اثبات علم غیب امامان و پیامبران(مناظره با یک سنی)

[معمار]

با یک فرد سنی مناظره ای داشتم او می گفت اگر امامان علم غیب داشتند چرا امام علی(ع)با این که می دانست مالک اشتر در بین راه مسموم می شود ولی با این وجود او را به فرماندهی یکی از شهرها انتخاب کرد؟

پاسخ اجمالی:

آنها همه این امور را مى دانند اما «بالقوه» نه «بالفعل»

پاسخ تفصیلی و کامل را با نظرات دقیق دوستان تکمیل می کنیم

ان شاء الله در این پست هم به بررسی شبهات درباره علم غیب ائمه می پردازیم

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

به نظرم یکی از صفات راهبر و پیشوا و امام بودن همان شجاعت و نترسیدن است بخصوص از جان خود.

ائمه علم غیب بالقوه داشتند یعنی هر جا که اراده می کردند می توانستند از علمشان استفاده کنند و از اخبار اطلاع یابند ولی اگر فردی در هر مسأله ای بخواهد مسأله رو سبک سنگین کند و بخواهد از اخبار آینده به کمک علم غیب در هر لحظه باخبر شود چنین فردی صفت شجاعت ندارد بلکه ترسو خواهد بود و شایستگی امامت را نخواهد داشت.

این مسأله و شبهه را بعضی از افراد در مورد مولا امام حسن(ع) نیز مطرح می کنن و میگن اگه امام حسن(ع) علم غیب داشت کاسۀ آب زهرآگین رو نمی نوشید و اگه با علم به سمی بودن آب، باز می نوشید نعوذبالله در واقع خودکشی کرده است.

اگر امام در هر لحظۀ زندگی بخواد از علمش استفاده کنه در واقع از جان خودش میترسه. بعد اگه قرار باشه از علم غیب در هر لحظه استفاده کرد و دید که جان یکی در خطر است و منصرف اون کار شد؛ دین خدا گسترش پیدا نمیکنه مسألۀ جهاد و شهادت و... بسته میشه. بسیاری از پیروزی ها و گسترش دین خدا و رسوایی باطل بخاطر همین شهادت ها به دست آمده است.

البته این نظر شخصی است و عالمان و صاحب نظران بهتر راهنمایی میکنن و انشاالله ما هم استفاده خواهیم کرد.

[معمار]

با تشکر از پاسخگویی عبدالله

در احادیث آمده است که:

أَبَا الْحَسَنِ ع رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ فَارِسَ فَقَالَ لَهُ أَ تَعْلَمُونَ الْغَيْبَ- فَقَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع يُبْسَطُ لَنَا الْعِلْمُ‏ فَنَعْلَمُ‏ وَ يُقْبَضُ عَنَّا فَلَا نَعْلَمُ وَ قَالَ سِرُّ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَسَرَّهُ إِلَى جَبْرَئِيلَ ع وَ أَسَرَّهُ جَبْرَئِيلُ إِلَى مُحَمَّدٍ ص وَ أَسَرَّهُ مُحَمَّدٌ إِلَى مَنْ شَاءَ اللَّهُ‏(الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏1، ص: 256)

امام كاظم عليه السلام ـ در پاسخ به مردى از ايرانيان كه پرسيد : آيا شما غيب مى دانيد؟ ـ فرمود : امام باقر عليه السلام فرمود : چون علم [الهى] براى ما گشوده شود، مى دانيم و هرگاه بر ما بسته شود، نمى دانيم. و فرمود : علم، راز خداى عز و جلاست كه آن را با جبرئيل عليه السلام در ميان گذاشت و جبرئيل با محمّد صلى الله عليه و آله در ميان گذاشت و محمّد با هر كه خواست آن را در ميان نهاد.

[معمار]

در قرآن آیات زیادی داریم که:علم غیب مختص به خداست

از جمله:

وَللّهِ غَيْبُ السَّموات وَالأَرض.... سوره هود، آيه 123. «غيب آسمان ها و زمين براى خدا است».

