چرا ریش تراشی در اسلام حرام است؟

[معمار]

آنچه مهم است «ریشه» و باطن شخص است انسان باید هم ریش داشته باشد وهم ریشه و اگر به «ریش» و ظاهر توجه مى شود به جهت آن است كه ظاهر نمادى از باطن باید باشد، لذا كسانى كه ظاهر را مى آرایند و باطن آلوده ای دارند به عنوان فریبکار و منافق معرفی می شوند این نکته هم باید توجه داشت که نباید رفتار برخى نالایقان، ما را از رعایت برخى احكام منصرف كند


از سوى دیگر باید دانست قلب پاك با حفظ ظاهر، مصونیت بیشتر پیدا مى كند. بهترین دلیل بر درستى این مطلب، سیره و روش تمامى پیامبران و امامان و اولیاى خداست كه علاوه بر این كه به ریشه و باطن توجه داشتند ظاهر را نیز مطابق احكام شریعت رعایت مى كردند

و اما دلایلی که آورده اند برای حرمت ریش تراشی


دلیل اول :

این است که اهل ایمان می دانند كه هر آنچه از ناحیه پروردگارش دستور داده شده و هر حكمی كه از ناحیه وی صادر گردیده حتما دارای مصلحتی است اگر چه ما علت واقعی آن را ندانیم

چیزی که لازم است گفته شود درباره فلسفه احكام علاوه بر منافع و ضررهای مادی و جسمی باید به آثار مثبت و منفی آن بر «روح و معنویت» انسان توجه كرد و گذشته از جنبه فردی باید به تأثیر آن در اجتماع نیز توجه كرد

دلیل دوم :

با استفاده از آیات و روایات

در سوره نساء آیه 119 می خوانیم که:

(وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَیُغَیِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ) آنها را به تغییر آفرینش خداوند وادار خواهم كرد(نساء آیه 119)


درست است که این آیه به این تفسیر شده است که این جمله اشاره به آن است كه خداوند در نهاد اولى انسان توحید و یكتاپرستى و هر گونه صفت و خوى پسندیده‏اى را قرار داده است ولى وسوسه‏هاى شیطانى و هوى و هوسها انسان را از این مسیر صحیح منحرف میسازد و به بیراهه‏ها مى‏كشاند

ولی بعضی از علماء به این آیه استلال کرده اند که تراشیدن ریش نیز تغییر خلقت الهی است و تغییر خلقت الهی حرام است الا آنجایی كه دلیلی بر جواز آن داشته باشیم (مصباح الفقاهه ج 1ص 257)
«
و همچنین در تفسیر این آیه (و اذا ابتلی ابراهیم ربه بكلمات فاتمهن» (به خاطر آورید) هنگامى كه خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونى آزمود)بقره 124


از حضرت امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند:

وقتی خداوند حضرت ابراهیم علیه السلام را خوب مورد امتحان قرار داد به اینكه فرزندش اسماعیل را ذبح كند، حضرت ابراهیم علیه السلام پس از بیدار شدن تصمیم بر ذبح فرزند خویش گرفت و پروردگار هم به جهت پاداش حضرت ابراهیم علیه السلام فرمود:
ما تو را امام بر مردم قرار دادیم و سپس «حنیفیت» یعنی پاكیزگی كه ده چیز پاك است را بر او نازل كرد، حضرت هم آنها را با خود آورد كه تاكنون نسخ نشده و تا روز قیامت هم نسخ نخواهد شد كه پنج چیز آن راجع به سر می باشد و عبارت است از:
1- گرفتن شارب (سبیل) 2- ریش گذاشتن 3- تراشیدن موی سر 4- مسواك كردن 5 - خلال نمودن.
و پنج چیز دیگر آن مربوط به بدن است كه عبارتند از:
1- تراشیدن موهای زائد بدن 2- ختنه كردن 3- ناخن گرفتن 4- غسل جنابت 5- طهارت با آب. (وسائل الشیعه/ ج 1/ ص 423.)

حالا یک سوال :


از کجا معلوم که تبعیت از آیین ابراهیم واجب است

جواب :

خداوند تبارک و تعالی در سوره نحل می فرماید:
اتبع مله ابراهیم حنیفا.) نحل /123.(
ترجمه: (ای رسول ما از آئین حنیف و پاك حضرت ابراهیم علیه السلام تبعیت كن).

و یكی از احكام آئین ابراهیمی گذاشتن ریش است.


و اما روایات:

و اما در روایات امر شده به ارسال لحیه (بلند گذاشتن ریش) و زدن سبیل ها. و از تشبیه به یهود و مجوس نهى گردیده است، (وسائل الشیعه، ج 1، باب 67



در روایتی امام صادق علیه السلام فرمودند:

زمانی كه انسان به حد بلوغ رسید، اگر مرد بود مو در صورت او روئیده می شود كه این نشانه علامت مرد بودن و هم موجب عزت او خواهد بود.و بوسیله آن از مرحله ی كودكی و از شباهت داشتن به زنان خارج می شود و اگر زن بود در صورت او مو روئیده نمی شود تا اینكه زیبائی و طراوتی كه تحریك كننده مردان است به ازدواج و در سایه ی آن تولید نسل و بقاء انسان انجام می گیرد باقی بماند.( بحار الانوار ج 3 ص 62)

از امام باقر علیه السلام روایت شده که رسول اکرم صلی الله علیه و آله لعنت کرده اند مردانی که خود را به شکل زنان و زنانی که خود را به شکل مردان در آورند( بحار الانوار/ ج 100/ ص 256/ ح1.)

-------------------------

تراشیدن ریش از لحاظ بهداشتی

دکتر ویکتور ژرژ آمریکایی:

ایشان درباره فایده داشتن ریش می گوید: ریش موجب حفظ دندان ها و غدد بزاقی خواهد شد(تراشیدن ریش از نظر بهداشت، ص 20)

دکتر خوش منش:

پوست بدن و موها بهترین مانع برای ورود میکروب ها می باشند و موی صورت کاملاً از ورود میکروب ممانعت می کند. خراش پوست به وسیله تراشیدن موجب پیدا شدن راهی برای وارد شدن میکروب هاست.موی صورت حافظ زیبائی و سلامتی آن است. زیرا در اثر زیاد تراشیدن، سلول های صورت فرسوده شده و به دنبال آن علائم پیری و چروک به زودی در صورت ظاهر می گردد و کسانی که ریش دارند، از صورت سفید و لطیف تری برخوردارند. به علاوه کسانی که ریش خود را می تراشند، به خاطر زبری و خشن بودن صورتشان کودکانشان مانع بوسیدن آنها می شوند.(تراشیدن ریش از نظر بهداشت ص 7)

بعضی از پزشکان فرانسوی می گویند:

تیغ ها (و ماشین های) ریش تراشان ناقل امراض و باعث سرایت دردهاست و ریش تراشی چهره و صورت مردان سالم را از بین می برد.(تراشیدن ریش از نظر بهداشت ص 25)