آیا چشم چرانی ریشه روانی دارد؟

[نرگس منتظر]

آیا چشم چرانی ریشه روانی دارد؟
چگونه می شود این را درمان کرد؟

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

سلام و عرض ادب


قبل از هر چیز باید تعریفی از چشم چرانی داشت ،چرا که هر نگاه کردنی چشم چرانی نیست.
با توجه به اینکه نگاه کردن وسیله ای که انسان به وسیله آن از جهان اطرافش کسب اطلاع می کند و اصولا آقایان موجوداتی هستند که بیشتر از طریق چشم دریافت اطلاعات به مغز دارند، بر خلاف آنها خانم‌ها موجوداتی هستند که از طریق گوش دریافت اطلاعات به مغز دارند.

(بقول خانم دکتر بهرامی) آقایان بیشتر چشمی هستند یعنی خیلی چیزها را وقتی برایشان توصیف کنند ـ در حالی که موقع توصیف هردو حضور داشته باشند ـ خانم کامل می‌تواند آن چیز را تصور کند، لمس کند، انگار که آن چیز را خودش دیده باشد، و می‌تواند تصمیم بگیرد که آن چیز مال او بشود یا نشود. در حالی که آقا از این شنیدن، چیزی را دریافت نمی‌کند، و واقعا از طریق دیدن این اطلاعات و این حس را دریافت می‌کند. پس مردها بیشتر چشمی هستند، یعنی کاملا طبیعی است که مردها بیشتر به محیط اطرافشان نگاه می‌کنند. این را به عنوان یک خصیصۀ روان شناختی مردها بشناسیم.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

تعریف چشم چرانی:

چشم چرانی ،نظری است که بر اساس یک زمینه تحریکی و هوس آلود به جنس مخالف نگاه شود .البته این زمینه هوس‌آلود و تحریکی فقط در چشم نیست، علائم دیگری هم دارد. صرف این که یه خانمی از جلوی ماشینی رد می شود و مردی نگاهش به اوست تا رد می شود این چشم چرانی نیست. مگر این که ضمن این که علاوه بر این نگاه علائم دیگر بیولوژیک و روان شناختی کاملا حس شود.

نکته: به شرط این که(آنکه می خواهد حکم به چشم چرانی ناظر نماید) سوء‌ظن نداشته باشد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

پس صرف نگاه چشم چرانی حساب نمی‌شود. حالا به ریشه های روان شناختی چشم چرانی، می‌پردازیم.



اولاً، بیماری‌هایی می‌تواند این زمینه را ایجاد کند .

مانند «وسواس کنترل و چک کنترل» می‌تواند این کار را بکند، که کسی خودش را مجبور به دیدن ببیند، مانند کسی که خودش را مجبور به آب کشیدن می‌داند.

این در خانم‌ها هم هست، گاهی خانمی فکر می‏کند مجبور است نگاه کند، همین می‌تواند ذهنش را پریشان کند. گاهی وسواس از کسی است که فکر می‌کند طرفش مبتلا به چشم چرانی شده است.



ثانیاً، می‌تواند اختلال شخصیتی باشد.

مثلاً آدم‌هایی که هویت خودشان را در مجذوب کردن جنس مخالف می‌دانند، گاه با نگاه کردن و نظربازی این کار را انجام می‌دهند، و تعداد زن‌هایی که با این نگاه‌ها بازی می‌خورند و مجذوب این نگاه‌ها می‌شوند برای خودشان احساس خوب بودن دارند.

چشم چرانی که گرفتار اختلال شخصیتی است ،احساس قدرت می‌کنند که من می‏توانم با نگاهم مثلاً در طول روز ۲۰ تا خانم را مجذوب خودم بکنم و این در واقع احساس هویت را در او تقویت می‌کند.

پس می‌تواند ریشه‌هایی از بیماری روانی در این فرد داشته باشد که حتماً باید به یک درمان گر مراجعه کرده و این موضوع و مشکل را برطرف کند.


