(...◕✿◕◕✿◕ انسان "احسن تقویم" است یا پست تر از حیوان؟! ◕✿◕◕✿◕...)

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/92716053252614302477.gif



با این‌که خداوند انسان را در «احسن تقویم» آفرید؛ چرا او را پست‌تر از حیوانات بلکه بدتر می‌داند؟

1. این ‌که خداوند انسان را در بهترین جایگاه و یا «احسن تقویم» آفرید، بدین معنا است که او را از هر نظر، چه جسمی و چه روحی و عقلی، موزون و شایسته آفرید و استعدادهای لازم را در او قرار داد تا جایی که این توانایی را دارد تا به بالاترین مقام قرب الهی برسد.[1] و به حیاتى جاودان در جوار پروردگارش، و به سعادتى عاری از شقاوت نائل شود.

این مسئله به این دلیل امکان‌پذیر است که خدا او را به وسیله‌ای مجهز کرده که مى‏تواند با آن علم مفید کسب کند و ابزار و وسائل عمل صالح را هم به او عطا کرده است.[2]

2. این ‌که فرمود: برخی انسان‌ها مانند حیوان یا گمراه‌تر از حیوانات هستند؛ یعنی این افراد چیزی را که موجب تفاوت بین انسان و حیوان می‌شود از دست داده‌اند و آن چیز عبارت است از قدرت تشخیص خیر از شرّ ؛ تشخیص سود و زیانی که مربوط به زندگی انسانی می‌شود؛[3] و این افراد به جهت این‌ که فقط به خواب و خور و شهوت جنسى مى‏پردازند، شایسته این توصیف شده‌اند.



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/74517744501615137169.gif

[معمار]

این ‌که فرمود: برخی انسان‌ها مانند حیوان یا گمراه‌تر از حیوانات هستند؛ یعنی این افراد چیزی را که موجب تفاوت بین انسان و حیوان می‌شود از دست داده‌اند

«اولئك كالانعام بل هم اضلّ»(این ها مثل چهار پایان هستند بلکه پست تر) (اعراف آیه 179)

نکته اول:

انعام در لغت به معنای گاو و گوسفند و شتر است(قاموس قرآن ج 7 ص 87)

و در اينكه چرا آنها را با اينكه خوى درندگان را نيز دارند به انعام تشبيه كرده، چنين گفته‌اند كه از ميان صفات حيوانى، تمتع به خوردن و شهوترانى كه خوى چهارپايان است نسبت به بقيه طبايع و صفات حيوانى ديگر مقدم است(المیزان ج 8 ص 334)

نکته دوم:

تكذيب‏ كنندگان آيات الهى به دليل بهره نگرفتن از ابزار شناخت، براى فهم معارف الهى، از چارپايان بدترند

در آیه می فرماید : ( بلکه پست تر) این نکته را می رساند که اگر چه تكذيب ‏كنندگان مانند چهارپايان از درك آيات الهى محرومند، ولى چون از ابزارى براى شناخت آيات الهى بهره‏مند بودند كه حيوانات فاقد آن هستند، بايد آنان را از چهارپايان نيز فرومايه ‏تر خواند(خلاصه ای از تفسیر راهنما ج 6 ص 258)

به بیانی دیگر:

نكته تشبيه انسانهای شرور به انعام (چهارپايان ) شايد اين باشد كه آنها تنها به خواب و خور و شهوت جنسى مى پردازند. گروهى مرفهند همچون گوسفندان پروارى ، و گروهى نامرفه مانند گوسفندانى كه در بيابانها به دنبال آب و علف مى گردند و هر دو گروه هدفشان جز شكم چيزى نيست (خلاصه ای از تفسیر نمونه ج 7 ص 22)

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/74517744501615137169.gif


همان طور که امام على(علیه السلام) مى‏ فرماید: «مانند حیوانات پرواری که تنها به علف می‌‏اندیشند و یا حیوانات دیگرى که در چراگاه‌ها رها شده‏اند و از این طرف و آن طرف خرده علفى بر مى ‏گیرند.»[4]

به تعبیر دیگر؛ گروهى مرفه‌اند همچون گوسفندان پروارى، و گروهى نامرفه مانند گوسفندانى که در بیابان‌ها به دنبال آب و علف مى‏ گردند و هر دو گروه هدفشان جز شکم چیزى نیست!

آنچه در بالا گفته شد ممکن است درباره یک فرد صادق باشد و یا درباره یک ملت، ملت‌هایى که اندیشه‌هاى خود را از کار انداخته‌اند و به سرگرمی‌هاى ناسالم روى آورده‌اند و در ریشه‌هاى بدبختى خود نمی‏ اندیشند و در عوامل ترقّى فکر نمى‏کنند، نه گوش شنوا دارند و نه چشم بینا.[5]

این‌که خداوند انسان را در بهترین جایگاه و یا «احسن تقویم» آفرید، بدین معنا است که او را از هر نظر، چه جسمی و چه روحی و عقلی، موزون و شایسته آفرید و استعدادهای لازم را در او قرار داد تا جایی که این توانایی را دارد تا به بالاترین مقام قرب الهی برسد.



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/74517744501615137169.gif

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/74517744501615137169.gif


3. با این‌که خدای متعال انسان را به بهترین حالت آفرید، ‏امّا همین انسان اگر از مسیر حق منحرف شود، چنان سقوط می‌کند که به مرحله «اسفل السافلین» کشیده می‌شود.[6]

بله؛ همین انسان، اگر استعدادهای خود را به کار نگیرد و راه کمال را طی نکند، خود را از رحمت واسعه الهی محروم می‌سازد و از بهره بردن از نفحات الهی باز می‌دارد.

او با استفاده نکردن از این استعدادها و از دست دادن خصائصی که انسان را از حیوانات متمایز می‌کند (مانند قدرت تشخیص حق از باطل)، خود را از مرتبه انسانیت تنزّل داده و در ردیف حیوانات قرار می‌دهد.

اما این‌که فرموده است: این افراد از حیوانات هم گمراه‌تر هستند به این دلیل است که این انسان دارای استعداد و قوه رسیدن به کمال مطلوب را دارد ولی در حد حیوانیت باقی ماند، در حالی که حیوانات این امکان را نداشتند که بتوانند مرتبه‌ای بالاتر از حیوانیت خود را کسب کنند. بلکه حیوانات در مسیری که خدا برایشان معیّن کرده حرکت می‌کنند و نسبت به خودشان در راه هدایت قرار دارند و در مقایسه با انسان است که می‌توان آنها را گمراه نامید.

این گروه از انسان‌ها با این‌که خداوند به آنها گوش و چشم و قلب داده بود، از آنها بهره نبرده و خود را از سعادت محروم کردند.[7]


https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/74517744501615137169.gif

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

پی نوشت ها:


[1]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 27، ص 144، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
[2]. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏20، ص 319، دفتر انتشارات اسلامى‏، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
[3]. همان، ج 8، ص 336.
[4]. «کَالْبَهِیمَةِ الْمَرْبُوطَةِ هَمُّهَا عَلَفُهَا أَوِ الْمُرْسَلَةِ شُغُلُهَا تَقَمُّمُهَا تَکْتَرِشُ مِنْ أَعْلَافِهَا»؛ سید رضى، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق و مصحح: صبحی صالح، ص 418، هجرت، قم، چاپ اول، 1414ق.
[5]. تفسیر نمونه، ج ‏7، ص 22.

[6]. همان، ج ‏27، ص 144.
[7]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج 8، ص 336.