره بكوبند و نفیر نوازند. آن حضرت امر فرمودند كه دم نزنند و نفیرنوازى را به فقیرنوازى بدل فرمودند، و چون به درگاه بارگاه رسیدند، فرود آمده به پیشگاه برآمدند و از آن جا به روضه مقدس قدم گشاده بقیه درآمدند و آداب زیارت تقدیم نمودند و اندكى نشسته از قبه بیرون فرمودند.

از این متن معلوم مى شود كه در قرن نهم و دهم، نقاره نواخته مى شده و جایى هم در بلندى براى نقاره زنان اختصاص داشته است.

در روزگاران پیشین، استفاده از شیپور و نقاره در دربار شاهان معمول بود و هر بامداد و شبانگاه، در كاخها و قصور و محلهاى اقامت حاكمان و امیران در شهرها و بیابانها نقاره مى زدند و مردمان را احضار و یا مرخص مى كردند و طبل نواختن و شیپور زدن، نشان حاكمیت و اقتدار شاهان به شمار بوده است.

در ایران، نواختن طبل و نقاره، تا زمان قاجاریه ادامه داشت و حاكمان هم در مراكز استانها به هنگام معینى از آن استفاده مى كردند و در مناطق شرقى كشور حتى تا اوایل قرن حاضر نیز معمول بود.



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)




http://saghalain.ir/wp-content/4.jpeg

[ملکوت* گامی تارهایی *]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)


اما... چرا این شیوه در بارگاه امام رضا(ع) مرسوم شده، چه كسى آن را بنا نهاده و از چه زمانى این كار رواج یافته است، معلوم نیست، و هر كس بر پایه ذوق و برداشت خود، براى آن انگیزه اى بیان مى كند. به این برداشتها توجه كنید:

ـ از آن جا كه امام رضا (ع) عنوان ولایتعهدى داشته و ایشان را سلطان مى خوانده اند، نواختن نقاره در بارگاه ایشان معمول شده است.

ـ شاید زمانى براى پاسدارى از حرم مطهر و مشهد، در آن جا لشكریانى بوده اند كه براى اعلام آمادگى ایشان نیاز به نواختن نقاره بوده، و سپس این رسم به سان یك سنّت، ماندگار شده است.
ـ نقاره زدن و شیپور نواختن، براى احترام و بزرگداشت بارگاه امام رضا (ع) است و تنها جنبه تشریفاتى دارد و هیچ نظر دیگرى در میان نبوده است.

به هر حال، و با هر انگیزه اى كه این كار آغاز شده باشد، اینك نقاره هر صبح پیش از طلوع آفتاب و هر عصر پیش از غروب خورشید نواخته مى شود و همزمان با برآمدن و فروشدن آفتاب، آخرین نواهاى نقاره به گوش مى رسد. این بدان معنى است كه نمازگزاران براى بر پا داشتن فریضه خود، اندك فرصتى بیش ندارند و اگر نماز خویش را به جاى نیاورده اند، مى باید شتاب كنند و به اقامه نماز بپردازند.

افزون بر این، هنگامى كه حادثه خاصى رخ دهد كه مردم شادمان گردند و جشنى همگانى پدید آید، نقاره نوازان بر فراز نقاره خانه مى روند و بر طبل ها مى كوبند و در شیپورها مى دمند.
نیز، هر گاه در آستان امام هشتم (ع) بیمارى شفا یابد و به خیل شفایافتگان آستان حضرتش افزوده شود، به منظور اعلام همگانى و اظهار سرور و شادمانى ، نقاره ها را به صدا در مى آورند.

علاوه بر این، در شبهاى میلاد معصومان و بزرگداشت مناسبتهاى مذهبى ، مانند جشنهاى بزرگ قربان و فطر و غدیر، و هم چنین در زمان تحویل هر سال شمسى ، در آغاز نوروز، نقاره نواخته مى شود.

اما... در ایام محرم و صفر كه روزهاى سوگوارى شیعیان است، به منظور احترام به آیین سوگوارى ، هیچ نوایى از نقاره خانه به در نمى آید.

براى نقاره زدن در آستانه مقدسه، محل خاصى در نظر گرفته شده و جاى بلندى فراهم آمده است. این بناى زیبا و باشكوه، بر فراز ایوان شرقى صحن عتیق (انقلاب) قرار دارد و از قسمتهاى مختلف حرم، دیده مى شود. بلندى بنا سبب شده است كه به هنگام نقاره زدن، آواى آن تا دوردستها شنیده شود، و بویژه به هنگام برآمدن آفتاب، كه شهر از هیاهوى آمد و شد اتومبیلها خالى است، نواى آن در چهارسوى مشهد، گوش شهروندان را نوازش دهد.

بناى جدید و چشمگیر نقاره خانه، با ظرافت و شكوه خود، از دیدنى ترین بخشهاى حرم مطهر است كه همگان را به اعجاب و تحسین وامى دارد. بناى نقاره خانه كه سراسر از كاشى فیروزه اى است و در پیرامون ایوان آن نرده كشى شده است، دو طبقه دارد، طبقه زیرین جاى گذاشتن طبل ها و شیپورها است، و طبقه دوم محل استقرار نوازندگان.
نقاره زنان هفت نفر هستند كه سه نفرشان بر طبل مى كوبند و چهار نفر در شیپور مى دمند.



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)



آشنای غریب (http://ashnayeghareb.mihanblog.com)

[حدیث*خادمه مهدی فاطمه(س)*]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg)

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg)


نوای دلنشين نقاره خانه حرم مطهر امام رضا (ع)، (با كيفيت خوب) تقديم به عاشقان امام رضا علیه السلام



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/36089341077759101326.gif
https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)
https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/36089341077759101326.gif

[حدیث*خادمه مهدی فاطمه(س)*]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg)

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/46782978909941344880.jpg)


صدای نقاره خانه حرم مطهر امام رضا (ع) تقديم به شیفتگان امام رضا علیه السلام



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/36089341077759101326.gif
https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/43201091176688470282.gif)
https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/36089341077759101326.gif