برگرفته از وبلاگ «یاد یار»با تصرف و تلخیص

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

برای در مان چشم چرانی (مثل تمام بیماریهای اخلاقی و روانی و رذائل)دو راهکار قابل توجه است:

الف)راه علمی:

1- آگاه شدن از ماهیت بیماری و طریق شکل گیری آن
2-آگاه شدن از مضرات این چشم چرانی و عواقب سوء آن

ماهیت بیماری و طریق ایجاد آن در پست های قبل (تاحدودی و نه بصورت مشروح)بیان شد.به این روایات هم در این باب توجه بفرمایید:

پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود : در مورد رابطه نامشروع براي هر عضوي از آدمي سهمي از زنا است؛ زناي چشم، نگاه كردن، زناي زبان، سخن گفتن و زناي گوش ها، شنيدن حرام است. لِكُلِ عُضْوٍ مِنِ ابْنِ ادَمَ حَظّاً مِنَ الزِّنا فَالْعَينُ زِناهُ النَّظَرُ وَ لِّسانُ زِناهُ الْكَلامُ وَ‌الأُذُنان زِناهُما السَّمْعُ

- مستدرك الوسائل، ج 14، ص 269.


همچنين درباره شوخي كردن با نامحرم فرمود : هر كسي با زن نامحرمي شوخي كند براي هر كلمه اي كه با او در دنيا سخن گفته، هزار سال در جهنم زنداني مي شود. مَنْ فاكَهَ بِامْرَأَةٍ لا يَمْلِكُها حُبِسَ بِكُلِّ كَلِمَةٍ كَلَّمَها فِي الدُّنيا اَلْفَ عامٍ فِي النّارِ.

.. ثواب الاعمال، ص 334.


حضرت علي ـ عليه السلام ـ به نقل از انجيل مي فرمايد :
« در تورات نوشته شده زنا نكن ، ولي من مي گويم اگر حتي با نظر شهوت آلود به كسي نگاه كني همان وقت در دلت با او زنا كرده اي .

ا نجيل متي ، 5 / 27 / 28

و نيز مي فرمايد : « نابينا بودن بهترازنگاه هاي نامشروع است »

غررالحكم و درر الكلم، ج5، ص 449

آگاهی و علم به این که ، فاصله بين نگاه و گناه اندك است

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

2-آگاه شدن از مضرات این چشم چرانی و عواقب سوء آن


عواقب و آسيب شناسي چشم چراني:


عامل غفلت و فراموشي: چشم چراني يکي از مصاديق حب دنيا و عامل مهمي براي بروز غفلت از ياد خدا و خود است. غفلت همان چالش اساسي است که انسان در سر راه کمال و سعادت خود دارد و بيداري اولين نياز او براي حرکت در اين مسير است. چشم چراني باعث مي شود که انسان هر چه بيشتر به خواب رود و از بيداري و ياد خدا دور ماند.

حضرت علي ـ عليه السلام ـ درباره مواظبت و حفاظت از چشمها فرمود: چيزي در بدن كم سپاستر از چشم نيست، خواسته اش را ندهيد كه شما را از ياد خدا باز مي دارد. لَيْسَ فِي الْبَدَنِ‌ شَيءٌ اَقَلَّ شٌكراً مِنَ الْعَيْنِ فَلا تُعطوها سٌؤلَها فَتَشْغَلكُم عَنْ ذِكْرِ اللهِ‌ عَزَّ وَجَل

بحارالانوار، ج 101، ص 35.

اولين گام انحراف عملي: چشم چراني و نگاه به نامحرم, گذرگاه ورود به منجلاب انحرافات و فساد جنسي است. نگاه هاي آلوده، تخم شهوت را در دل بارور ساخته، صاحبش را به فتنه, انحراف و گناه مبتلا مي كند.

حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: چشم چراني، تخم شهوت را در دل مي كارد و چنين كاري براي نگاه كننده كافي است كه منشأ فتنه گردد.
روضة المتقين، ج 9،‌ص 434.

نگاه كردن به ناموس ديگران،‌ خواست شيطان است. چشمي كه تيرهاي آلوده نگاه را به نامحرمان پرتاب مي كند، محل كمين شيطان است. شيطان از كمان چشم هاي او ناموس ديگران را نشانه مي گيرد.

پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود : نگاه به نامحرم تير زهرآلودي از تيرهاي شيطاني است. انَّظَرُ سَهمٌ مَسْموُمٌ مِنْ سِهامِ اِبليسَ
بحارالانوار، ج 104، ص 38.

پس بايد مراقب چشمان خويش باشيم، تا شيطان از آن براي تخريب ايمان ما و ناموس مردم استفاده نكند.

