شرائط وجوب نفقه کدامند؟

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/81148474313601345704.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/81148474313601345704.gif)



https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)



شرائط وجوب نفقه کدامند؟

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)


اگر زنی- بدون عذر- از شوهر اطاعت نکند و در برابر او تمکین نداشته باشد وجوب نفقه از شوهر،ساقط می شود و زن استحقاق دریافت نفقه را نخواهد داشت.



1. خداوند روزیِ خود را از راه‌ها و وسایل مختلف به بندگان می‌رساند که یکی از آن راه‌ها برای زنی که ازدواج کرده است، می‌تواند همسر وی باشد؛ یعنی مرد وسیله‌ای است برای تأمین روزی و مخارج زندگی زن.



2. همان خدایی که تأمین نیازهای خانواده را بر دوش مرد قرار داده است، بر اساس مصالح و شناخت از روحیه زن و مرد (که مخلوق او می‌‌باشند)، برای زن نیز وظایفی (از جمله تمکین خاص وی از شوهر) قرار داده است.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)



3. شاید مسئله مذکور برای شما چندان اهمیت نداشته باشد، اما باید توجه داشت که هر مرد و زنی جهت داشتن یک زندگی ایده‌آل، نیاز به آرامش فکری و روحی دارند که اسباب و زمینه‌های آن باید فراهم گردد و یکی از این زمینه‌ها داشتن ارتباط زناشویی مناسب است و شاید این امر نسبت به آقایان شدت بیشتری پیدا ‌کند.



4. وجود این شرط، برای تعلق نفقه، موجب می‌شود بانوان به این مسئله‌ی اهتمام بیشتری داشته و در نتیجه مردان جهت تأمین نیاز خاص خویش به انحراف کشیده نشوند.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)

شرایط واجب شدن نفقه کدامست؟




نفقه ی همسر با شرایطی بر شوهر واجب می شود:


1. عقد دایم باشد.



2. قابلیت برای امور زنا شویی داشته باشد.(همسری که در سنین کودکی است و قابلیت برای امور زنا شویی نداشته باشد نفقه اش واجب نیست.)



3. زن در مواردی که اطاعت از مرد واجب است (مثل تمکین در مسایل زناشویی)، مطیع باشد. (تحریر الوسیله، ج 2، ص 28، فصل فی النفقات)

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)


بعبارت دیگر؛ در امور زنا شویی از شوهرش اطاعت پذیری داشته باشد. (در صورت نا فرمانی، نفقه اش واجب نیست.).
(تحریر الوسیلة، ج‏2، ص: 313و314--جامع المسائل (للبهجة)، ج‏3، ص: 587)


حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ سۆالی در این زمینه فرموده اند:

"زوجه (همسر) اگر تمکین داشته باشد (در مسائل زناشوئی مطیع شوهر باشد)، نفقه او بر زوج (شوهر) واجب است ، هر چند او را به منزل خود نبرده باشد.
" (استفتائات حضرت امام خمینی(ره) ،ج3 ،ص202،س14)


بنابراین برای واجب شدن نفقه همسر لازم نیست نزدیکی با او صورت گرفته باشد و در صورتی که شرایط بالا را داشته باشد نفقه اش واجب است حتی اگر همسر در منزل پدرش باشد.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)

سوال: فلسفه وجوب نفقه چیست؟





در مورد فلسفه وجوب نفقه، خداوند حکیم در قرآن کریم می فرماید:

«الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِم».[1] مردان سرپرست و خدمتگزار زنان هستند.



در توضیح این جمله، باید به این نکته توجه نمود که خانواده، یک واحد کوچک اجتماعى است، و همانند یک اجتماع بزرگ باید رهبر و سرپرست واحدى داشته باشد؛ زیرا رهبرى و سرپرستى دست جمعى که زن و مرد مشترکا آن را به عهده بگیرند مفهومى ندارد؛ در نتیجه، مرد یا زن، یکى باید «رئیس» خانواده و دیگرى «معاون» و تحت نظارت او باشد.




قرآن، در این جا تصریح مى‏کند که مقام سرپرستى باید به مرد داده شود.[2] اشتباه نشود منظور، از این تعبیر، استبداد و اجحاف و تعدّى نیست بلکه منظور، رهبرى واحد منظّم با توجه به مسئولیت ها و مشورت ‏هاى لازم است.

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)

فلسفه واگذاری این سمت و مقام، نیز در آیه ذکر شده، دو چیز بیان شده است:


1. به جهت وجود خصوصیاتى در مرد است؛ مانند ترجیح قدرت تفکر او بر نیروى عاطفه و احساسات -بر عکس زن که از نیروى سرشار عواطف بیشترى بهره ‏مند است- و داشتن بنیه و نیروى جسمانى بیشتر که با اوّلى بتواند اندیشه و فکر کند، نقشه طرح کند و با دومى بتواند از حریم خانواده خود دفاع نماید.



2. به خاطر تعهد او در برابر زن و فرزندان، نسبت به پرداختن هزینه‏ هاى زندگى، پرداخت مهر، و تأمین زندگى آبرومندانه برای همسر و فرزند، خداوند، سرپرستى خانواده را به مرد واگذار کرده. [3]



علاوه بر این دو فلسفه که در آیه بیان شده است، فقها نیز یکی از فلسفه وجوب نفقه را اطاعت زن از مرد و تمکین او در برابر مرد ذکر کرده اند.[4]



بدین جهت اگر زنی- بدون عذر- از شوهر اطاعت نکند و در برابر او تمکین نداشته باشد وجوب نفقه از شوهر، ساقط می شود و زن استحقاق دریافت نفقه را نخواهد داشت.[5]

[مولاتی یا فاطمه الزهرا(س)]

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif (https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/21739935850812557995.gif)

پی نوشتها:


[1] مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، بخاطر برتری هایى که خداوند
(از نظر نظام اجتماع) براى بعضى نسبت به بعضى دیگر قرار داده است،
و بخاطر انفاق هایى که از اموالشان (در مورد زنان) مى‏کنند.نساء، 34.
[2] الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ.

[3] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 370
[4] طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن‌، المبسوط فی فقه الإمامیة، محقق، مصحح،کشفی، سید محمد تقى‌، ‌ج 4، ص 328
[5] المبسوط، ج 4، ص 328.


فرآوری: آمنه اسفندیاری

منبع:بخش احکام اسلامی تبیان