قالُوا لا عِلْم لَنا إِنّكَ أَنْتَ عَلاّمُ الْغُيُوبِ...... سوره مائده، آیه 109.(ما آگاهى نداريم فقط تو علام الغيوب و داناى پنهانى ها هستى)

و آیات دیگری از این قبیل

اما در آیات دیگر می خوانیم که:

(عالِمُ الْغَيب فَلا يُظْهرُ عَلى غَيْبِه أَحداً إِلاّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُول...). سوره جن، آيه 26 (داناى غيب اوست و هيچ كس را بر اسرار غيبش آگاه نمى‏سازد، مگر رسولانى كه آنان را برگزيد)

وَ أُنَبِّئُكُمْ بِما تَأْكُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ في‏ بُيُوتِكُم(آل عمران آیه 49)حضرت عیسی: و از آنچه مى ‏خوريد، و در خانه ‏هاى خود ذخيره مى‏ كنيد، به شما خبر مى ‏دهم

جمع بین این آیات

این آیات منافاتی با هم ندارند و جمع بین آیات این گونه است که: علم غیب مختص به خداست و به هرکس که شایسته آن باشد عطا می کند به تعبیر دیگر: آگاهى پيامبران و امامان از غيب به تعليم الهى مى باشد.

[معمار]

پاسخ به آیاتی که پیامبران علم غیب را از خود نفی کرده اند:

در بعضی آیات قرآن آمده است که:پیامبران علم غیب را از خود نفی کرده اند

مثلا:

قُلْ لا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدي خَزائِنُ اللَّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْب(انعام آیه 50)بگو: «من نمى‏گويم خزاين خدا نزد من است و من،از غيب آگاه نيستم

قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسي‏ نَفْعاً وَ لا ضَرًّا إِلاَّ ما شاءَ اللَّهُ وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَ ما مَسَّنِيَ السُّوءُ إِنْ أَنَا إِلاَّ نَذيرٌ وَ بَشيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ(اعراف آیه 188)بگو: من مالك هيچ سود و زيانى براى خودم نيستم، مگر آنچه را خدا بخواهد و اگر غيب مى‏دانستم، منافع زيادى براى خودم فراهم مى‏كردم و هرگز به من زيانى نمى‏رسيد. من جز هشداردهنده و بشارت‏دهنده براى گروهى كه ايمان مى‏آورند نيستم

وَ مِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُم(توبه آیه 101)و از (ميان) اعراب باديه‏ نشين كه اطراف شما هستند، جمعى منافقند و از اهل مدينه (نيز)، گروهى سخت به نفاق پاى بندند. تو آنها را نمى‏ شناسى، ولى ما آنها را مى شناسيم

پاسخ:

این گونه آیات علم غیب استقلالی را از پیامبران نفی می کند یعنی پیامبران علم غیب را به طور مستقل دارا نمی باشند و اگر علم غیبی دارند از طرف خداوند به آن ها عطا شده است

چنانچه در آیات دیگری می خوانیم که:

ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ(آل عمران آیه 44) (اى پيامبر!) اين، از خبرهاى غيبى است كه به تو وحى مى‏كنيم

پس علم غيب ذاتی مخصوص خداست و اگر بخواهد قسمتی از آن را در اختيار اولياى خود قرار مى‏ دهد

[معمار]

از سوالاتی دیگری که مطرح می کنند:

اگر پیامبران و امامان علم غیب داشتند چرا این قدر در معرض بلاها و سختی ها بودند,چه اشکال داشت که با علم غیب خود بلاها و سختی ها را از خود دور کنند؟(البته در پست دوم اشاره ای مختصر به پاسخ این سوال شد)

منتظر نظرات شما در این زمینه هستم

[معمار]

اگر پیامبران و امامان علم غیب داشتند چرا این قدر در معرض بلاها و سختی ها بودند,چه اشکال داشت که با علم غیب خود بلاها و سختی ها را از خود دور کنند؟(البته در پست دوم اشاره ای مختصر به پاسخ این سوال شد)

در پاسخ به این سوال باید گفت که:

اولا: طبق دلائل بالا ثابت شد که ائمه علم غیب دارند

ثانیا:طبق آیات قرآن بلا و سختی در زندگی همه از جمله امامان و پیامبران وجود دارد.هدف از بلا و سختی هم امتحان و ازمایش مردمان است

وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ (بقره آیه 155)قطعاً همه شما را با چيزى از ترس، گرسنگى، و كاهش در مالها و جانها و ميوه‏ها، آزمايش مى‏ كنيم و بشارت ده به استقامت‏ كنندگان

وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجاهِدينَ مِنْكُمْ وَ الصَّابِرينَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ (محمد آیه31)ما همه شما را قطعاً مى‏ آزمائيم تا معلوم شود مجاهدان واقعى و صابران از ميان شما كيانند، و اخبار شما را بيازماييم

اگر قرار باشد ائمه با علم غیب بلاها و بدی ها را از خود دور کنند,این دیگر ارزشی برای ائمه و پیامبران حساب نمی شود,وجود همین بلاها و سختی هاست که باعث ترفیع مقام ائمه و پیامبران نزد خدا می شود