حسرت و اندوه طولاني: امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: چه بسا نگاه هايي كه غصه هاي طولاني را در پي دارد . به اين معني كه چشم قوي ترين ابزار حسي است . يعني ميدان آستانه تحريك چشم از بقيه حواس بيشتر است و بيشترين تحريكات حسي را دريافت مي كند و اين دل است كه بعد از نگاه به كار مي افتد يعني آنچه را ديده ، مي بيند ، دل طلب مي كند و چون امكان رسيدن به آنچه ديده شده فراهم نمي شود ؛ افسردگي و رنجوري عايد انسان مي شود .
از فحواي حديث رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ که فرمود: همه چشمها روز قيامت گريانند جز سه چشم: چشمي كه از ترس خدا بگريد، چشمي كه از نامحرم فرونهاده شود، چشمي كه در راه خدا (و پاسداري از كيان اسلام) شب زنده دار باشد, فهميده مي شود که علاوه بر حسرت دنيوي, فرد چشم چران در آخرت از فرط حسرت و پشيماني چشماني گريان خواهد داشت. كُلُّ عَيْنٍ باكِيَةٌ يَومَ القِيامَةِ اِلّا ثَلاًًثَةُ اَعيُنٍ: عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشيَةِ اللهِ وَ عَيْنٌ غَضَّتْ عَنْ مَحارِمِ اللهِ وَ عَيْنٌ باتَت ساهِرَة في سبيلِ الله

بحارالانوار، ج 101، ص 35.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

به خطر افتادن امنيت و سلامت جامعه: در واقع، نگاه هاي آلوده، مسموم و شهوت انگيز، آتش درون را شعله ور مي سازد كه فرايند و محصولي جز فحشا، سياهي دل؛ مشكلات و نارسايي هايي اجتماعي، نخواهد داشت. چشم چراني دام شيطاني، بذر شهوت و رويشگاه فسق و فجور است كه دل را مي لرزاند، آرامش و ثبات را سلب نموده و باعث هرج و مرج و فتنه و فساد در جامعه مي شود.


لذا چشم چراني، اين تير مسموم و زهرآلود شيطاني اگر بدون قيد و بند، رها شود يقيناً سلامت و امنيت طرفين را به خطر مي اندازد، جوان و نوجواني كه به كوچه و خيابان راه مي افتد اگر دستور اسلام را رعايت نكرده و نگاهش را كوتاه نكند و از طرف ديگر، كساني كه بايد حجاب و پوشش اسلامي را رعايت كنند، رعايت نكنند، چشم جوان به صحنه هاي شهوت انگيز خواهد افتاد، و نيروي قدرتمند شهوت به جوشش و غليان آمده و تحريك خواهد شد، درچنين شرايط حساس و خطرناكي، اين جوان، يا بايد به عياشي، فساد و تجاوزگري روي آورد و به خواسته هاي قوه شهواني جواب مثبت دهد، امنيت خود و ديگران را به خطر اندازد، و يا با تخيل و تصور، با حالت افسرده و پريشان، زندگي بيمار گونه خود را ادامه داده آسايش و آرامش خانواده را برهم زند.


ايجاد نگراني و اضطراب : آنچه از مجموع آيات، روايات و تجربيات كارشناسان به دست مي آيد اين است كه: چشم چراني هاي هوس آلود بدحجابي و بي حجابي زنان و دختران بي بند و بار از جمله عوامل مؤثر در ايجاد اضطراب ونگراني افراد و خانواده ها و هرج و مرج و ناامني در جامعه به حساب مي آيد. در طرف مقابل اگر اصول و ارزش هاي اسلامي از جمله حجاب و پوشش اسلامي، رعايت شود از چشم چراني و نگاه هاي آلوده جلوگيري به عمل آيد وخانم ها در نشست و برخواست و صحبت ها و مكالمات روزمره، دستورات شرع مقدس را رعايت كنند يقيناً زمينه هاي فساد زدوده شده دام هاي شياطين برچيده خواهد شد، آرامش روحي و رواني براي افراد و خانواده ها، نظم، ثبات و امنيت در جامعه پديد خواهد آمد.

امام علي(ع) مي فرمايد: «كسي كه نگاهش را كاهش دهد، قلبش آرام مي گيرد.»
غررالحكم و درر الكلم، ج5، ص 449


و نعمتي بالاتر از آرامش قلب، وجود ندارد. اين موهبت بزرگ اگر در اعضا و افراد جامعه، محقق شده و تجلي پيدا كند، جامعه نيز به طبع اعضا و افراد خود، داراي امنيت و آرامش خواهد شد.

