عطر یاس
03-12-2009, 23:55
http://mouood.org/images/news2/imamali23.jpgداستان آفرينش انسان و آغاز حيات او بر كرة خاك با يك عهد و پيمان شكل ميگيرد. عهد و پيماني كه بر پذيرش پروردگاريِ خداوند متعال و نفي پرستش شيطان بسته شد و همة انسانها بر وفاي به آن همداستان شدند. پيامبران الهي و جانشينان آنها، اين عهد و پيمان را در طول تاريخ، بارها و بارها به انسانها يادآوري كردند تا آنان نسبت به عهدي كه با خداي خود داشتند، دچار فراموشي نشوند.
خليل منتظر قائم
اشاره:
عيد غدير، بزرگ‌ترين عيد پيروان اهل بيت(ع) و فرصت مناسبي براي يادآوري پيمان مقدسي است كه همة ما را در برابر امامان معصوم(ع) و به ويژه امام عصر(ع) داريم؛ پيمان اطاعت و پيروي بي‌چون و چرا از آنان و آمادگي براي انجام رسالت بزرگي كه در زمينه‌سازي ظهور بر عهده داريم. در اين مقاله مروري گذرا داريم بر پيشينة عهد و پيمان بشر با اولياي الهي از ابتداي آفرينش تا عصر ظهور.
1. نخستين پيمان
داستان آفرينش انسان و آغاز حيات او بر كرة خاك با يك عهد و پيمان شكل ميگيرد. عهد و پيماني كه بر پذيرش پروردگاريِ خداوند متعال و نفي پرستش شيطان بسته شد و همة انسانها بر وفاي به آن همداستان شدند.1
پيامبران الهي و جانشينان آنها، اين عهد و پيمان را در طول تاريخ، بارها و بارها به انسانها يادآوري كردند تا آنان نسبت به عهدي كه با خداي خود داشتند، دچار فراموشي نشوند.2
از سوي ديگر، براي اينكه مردم در وفا به پيماني كه بر عهده داشتند، دچار مشكل نشوند و در تشخيص راهي كه به اطاعت و بندگي خدا و مخالفت با شيطان ميانجامد، گرفتار سردرگمي نگردند، به آنان گوشزد شد اطاعت خدا در اطاعت رسول اوست و هر كس بيشتر در طريق اطاعت رسول گام بردارد، در اطاعت خدا از ديگران پيشي گرفته است.3
2. استمرار پيمان
با پايان يافتن عصر رسالت، نه تنها از بار عهد و پيماني كه آدم خاكي با خداي خود داشت، كاسته نشد، بلكه بسيار شديدتر از دوران حيات پيامبر اعظم(ص) از او خواسته شد به عهد و پيمان خود وفا كند؛ زيرا او در وفاداري به اين پيمان بازخواست خواهد شد.4
اين بار عهد آدمي با خداي خود در صورتي ديگر متجلي شد و اطاعت اميرمؤمنان و امامان پس از او همسنگ اطاعت خدا و رسول او گرديد.5 و براي اينكه هيچ كس در شناسايي شخصي كه پس از پيامبر اكرم (ص) بايد با او عهد اطاعت بسته ميشد، به اشتباه نيفتد، در اجتماعي عظيم از مسلمانان، نو شدن عهد آدمي به آگاهي همگان رسيد و اعلام شد هر كس پيمان ولايت نبيّ خاتم(ص) را پذيرفته است، از اين پس بايد به پيمان ولايت امير مؤمنان علي(ع)گردن نهد.6
از همين رو بود كه اين روز را روز «عهد معهود» ناميدند.7
3. شكسته شدن پيمان
