◆۩◆۩◆ امام باقر و علم هیات ◆۩◆۩◆

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)
(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)
(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)امام باقر و علم هیات (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)




https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/63248928274505830376.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/63248928274505830376.gif)

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)




یکی از رشته‏ های دانش که امام باقر(ع) پیرامون آن به‏ مناسبتهای مختلف به ایراد حدیث پرداخته، دانش فضا و علم هیات و نجوم است. خدای‏ عالمیان در سراسر قرآن 13 بار از نجوم و احکام و آثار آن آیاتی نازل فرموده وامامان معصوم: آیات را تفسیر، تاویل و بیان مصداق کرده‏ اند.

از جمله امام ‏باقر(ع) ذیل (و علامات و بالنجم هم یهتدون). «آنان به وسیله ستاره راه ‏می‏ یابند»،(نحل:16 ) فرمود:
نجم عبارت است از ستاره «جدی‏» زیرا جدی ستاره ‏ای‏ است که از میان نمی‏رود [غروب نمی‏کند] و بر پایه آن «قبله‏» بنا شده و به وسیله‏ آن اهل خشکی و دریا راهنمائی می‏شوند[1].



شایان ذکر است که امام باقر(ع) در مدینه می‏زیسته ‏اند و بنا به قواعد هیات،قبله مدینه تقریبا به جانب جنوب است. و به سخن دقیق‏تر طبق جدول دانشمند بزرگ‏«عبدالرزاق بغائری‏» طول مدینه سی و نه درجه و پنجاه و نه دقیقه (59، 39)
فلکی، و طول مکه سی و نه درجه و پنجاه دقیقه (50 ، 39) فلکی است که اختلاف طول‏ آنها تنها 9 دقیقه فلکی برابر با 36 سی و شش ثانیه زمانی و ساعتی است.



(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)



و طبق‏ جدول «سردار کابلی‏» نیز اختلاف طول و نصف ‏النهار مکه و مدینه 10 دقیقه فلکی ‏برابر با چهل(40) ثانیه زمانی و ساعتی است (3).

از اینرو می‏بینیم با این که درآن زمان وسائل سنجش دقیق وجود نداشته و مردم کوچه و بازار عرب نیز از آن علم‏ بهره چندانی نداشته‏ اند، امام باقر(ع) در یک فرمول تقریبا فراگیر قبله را برپایه «جدی‏» و دانستن این ستاره دانسته و در توضیح آن افزوده است‏ به وسیله آن‏ اهل خشکی و دریا راهنمائی می‏شوند،


و این نیست مگر این که ستاره جدی (به ضم جیم ‏و فتح دال) نزدیک قطب شمال قرار دارد و تقریبا ثابت است، از اینرو می‏توان در شب‏ از آن به عنوان شاخص استفاده کرد و در خشکی و دریا راه و مسیر حرکت را جهت ‏بخشید.







(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)



گفتنی است:

این ستاره از دیرباز بر عرب شناخته شده بوده است لذا امام باقر(ع) توضیح نداد در چه نقطه ‏ای از آسمان قرار دارد، راوی هم سوال نکرد، اما راه یابی‏ به وسیله‏ ستارگان در قرآن مجید نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

(هو الذی جعل لکم ‏النجوم لتشهدوا بها فی ظلمات البر والبحر)(انعام: 97).

که در این میان ستاره‏ جدی از جایگاه ویژه‏ ای برخوردار است جدی ستاره کوچکی است از مجموعه «دب اصغر» خرس کوچک، ملاقه کوچک، بنات‏ النعش صغری، جنب قطب حقیقی و تقریبا یک درجه(1)باقطب فاصله دارد، این ستاره در هر شبانه روز یک دایره بسیار کوچک به قطر دودرجه(2) رسم می‏کند بنابراین هر شبانه‏ روز یک مرتبه با خط دایره نیم‏روز(نصف‏ النهار) و یک مرتبه با دایره و خط نیم‏شب (نصف اللیل) هر شهر و دیار منطبق، وسپس از آن می‏گذرد،

جدی با این که از جمله ثوابت‏به شمار می‏رود، از حرکت کندی‏ برخوردار و به قطب عالم درحال نزدیک شدن است، چنان که در سال 2100 میلادی‏ فاصله‏ اش از قطب عالم نزدیک به نیم درجه(5/0) خواهد رسید، و این کمترین فاصله بین‏ جدی و قطب عالم خواهد بود.









(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)







(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)


قطب عالم هم به نوبه خود ثابت نخواهد بود و با یک حرکت گردنایی پس از 5300 سال به ستاره «دارمین‏» خواهد رسید

(ستاره دارمین، ستاره اصلی صورت کیکاوس ودر. میان کهکشان است، فاصله‏ اش از زمین 49سال نوری و نور آن هفده برابر خورشیداست).

اما فاصله ستاره قطبی (جدی) تا زمین 650 سال نوری و روشنائی آن 5000 برابر خورشید و قطر آن یکصد برابر آفتاب است.

درباره جدی این گونه هم نوشته ‏اند که فاصله آن 470 سال نوری (10× 62/444 کیلومتر)، جرم آن هشت ‏برابر خورشید وروشنائی آن 2000 برابر آفتاب است[2].





(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)


حرکت گردنایی(قهقرایی)




ستاره جدی از زمان امام باقر(ع) تا عصر حاضر و تا مدت‏طولانی آینده، همچنان به عنوان ستاره قطبی به شمار می‏رود، لیکن در درازمدت ثابت ‏نخواهد ماند، زیرا محور فرضی زمین (قطب) که اکنون نزدیکی ستاره جدی را نشان ‏می‏دهد،


دارای حرکتی است که این حرکت مانند حرکت دوم گردنا (فرفره کوچک چوبی که‏کودکان به آن نخ بسته و با شدت حرکت داده و برای چرخش آزاد می‏کنند) است و به‏حرکت قهقرائی نیز شهرت دارد، قطب عالم مداری را طی می‏کند که از ستاره جدی تاستاره «لورا» (چنگ) می‏باشد،

و طی این دوره قوسی از ستاره جدی تا ستاره لورادر حدود 12 هزار سال، و قوسی از لورا تا جدی حدود 14 هزار سال طول می‏کشد که برروی هم حدود 26 هزار سال (25800) سال می‏شود، اگر یک دوره این سال بزرگ را بر360 درجه تقسیم کنیم سهم هر درجه 6666/71 سال خواهد بود،

و این همان حرکتی است‏ که در زمان قدیم به اختلاف بین 66 تا هفتاد (70) سال بر یک درجه حساب می‏کردند،این دوره را 25700 و یا 25850 و یا 26000 هزار سال هم به نگارش آورده ‏اند.




این حرکت نخست توسط «هیپارک‏» (ابرخس)، (زاده، 190، ق،م) کشف شد و در زمان‏او نقطه اعتدال بهاری در برج حمل برابر اول فروردین بوده است و از زمان اوتاکنون نقطه اعتدال بهاری با یک سیر قهقرائی یک ساعت و 45 دقیقه تغییر مکان‏داده است (یعنی تقریبا 25 درجه)[3].









(https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22054189808275110759.gif)https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/22142631477334624331.gif)