ز دست ديده و دل هر دو فرياد
كه هر چه ديده بيند دل كند ياد

اين همه آفت كه به تن مي رسد
از نظر تو به شكن مي رسد

ديده فرو پوش چو دُر در صدف
تا نشوي تير بلا را هدف


عذاب اخروي: علاوه بر ابتلا به عواقب دنيوي، «چشم ناپاك» از عذاب و شكنجه الهي نيز بي نصيب نمي ماند.
رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود : آن كه چشمانش را از نگاه به زن نامحرم پر كند، روز قيامت، خداوند چشمانش را با ميخ هاي آتشين و از آتش پر كند، تا وقتي كه به حساب مردم رسيدگي كند، سپس امر مي شود كه او را به جهنم ببرند. مَنْ مَلَاَ عَيْنَيْهِ مِنِ امْرَأَةٍ حَراماً حَشاهُما اللهُ عَزَّ وَجَلَّ يَوْمَ القِيامَةِ بِمَساميرَ مِنْ نارٍ وَحَشاهُما ناراً حَتّي يَقْضِيَ بَيْنَ‌ النّاسِ ثُمَّ يُؤمَرُ بِه اِلَي النّارِِِ

ثواب الاعمال، ص 338.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

چشم پاکي و نتايج آن :

هر يك از اعضاي بدن مؤمن نسبت به عبادت پروردگار متعال وظيفه خاصي بر عهده دارد كه اگر بدان وظيفه عمل كرد، ارزشمند است.

چشمي كه به نگاه حرام آلوده نگردد، سبب بركات زير مي گردد:

1- ديدن شگفتيها: رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: چشمهايتان را (از نامحرم) بپوشانيد تا عجايب و شگفتيها را ببينيد. غُضُّوا اَبْصارَكُم تَرَوْنَ الْعَجائِبَ
بحارالانوار، ج 101، ص 41.


2- راحتي قلب: امام علي ـ عليه السلام ـ فرمود: آنكه از نامحرم چشم خود را فرو نهاد، قلبش را راحت كرده است. مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ
شرح غررالحكم، آمدي،‌ج 5، ص 449.

3- نيك خويي:‌ همچنين آن حضرت فرمود: كسي كه نگهاه هايش كنترل شود، صفاتش نيكو گردد. مَن‌ غُضَّتْ اَطرافُهُ حَسَنَتْ اَوصافُهُ
ميزان الحكمه، ج 10، ص 7.

4- پاداش الهي: امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: هر كسي زني را ببيند و بلافاصله ديده اش را به آسمان بدوزد يا چشم فرو بندد، چشم باز نگرداند مگر اينکه خداوند حوريان بهشتي را به عقد او در آورد. مَنْ نَظَرَ اِلي امْرأَةٍ فَرَفَعَ بَصَرَهُ اِليَ السَّماءِ اَوْ غَمَضَ بَصَرَهُ لَمْ يَرْتَدَّ اِلَيْهِ بَصَرُهُ حَتّي يُزَوَّجَهُ اللهُ مِنَ الْحُورِ العينِِ
بحارالانوار، ج 101، ص 37.

5- چشيدن شيريني ايمان: پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: نگاه (به نامحرم) تير زهرآلودي از تيرهاي شيطان است و هر كس آن را از ترس خدا ترك كند، خداوند چنان ايماني به او عطا كند كه شيريني اش را در دل خويش احساس كند. اَلنَّظَرُ سَهْمٌ مَسموُمٌ مِنْ سِهامِ اِبْليسَ‌ فَمَنْ تَرَكَها خَوْفاً مِنَ اللهِ اَعطاهُ اللهُ ايماناً يَجِد حَلاوَتَهُ في قَلْبِهِِ
بحارالانوار، ج 101، ص 38.

6- بروز صفت شجاعت: شجاع ترين مردم كسي است كه بر خواهش نفساني اش چيره شود. اَشْجَعُ النّاسِ مَنْ غَلَبُ هَواهُ
نهج‌ الفصاحه، پاينده، حديث 299، ص 58.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

وقتی انسانی که گرفتار این معضل است متوجه مضرات و عواقب این مرض شد حالت نفرت و فرار از این بیماری به او دست خواهد داد و عزم را جزم نموده برای رهایی و خلاص.

ب)راه عملی(در این راه ،انسان گرفتار باید کاری کند)

1-"استمداد" از خداي سبحان و پناه بردن به قدرت سرمدي اوست كه هيچ چيز جز ايمان به پروردگار نمي تواند جلوي نفس سركش و غريزه نيرومند شهوت را بگيرد.