انسانها مأمور شدند پس از رحلت نبيّ خاتم (ص)، با وصيّ او تجديد عهد كنند و دست در دست او بگذارند تا به فرمودة حضرت زهرا(س)، آنها را به راحتي و ملايمت به راه هدايت و رستگاري رهنمون شود،8 چنين نشد و بدعهدي و عهدشكني از همان نخستين روزهاي عروج رسول خدا(ص) آغاز شد. بدين ترتيب، پيماني كه جماعت مسلمان در روز غدير بر اطاعت وليّ خدا بسته بودند، به راحتي شكست و جز جمع اندكي، همة امت اسلامي از اطراف امام و حجت عصر پراكنده شدند.9
از آن پس، اگر چه در دورههايي از دوران 250 سالة امامت شيعه، شاهد رويآوردن مردم به ائمه معصومين(ع) و مرجعيت علمي آنها هستيم، ولي هيچگاه عهدي كه مردم در برابر امامان خود داشتند، به تمامي، پاس داشته نشد و اين سخن امامان معصوم(ع) که فرموده بودند: «مردم تنها به سه چيز تكليف شدهاند: شناخت امامان، تسليم شدن به ايشان در آنچه بر آنها وارد ميشود و رجوع به آنها در آنچه در آن اختلاف دارند»،10 هيچگاه محقق نشد و سرانجام بدعهديها و عهدشكنيهاي امت اسلام به مقتول و مسموم شدن يازده امام و غيبت آخرين امام انجاميد. بدينترتيب، جامعه اسلامي از بركات حضور امام معصوم(ع) در ميان خود محروم گشت. اين همان اتفاقي بود كه پيش از اين در كلام امام محمد باقر(ع) پيشبيني شده بود: «هنگامي كه خداوند تبارك و تعالي، از آفريدگانش خشمگين شود، ما [اهلبيت] را از مجاورت با آنها دور ميسازد».11
ضرورت تجديد پيمان
آري، غيبت امام از جامعه و به درازا كشيدن آن، نتيجة بدعهدي و پيمانشكني مردم نسبت به حجتهاي الهي و جانشينان بحقّ رسول خدا(ص)است. تا زماني كه مردم چنانكه بايد و شايد، به پيماني كه در برابر امامان معصوم(ع) برعهده دارند، وفا نكنند و با همة وجود، آمادة پذيرش اوامر و نواهي آنها نشوند، ظهور محقق نخواهد شد، چنانكه امام عصر(ع) فرمود: «اگر شيعيان ما، كه خداوند توفيق طاعتشان دهد، در راه ايفاي پيماني كه بر دوش دارند، همدل ميشدند، ميمنت ديدار ما از ايشان به تأخير نميافتاد و سعادت ديدار ما زودتر نصيب آنان ميگشت؛ ديداري بر مبناي شناخت راستين و صداقتي از آنها نسبت به ما».12
با توجه به همين اهميت وفا به عهد و پيمان و تأثير آن در ظهور امام عصر (ع) بوده است كه از ما خواستهاند هر بامداد، عهد و پيمان اطاعتي را كه نسبت به امام خود بر دوش داريم، به ياد آوريم و آن را تجديد كنيم:
«بار خدايا! من در بامداد اين روز و تمام دوران زندگانيام، عهد، عقد و بيعتي را كه نسبت به او (امام مهدي (ع)) بر گردن دارم، تجديد ميكنم كه هرگز از آن برنگردم و بر آن پايدار بمانم».13
پي‌نوشت‌ها:
1. ر.ک: سورة يس (36)، آية 60 و 61 و سورة اعراف (7)، آية 172.
2. ر.ک: سورة نمل (16)، آية 36 و سورة انبيا (21)، آية 25.
3. ر.ک: سورة نساء (4)، آية 80 و سورة حشر (59)، آية 7.
4. ر.ک: سورة اسراء (17)، آية 3 و محمّد باقر مجلسي، بحارالأنوار، ج24، ص187، ح1.
5. ر.ک: سورة مريم (19)، آية 87 و بحار الأنوار، ج24، ص333، ح58.
6. فضل بن حسن طبرسي، الإحتجاج، ج1، صص 146و 160.
7. ر.ک: بحار الأنوار، ج37، ص164، ح40.
8. ر.ك: همان، ج43، ص158؛ و سيد جعفر شهيدي، زندگاني فاطمة زهرا(ع)، ص151.
