▀٭▀٭▀٭▀مواردي كه گفتن ذكر خداوند توصيه شده است▀٭▀٭▀٭▀

[seyed yasin]

ذكر با اينكه در همه حالات و همه جا نيكو و داراي بركات بسيار و آثار فراوان است و لكن در مواردي خاص بر آن تأكيد و توصيه اي مخصوص شده است و بر انسان مؤمن است كه در آن مواقع مراقبت كند و دل و جان را با ذكر خداوند تازه نگهدارد و خود را از خطر غفلت دور كند.مواقع ذكر: 1. هنگام خشم. 2. هنگام گفتارهاي بيهوده. 3. در ميان غافلان . 4. در تنهايي و خلوت. 5. برابر دشمن. 6. در بازار. 7. قبل از هر كار. 8. نزد گناهان. 9. هنگام روي آوري وسوسه ها نفساني و شيطاني. 10. وقتي وقت تصميم و قضاوت. با توجه به اينكه هر يك از موارد فوق داراي حساسيت و ويژگي مخصوص به خود مي باشد لازم است توضيح هر يك از آنها از ديدگاه قرآن و روايات جداگانه آورده شود.

[seyed yasin]

1. هنگام خشم و غضب زندگي دنيا دور از ناراحتي و گرفتاري نيست و انسان برخي اوقات در برابر رفتار و گفتار ناهنجار ديگران به خشم مي آيد و خود را در حالتي مي يابد كه مي خواهد بر ديگري هجوم برد و ناسزا بگويد و يا او را مورد ضرب و شتم قرار دهد. در اين هنگام فرد از حال عادي بيرون رفته و گاهي با حالت خشم و غضب آثار و تبعات ناشايستي به بار مي آورد كه بسيار سنگين و گاهي غير قابل جبران است.و كار سازترين سلاح به هنگام غضب «ياد خداوند» است كه انسان را از گناه، انحراف، ظلم، ناسزاگوئي و رفتار ناشايست باز مي دارد و شعله غضب را فرو مي نشاند و آن را مهار مي كند.در واقع هنگام غضب صحنه آزمايشي است كه فرد مؤمن با قدرت «ذكر» از آن پيروز و سربلند بيرون مي آيد و با جلوگيري از غضب خود را از گناهان بسيار نگه مي دارد. اثر مهمتر اين است كه از خشم خداوند جلوگيري مي كند.پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله) فرمودند: خداوند به يكي از پيامبرانش وحي كرد كه: اي پسر آدم! در هنگام غضب به ياد من باش تا من نيز در هنگام غضب به ياد تو باشم و تو را از نابودي و هلاكت نگه دارم.براي روشن شدن اهميت «جلوگيري از خشم خداوند» و براي بهتر پي بردن به محتوا و مضمون بلند اين روايت شريفه، لازم است مطالبي را هر چند گذرا ياد آور شويم.1ـ معصيت و گناه به طور حتم موجب عقاب، عذاب، ناراحتي، غم و غصه، محروميت، بي توفيقي، فشار قبر، عذاب عالم برزخ، سختي قيامت و آتش جهنم است. با اينكه گناه اين امور را در پي دارد، ولي همه گناهان موجب غضب و خشم خداوند نيستند.

[seyed yasin]

زيرا غضب و خشم خداوند، سخت تر از عذاب و ناراحتي است. غضب الهي موجب شكستن انسان و سقوط او مي گردد و فرق است بين اين كه روي آئينه و يا شيشه را گرد و غبار و زنگار بگيرد و يا اينكه بر اثر ضربه اي بشكند و عيب اساسي بردارد. گناهان گرد و غبار و زنگاري است كه بر وجود انسان مي نشيند و خشم خداوند ضربه اي است كه انسان را مي شكند و روح و جان او را تغيير مي دهد و ساقط مي كند. «من يحلل عليه غضبي فقط هوا؛ و هر كس خشم من بر او فرود آيد در ورطه سقوط و هلاكت افتاده است». و نيز مي توان چنين گفت كه: گاهي خس و خاشاك بر روي آب قرار دارد، ولي خود آب صاف و زلال مي باشد و هيچگونه رنگ و بوي غير طبيعي ندارد، بطوري كه اگر با دست آنچه روي آب است را برداريم، آب حالت خود را حفظ كرده، مي تواند مورد استفاده قرار گيرد و گاهي رنگ آن تغيير مي كند و متعفّن مي شود كه در آن صورت با برداشتن آنچه روي آن است، مطلب حل نمي شود، بلكه لازم است تصفيه شود و اكسيژن به آن تزريق گردد تا آلودگي از لابه لاي آن خارج شود و شايد آنوقت آب به حالت اول بازگردد.غضب و خشم الهي موجب مي شود كه ذات انسان تيره و تار و تاريك گردد و مثل آيينه ايست كه جوهره اش سياه شود.با توجه به آثار غير قابل جبران خشم خداوند، مي توان اظهار كرد كه همه گناهان خشم خداوند را در پي ندارد، با اينكه همه عقاب و عذاب را با خود دارد، زيرا اگر همه معصيتها موجب خشم خدا باشد ديگر راه نجات بر انسان بسته است و از اين روي برخي گناهان موجب غضب الهي مي شوند؛ مانند: دروغ گفتن و ظلم به بندگان خداوند.امام علي(عليه السلام) مي فرمايد: خداوند چهار چيز را در چهار چيز پنهان كرده است. 1. رضاي خود را در اطاعت لذا هيچ طاعتي را كوچك نگير شايد رضاي خدا در آن باشد. 2. خشم خويش را در گناهان پس هيچ گناهي را كم مشمار شايد خشم خدا در آن باشد. 3. اجابت را در دعا از اين رو هيچ دعايي را كوچك مشمار شايد استجابت در پي آن باشد. 4. دوست خود را در بندگان، هيچ بنده اي را خار مشمار، چه بسا آن دوست خدا باشد.