از اميرمؤمنان علي ـ عليه السلام ـ سؤال كردند : به كمك چه چيزي مي توان چشم از نامحرم پوشيد؟ پاسخ داد : با خاموش كردن آتش شهوت، زير نظر قدرتمندي كه بر مخفيگاهت آگاه است. بما يستعان علي غمض بصر؟ قال بالخَمُودِ تَحْتَ السُّلطانِ الْمُطَّلَعِ عَلي سَتْرِكَ
بحارالانوار، ج 101، ص 411.


2- توجه به اینكه به هر دستي بدهي به همان دست پس مي گيري، چنان كه فرموده اند :
آن طور كه جزا دهي جزا بيني. «كَما تُدينُ تُدانُ»
فروع كافي،‌ج 5، ص 553.

امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: در زمان حضرت موسي ـ عليه السلام ـ مردي با زني زنا كرد وقتي به خانه خويش آمد، مردي را با زن خود ديد، آن مرد را نزد حضرت موسي آورد و از او شكايت كرد. در آن لحظه جبرئيل بر آن حضرت نازل شد و گفت: هر كس به ناموس ديگران تجاوز كند به ناموس اش تجاوز كنند. حضرت موسي به آن دو فرمود: با عفت باشيد تا ناموستان محفوظ بماند
فروع كافي،‌ج 5، ص 553.

بنابراين، مؤمن با غيرت هرگز به ناموس ديگران نگاه حرام نمي كند، چرا كه نمي خواهد كسي به ناموسش نظر بد داشته باشد.
هر كه باشد نظرش در پي ناموس كسان
پي ناموس وي افتد نظر بوالهوسان

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

3- یکی ديگر از راه هاي پيشگيري از انحراف اين است كه مؤمن با نامحرم در جاي خلوت اجتماع نكند، چرا كه دور از چشم مردم، زمينه لغزش و انحراف فراوان است.
پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ فرمود: آن كه به خدا و روز جزا ايمان دارد نبايد در جايي بخوابد كه صداي نفس زن نامحرم شنيده مي شود. مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ و اليَوْمِ الاخِرِ فَلا يَبيتَ في مَوْضِعٍ تُسمَعُ نَفَسُ امْرأَةٍ لَيْسَتْ لَهُ بِمَحرَمٍ
بحارالانوار، ج 101، ص 50.

اگر مرد و زن نامحرم در محل خلوتي باشند كه كسي در آنجا نباشد در حالي كه ديگري هم نتواند وارد شود چنانچه بترسند كه به حرام بيفتند، بايد از آنجا بيرون بروند
رساله توضيح المسائل امام خميني(ره)، مسأله 2452.


اميرمؤمنان علي ـ عليه السلام ـ فرمود: هيچ مردي با زني(نامحرم) خلوت نكند. اگر مردي با زن بيگانه اي خلوت كند، سوّمي آن دو شيطان است .لا يَخْلُوا بِامْرَأَةٍ رَجُلٌ، فَما مِنْ رَجُلٍ خَلا بِامْرَأةٍ الّا كانَ الشًّيطانُ ثالِثَهُما
مستدرك الوسائل، ج 14، ص 265.

امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ براي گريز از خطر آلوده شدن و رهايي از دام شيطان هنگام رو به رو شدن با نامحرم، اين گونه رهنمود مي دهد:
اگر يكي از شما زني را ديد و خوشش آمد، چشم از او برداشته، نزد همسر خود رود كه آنچه او ديده است، همسرش نيز دارد و مواظب باشد كه شيطان را بر دل خويش راه ندهد و آن كه متأهل نيست، دو ركعت نماز بخواند و خدا را زياد سپاس گويد و صلوات بر پيامبر و خاندانش فرستد، آنگاه از فضل خدا بخواهد و خدا نيز با رحمت خويش او را از راه مباح بي نياز مي گرداند
تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 586.