9. ر.ک: بحار الأنوار، ج28، ص259، ح42.
10. حديث از امام باقر(ع)، الكافي، محمّد بن يعقوب كليني، ج1، ص390، ح1.
11. ر.ك: همان، ص343، ح31.
12. بحار الأنوار، ج53، ص177.
13. همان، ج99، ص111.
خليل منتظر قائم
اشاره:
عيد غدير، بزرگ‌ترين عيد پيروان اهل بيت(ع) و فرصت مناسبي براي يادآوري پيمان مقدسي است كه همة ما را در برابر امامان معصوم(ع) و به ويژه امام عصر(ع) داريم؛ پيمان اطاعت و پيروي بي‌چون و چرا از آنان و آمادگي براي انجام رسالت بزرگي كه در زمينه‌سازي ظهور بر عهده داريم. در اين مقاله مروري گذرا داريم بر پيشينة عهد و پيمان بشر با اولياي الهي از ابتداي آفرينش تا عصر ظهور.
1. نخستين پيمان
داستان آفرينش انسان و آغاز حيات او بر كرة خاك با يك عهد و پيمان شكل ميگيرد. عهد و پيماني كه بر پذيرش پروردگاريِ خداوند متعال و نفي پرستش شيطان بسته شد و همة انسانها بر وفاي به آن همداستان شدند.1
پيامبران الهي و جانشينان آنها، اين عهد و پيمان را در طول تاريخ، بارها و بارها به انسانها يادآوري كردند تا آنان نسبت به عهدي كه با خداي خود داشتند، دچار فراموشي نشوند.2
از سوي ديگر، براي اينكه مردم در وفا به پيماني كه بر عهده داشتند، دچار مشكل نشوند و در تشخيص راهي كه به اطاعت و بندگي خدا و مخالفت با شيطان ميانجامد، گرفتار سردرگمي نگردند، به آنان گوشزد شد اطاعت خدا در اطاعت رسول اوست و هر كس بيشتر در طريق اطاعت رسول گام بردارد، در اطاعت خدا از ديگران پيشي گرفته است.3
2. استمرار پيمان
با پايان يافتن عصر رسالت، نه تنها از بار عهد و پيماني كه آدم خاكي با خداي خود داشت، كاسته نشد، بلكه بسيار شديدتر از دوران حيات پيامبر اعظم(ص) از او خواسته شد به عهد و پيمان خود وفا كند؛ زيرا او در وفاداري به اين پيمان بازخواست خواهد شد.4
اين بار عهد آدمي با خداي خود در صورتي ديگر متجلي شد و اطاعت اميرمؤمنان و امامان پس از او همسنگ اطاعت خدا و رسول او گرديد.5 و براي اينكه هيچ كس در شناسايي شخصي كه پس از پيامبر اكرم (ص) بايد با او عهد اطاعت بسته ميشد، به اشتباه نيفتد، در اجتماعي عظيم از مسلمانان، نو شدن عهد آدمي به آگاهي همگان رسيد و اعلام شد هر كس پيمان ولايت نبيّ خاتم(ص) را پذيرفته است، از اين پس بايد به پيمان ولايت امير مؤمنان علي(ع)گردن نهد.6
از همين رو بود كه اين روز را روز «عهد معهود» ناميدند.7
3. شكسته شدن پيمان
انسانها مأمور شدند پس از رحلت نبيّ خاتم (ص)، با وصيّ او تجديد عهد كنند و دست در دست او بگذارند تا به فرمودة حضرت زهرا(س)، آنها را به راحتي و ملايمت به راه هدايت و رستگاري رهنمون شود،8 چنين نشد و بدعهدي و عهدشكني از همان نخستين روزهاي عروج رسول خدا(ص) آغاز شد. بدين ترتيب، پيماني كه جماعت مسلمان در روز غدير بر اطاعت وليّ خدا بسته بودند، به راحتي شكست و جز جمع اندكي، همة امت اسلامي از اطراف امام و حجت عصر پراكنده شدند.9