[مليکه]

ياد خدا در پنهانى
اميرالمومنين (ع ) فرموده است : هر كه خداى عز و جل را در نهان ياد كند، هر آينه خدا را بسيار ياد كرده است ، زيرا منافقان در عيان و پيش مسلمان خدا را ياد كنند و او را در نهان ياد نكنند، و براى همين است كه خداى عز و جل در سوره نساء آيه 142 فرموده است : خودنمايى كنند در برابر مردم ، و ياد نكنند خدا را جز اندكى .

[seyed yasin]

2. اطاعت خداوند و اعمال شايسته، ثواب، آرامش خاطر، نجات از ناراحتي ها و گرفتاريهاي دنيا و آخرت را در پي دارد و موجب بهشت و تأمين سعادت جاودانه انسان مي گردد. انجام كارهاي خوب موجب مغفرت و بخشايش گناهان مي شود و برخي از اعمال خوبست كه حتي آثار خشم خدا را نيز از جان انسان برمي گيرد.ذكر خداوند اثري برتر دارد و از اعمالي است كه نمي گذارد خشم خداوند بر انسان وارد شود و از آن جلوي مي كند پس آثار اعمال خوب را به طور كلي مي توان در چهار چيز نمايان كرد و ديد :1. آثار مثبت دنيايي و اخروي و تقرب به پيشگاه خداوند و بالا بردن درجات. 2. مغفرت و رفع عذاب در دنيا و آخرت. 3. رفع آثار غضب خداوند از روح و جان انسان. 4. جلوگيري از خشم الهي بر انسان.

[seyed yasin]

3. انسانها نوعاً در زندگي عادي خواه و ناخواه به معصيت آلوده مي گردند و در بين آنها گناهاني است كه باعث خشم خدواند مي شود و از آنجايي كه خشم خداوند آثار سنگين و غير قابل جبراني را به جاي مي گذارد، بسيار با اهميت است كه انسان كارهاي نيك و اعمال شايسته اي انجام دهد كه آثار غضب خداوند را از جان و دل او بردارد و چراغ پرفروغي را در باطنش بيافروزد و از آن با ارزش تر كاري است كه از خشم خدا جلوگيري به عمل آورد و نگذارد غضب الهي بر انسان وارد گردد، زيرا تفاوت زيادي است بين اينكه انسان به چاه بيافتد و با وسيله اي بيرون آيد و بين اينكه ابزاري داشته باشد كه مانع از افتادن او به چاه شود. درست در اين نقطه است كه ارزش «ياد خداوند» آشكار مي گردد، زيرا ياد خداوند در هنگام غضب موجب مي شود كه اصلاً خشم خداوند به انسان نرسد و اين غير از آن است كه خشم او را فرا گيرد و پس از مدتي با تلاش و كوشش از درون آن بيرون آيد كه در واقع «ياد خداوند هنگام خشم» پيشگيري از خشم الهي است نه فقط درمان آن.اين اثر و نتيجه كمتر در اعمال نيك ديده مي شود. از اين رو مي توان از ياد خداوند به عنوان قله مرتفع همه اعمال صالح ياد كرد و اگر نباشد براي ياد خداوند جز همين اثر، سزاوار است كه انسان همواره بر ياد خداوند مداومت كند و با او همنشين باشد.

[seyed yasin]

1. خداوند به حضرت داود وحي فرمود: هرگاه بنده من در هنگامي كه خشم مي گيرد مرا ياد كند روز قيامت در ميان همه خلق به ياد او باشم و او را همراه كساني كه نابودشان مي كنم، نابود نگردانم.2. امام باقر(عليه السلام) فرمودند: در تورات نوشته شده است اي موسي خشم خود را از كسي كه زير دست تو قرارش داده ام بازگير تا من نيز خشم خود را از تو بازگيرم.3. حواريون از حضرت مسيح پرسيدند: سخت ترين چيزها چيست؟ فرمود: سخت ترين چيزها خشم خداست. عرض كردند: چگونه مي توان خود را از خشم خدا نگه داشت؟ فرمود: به ديگران خشمگين نشويد.4. مردي به پيامبر(صلي الله عليه وآله) عرض كرد: دوست دارم از خشم خدا در امان باشم. پيامبر(صلي الله عليه وآله) فرمودند: به خلق خدا غضب نكن تا از خشم و سخط او ايمن باشي.به اميد آنكه در لحظات حساس و مهم زندگي آرامش خود را حفظ كرده و سختي ها را با ياد و ذكر خدا از خود دور كنيم . بخش اخلاق و عرفان اسلامي تبيانمنبع : سايت حوزه