به اميد آنكه با ياري خداوند، تمام اعضاي خويش را از آلوده شدن حفظ كنيم و عفت و پاكدامني بر جامعه اسلامي سايه گستر باشد ان شاء الله

برگرفته از نشریه الکترونیکی پرسمان(با کمی تصرف)

[شریف]

آیا چشم چرانی ریشه روانی دارد؟

هر گناهی یقینا جنبه ای روانی هم داره


چگونه می شود این را درمان کرد؟

با نزدیک شدن به خدا و دوری از هوا و هوس

[مليکه]

عوامل بازدارنده و نگهدارنده برای حفظ و پاكی چشم

در اسلام دستورهای وجوبی یا مستحبی، در این راستا داده شده، مانند پوشش اسلامی زن و مرد، حفظ حریم عفاف، ممنوعیت اختلاط زن و مرد، سفارش اكید به غیرت ورزی و حیا، ممنوعیت شركت در مجالس فسق و فجور، ترك خوردن و نوشیدن مال حرام، پرهیز از همنشین بد، اقدام به ازدواج، و محافظت جدی و متقابل زن و شوهر در حفظ عفاف همدیگر از نظرات مختلف، دوری از محیط فاسد و مسأله اجازه گرفتن در ورود و خروج به خانه و... كه هر یك از این علل و عوامل می تواند نقش سازنده و مؤثری در پاك سازی چشم داشته، و آن را از هرگونه نگاه های آلوده حفظ كنند.
به طور كلی باید مقدمات و زمینه های انحراف چشم را شناخت، و عوامل بازدارندگی را نیز دانست، و در پرتو آنها، افسار گسیختگی چشم را مهار كرد. در میان این عوامل به عنوان مثال نظر شما را به مسأله استیذان (اجازه گرفتن) كه در قرآن آمده جلب می كنیم، در قرآن، در دو آیه می خوانیم:
«ای كسانی كه ایمان آورده اید باید بردگان شما و همچنین كودكانتان كه به حد بلوغ نرسیده اند، در سه وقت از شما اجازه (ورود به خانه) بگیرند:

1- قبل از نماز فجر (آغاز وقت نماز صبح)
2-در نیمروز هنگامی كه لباس های (معمولی) خود را بیرون آورده اید.
3-و بعد از نماز عشاء. این سه وقت خصوصی برای شما است، اما بعد از این سه وقت گناهی بر شما و بر آنان نیست (كه بدون اذن وارد شوند) و بر گرد یكدیگر بگردید (و با صفا و صمیمیت به یكدیگر خدمت نمایید) این گونه خداوند آیات را برای شما بیان می كند، و خداوند دانا و حكیم است.»(نور.95 و 85)

توضیح این كه در دو آیه مذكور، دو حكم اسلام در مورد آداب ورود به جایگاه و خانه خصوصی پدر و مادر بیان شده است: كودكان نابالغ باید هنگامی كه به اطاق پدر و مادر وارد می شوند، در سه وقت اجازه ورود بگیرند:

1-قبل از نماز صبح. 2-حدود ظهر 3-بعد از نماز عشاء،

زیرا معمولا مردم (از جمله پدر و مادر) در این سه وقت مقید به پوشانیدن خود، همانند سایر وقت ها نیستند، و آنها در این سه وقت یك حالت خصوصی دارند. بنابراین اولیای اطفال باید كودكان نابالغ خود را به انجام این برنامه وادار كنند، و این سنت را روش همیشگی و معمولی خود قرار دهند. اطلاق آیه شامل دختر و پسر می شود: همچنین ظاهر آیه بیانگر آن است كه بردگان مرد و زن نیز باید این برنامه را اجرا كنند.
ولی نوجوانان و جوانان بالغ در هر ساعت از ساعت های روز كه به خانه پدر و مادر وارد می شوند، لازم است قبل از ورود، به آنها اطلاع داده و اجازه ورود بگیرند، البته این حكم مخصوص مكانی است كه پدر و مادر در آنجا استراحت می كنند، وگرنه برای وارد شدن در اطاق عمومی (اگر اطاق عمومی داشته باشند) به ویژه به هنگامی كه دیگران هم در آن جا حاضرند، و هیچ گونه مانعی وجود ندارد، اجازه گرفتن لزومی ندارد.
این دستور قرآنی حاكی از این است كه برای حفظ چشم و دامن، باید از اموری كه زمینه ساز و عوامل بازدارنده است استفاده كرد. روایت شده: مردی از رسول خدا(ص) پرسید: «آیا هنگام ورود بر مادرم، اجازه بگیرم؟ پیامبر(ص) فرمود: آیا دوست داری مادرت را برهنه بنگری؟ او عرض كرد: نه، فرمود: پس اجازه ورود بگیر.»1
و نیز قرآن ورود به خانه مرد را بدون اجازه ممنوع نموده، چنان كه می فرماید: «ای كسانی كه ایمان آورده اید، در خانه هایی غیر از خانه خود، وارد نشوید، تا اجازه بگیرید، و بر اهل خانه سلام كنید، این برنامه برای شما بهتر است، و اگر كسی را در آن نیافتید وارد نشوید تا اجازه داده شود، و اگر گفته شد بازگردید، باز گردید، این برنامه برای پاك نگهداشتن شما برتر است».(نور.82)