از آن پس، اگر چه در دورههايي از دوران 250 سالة امامت شيعه، شاهد رويآوردن مردم به ائمه معصومين(ع) و مرجعيت علمي آنها هستيم، ولي هيچگاه عهدي كه مردم در برابر امامان خود داشتند، به تمامي، پاس داشته نشد و اين سخن امامان معصوم(ع) که فرموده بودند: «مردم تنها به سه چيز تكليف شدهاند: شناخت امامان، تسليم شدن به ايشان در آنچه بر آنها وارد ميشود و رجوع به آنها در آنچه در آن اختلاف دارند»،10 هيچگاه محقق نشد و سرانجام بدعهديها و عهدشكنيهاي امت اسلام به مقتول و مسموم شدن يازده امام و غيبت آخرين امام انجاميد. بدينترتيب، جامعه اسلامي از بركات حضور امام معصوم(ع) در ميان خود محروم گشت. اين همان اتفاقي بود كه پيش از اين در كلام امام محمد باقر(ع) پيشبيني شده بود: «هنگامي كه خداوند تبارك و تعالي، از آفريدگانش خشمگين شود، ما [اهلبيت] را از مجاورت با آنها دور ميسازد».11
ضرورت تجديد پيمان
آري، غيبت امام از جامعه و به درازا كشيدن آن، نتيجة بدعهدي و پيمانشكني مردم نسبت به حجتهاي الهي و جانشينان بحقّ رسول خدا(ص)است. تا زماني كه مردم چنانكه بايد و شايد، به پيماني كه در برابر امامان معصوم(ع) برعهده دارند، وفا نكنند و با همة وجود، آمادة پذيرش اوامر و نواهي آنها نشوند، ظهور محقق نخواهد شد، چنانكه امام عصر(ع) فرمود: «اگر شيعيان ما، كه خداوند توفيق طاعتشان دهد، در راه ايفاي پيماني كه بر دوش دارند، همدل ميشدند، ميمنت ديدار ما از ايشان به تأخير نميافتاد و سعادت ديدار ما زودتر نصيب آنان ميگشت؛ ديداري بر مبناي شناخت راستين و صداقتي از آنها نسبت به ما».12
با توجه به همين اهميت وفا به عهد و پيمان و تأثير آن در ظهور امام عصر (ع) بوده است كه از ما خواستهاند هر بامداد، عهد و پيمان اطاعتي را كه نسبت به امام خود بر دوش داريم، به ياد آوريم و آن را تجديد كنيم:
«بار خدايا! من در بامداد اين روز و تمام دوران زندگانيام، عهد، عقد و بيعتي را كه نسبت به او (امام مهدي (ع)) بر گردن دارم، تجديد ميكنم كه هرگز از آن برنگردم و بر آن پايدار بمانم».13
پي‌نوشت‌ها:
1. ر.ک: سورة يس (36)، آية 60 و 61 و سورة اعراف (7)، آية 172.
2. ر.ک: سورة نمل (16)، آية 36 و سورة انبيا (21)، آية 25.
3. ر.ک: سورة نساء (4)، آية 80 و سورة حشر (59)، آية 7.
4. ر.ک: سورة اسراء (17)، آية 3 و محمّد باقر مجلسي، بحارالأنوار، ج24، ص187، ح1.
5. ر.ک: سورة مريم (19)، آية 87 و بحار الأنوار، ج24، ص333، ح58.
6. فضل بن حسن طبرسي، الإحتجاج، ج1، صص 146و 160.
7. ر.ک: بحار الأنوار، ج37، ص164، ح40.
8. ر.ك: همان، ج43، ص158؛ و سيد جعفر شهيدي، زندگاني فاطمة زهرا(ع)، ص151.
9. ر.ک: بحار الأنوار، ج28، ص259، ح42.
10. حديث از امام باقر(ع)، الكافي، محمّد بن يعقوب كليني، ج1، ص390، ح1.
11. ر.ك: همان، ص343، ح31.
12. بحار الأنوار، ج53، ص177.
13. همان، ج99، ص111.