امیرمؤمنان علی(ع) درصدد بیان آن و آموزش ما می فرماید: من اكراه دارم كه بر زنان جوان سلام كنم، سپس علت آن را چنین تبیین می كند: «از آن ترس دارم كه صدای زن جوانی مرا خوش آید، و لغزشی به من دست دهد، كه گناهش از كسب پاداش سلام بیشتر باشد.»

امام باقر(ع) فرمود؛ «من اطلع فی بیت جاره فنظر الی عوره رجل او شعر امرأه او شیء من جسدها، كان حقا علی الله ان یدخله النار مع المنافقین الذین كانوا یتبحثون عورات المسلمین...2 كسی كه به خانه همسایه اش سر بكشد و نگاه كند، آنگاه بدن ناپوشیده مردی، زنی یا قسمتی از بدن آن زن را بنگرد، بر خداوند سزاوار است كه او را همراه منافقانی كه در دنیا دنبال فاش ساختن عیب های مسلمین بودند وارد دوزخ گرداند، چنین شخصی از دنیا نمی گذرد، مگر این كه خداوند او را رسوا ساخته، و زشتی های او را در آخرت در معرض دید مردم قرار می دهد.»
توجه به عوامل بازدارنده و زمینه ها برای كنترل چشم به قدری ظریف و دقیق است كه امیرمؤمنان علی(ع) درصدد بیان آن و آموزش ما می فرماید: من اكراه دارم كه بر زنان جوان سلام كنم، سپس علت آن را چنین تبیین می كند: «اتخوف ان تعجبنی صوتها فیدخل من الاثم علی اكثر مما اطلب من الاجر؛3 از آن ترس دارم كه صدای زن جوانی مرا خوش آید، و لغزشی به من دست دهد، كه گناهش از كسب پاداش سلام بیشتر باشد.»



http://img.tebyan.net/big/1388/12/9124245204250172755170642281766299730.jpg



پیامدهای نكبت بار چشم چرانی

چشم یكی از دریچه هایی است كه رابط بین برون و درون انسان است، آنچه را می بیند، به فكر و اندیشه و به دل منتقل می كند، هم می تواند بهترین ابزار برای شناخت و پرورش روح و نیروی عقل و صفای باطن باشد، و هم می تواند بر اثر هرزگی، عامل تیرگی باطن و ركود عقل و اندیشه و سقوط انسانیت گردد.
چشم هرزه و بی كنترل باعث بدبختی ها و نكبت ها و تیرگی های دنیا و آخرت است. و جرقه ای برای انفجار و تخریب درون انسانیت می باشد، خوبی ها را از انسان می گیرد، و تباهی را جایگزین آن می سازد. چنان كه رسول اكرم(ص) فرمود؛ «النظر سهم من سهام ابلیس؛4 نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای شیطان برای شكار انسان است.» و در سخن امام صادق(ع) آمده كه: «نگاه به نامحرم تیر زهرآلود از تیرهای شیطان است و چه بسیار نگاهی كه موجب حسرت و غصه طولانی شده است.»5
و از سخنان رسول خدا(ص) است: «هر چشمی در قیامت بر اثر سختی آن، گریان است، ولی چشمی كه از نگاه به حرام خدا خودداری كند خندان است.»6 امیرمؤمنان علی(ع) فرمود: «من اطلق طرفه كثر اسفه؛7 كسی كه چشمش را بی بند و بار بگذارد، (بر اثر پیامدهای شوم آن) اندوه و ناراحتی او بسیار خواهد شد.» رسول خدا(ص) فرمود: «خشم خداوند بسیار سخت است بر زن شوهرداری كه چشمش را از نگاه به نامحرم پر می كند.»8
اگر چشم چرانی چنین عواقب خطرناك و عذاب الهی را به دنبال دارد، به عكس پاك نگه داشتن چشم دریچه نور به سوی خدا است، و موجب مقامات عالی خواهد شد، چنان كه رسول خدا (ص) فرمود: «غضوا ابصاركم ترون العجائب؛9چشمان خود را از نگاه به نامحرم فرو خوابانید تا شگفتی هایی را ببینید.» چنان كه معروف است محمدابن سیرین بر اثر پاكی چشم، و دوری از انحراف جنسی به مقام بس ارجمندی رسید، كه همچون پیامبران به علم تعبیر خواب دست یافت، و محبوبیت فوق العاده ای بین مردم پیدا كرد.10
امیرمؤمنان علی(ع) فرمود: «كسی كه چشمش را بی بند و بار بگذارد، (بر اثر پیامدهای شوم آن) اندوه و ناراحتی او بسیار خواهد شد.»

برخورد پیامبر با چشم چرانان

در اینجا برای تكمیل بحث نظر شما را به سه حادثه از برخورد شدید پیامبر (ص) با چشم چرانانی كه با چشم آلوده خود عفت جامعه را تباه می ساختند جلب می كنیم:
1-حكم بن ابی العاص پدر مروان در عین آنكه مسلمان بود، مردی هرزه و چشم چران بود، روزی از لای درز در داخل حجره پیامبر(ص) نگاه كرد، پیامبر(ص) به قدری ناراحت شد، كه عصای خود را كه نوكی تیز داشت برداشت و او را تعقیب كرد، او فرار كرد و چون روباه گریخت. پیامبر(ص) فرمود: «اگر به او دست می یافتم چشمش را از كاسه بیرون می آوردم» سپس به دستور پیامبر(ص) او و پسرش مروان به طائف تبعید شدند، و تا عصر خلافت عثمان در تبعید بودند، سرانجام در عصر عثمان آزاد شدند و یكی از اعتراضات مسلمین به عثمان همین بود كه چرا تبعید شدگان پیامبر(ص) را به وطن بازگردانده است؟10 و طبق روایت دیگر، حكم بن ابی العاص از پشت دیوار به خانه پیامبر(ص) چشم چرانی كرد، و پیامبر(ص) خواست او را با كمان هدف تیر قرار دهد كه او گریخت.11



http://img.tebyan.net/big/1388/08/3271160233184132812443820323421412628191234.jpg



2-طبق روایت امام صادق(ع)، به پیامبر (ص) خبر رسید كه دو نفر به نام هیت و ماتع در مدینه چشم چران و سبك سر هستند، و در میان مردان می نشینند، و با گفتن جوك های شهوت برانگیز از اوصاف زنان می گویند و خط قرمز حریم عفاف را می شكنند، پیامبر(ص) بی درنگ آنها را احضار كرد و پس از اخطار شدید، آنها را به محلی به نام العرایا كه در اطراف مدینه بود تبعید كرد، آنها فقط حق داشتند در روزهای جمعه برای خریداری غذا و لوازم زندگی به مدینه آمده، سپس به تبعیدگاه بازگردند12
3-در مدینه چند نفر كه روح بیمار و هوس انگیز داشتند و با شایعه پراكنی، به حریم عفاف تجاوز می كردند، مورد اخطار شدید پیامبر (ص) قرار گرفتند و در صف منافقان قلمداد شدند، و این اخطار با نزول آیه ای بعد از نزول آیه حجاب (آیه 59 سوره احزاب) مسلمانان را بر ضد آنان شوراند، و آن آیه این بود: «اگر منافقین و آنها كه در دل هایشان بیماری است (و با هوس های خود می خواهند به عفت جامعه آسیب برسانند) و نیز دروغ پردازان و شایعه پراكنان، اگر از كارشان دست برندارند تو را (ای پیامبر) بر ضدشان می شورانیم، آن گاه جز زمان كوتاهی نمی توانند در این شهر بمانند.»(احزاب60)

تخلیص: گروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالی
منبع: ماهنامه پاسدار اسلام شماره 729 ، محمد محمدی اشتهاردی




1-تفسیر ابوالفتوح رازی، ج 8، ص .204
2-بحارالانوار، ج 104، ص 37 و .38
3-مكارم الاخلاق، ص 270، بحار، ج 104، ص .37
4-بحار، ج 104، ص .39
5-وسائل الشیعه، ج 14، ص .139
6-خصال شیخ صدوق، ج 1، ص 61 (به طور اقتباس)
7-بحار، ج 77، ص .286
8-همان، ج 104، ص .39
9-همان، ص .41
10-الكنی و الالقاب، ج 1، ص .319
11-الغدیر، ج 8، ص .243
12-سفینه البحار، ج 1، ص 392 (واژه حكم).
13-اقتباس از بحار، ج 22، ص 88.


http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Gol.gifمنبع: تبيانhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Gol.gif