تأثیر گناه و معاشرت با بدان در سیاه دلی

[ملکوت* گامی تارهایی *]

در احادیث ذكر شده : " « ما من شی افسد للقلب من خطیئة
ان القلب لیواقع الخطیئة به حتی تقلب علیه فیصیر اعلاه اسفله » " یعنی‏
هیچ چیزی به اندازه خطا و لغزش و گناهكاری روح را بیمار و فاسد نمی‏كند ،
روح پشت سر هم كار سیاه انجام می‏دهد تا آنجا كه یكسره زیر ورو می‏شود . و
فطرت بشری به یك حیوان درنده و بلكه بدتر از آن تبدیل می‏شود . در حدیث‏
دیگر اینطور آمده كه در هر روحی یك نقطه سفید هست ، اگر آدمی گناهی‏
بكند در آن نقطه سفید یك نقطه سیاه پیدا می‏شود ، اگر از این گناه پشیمان‏
شود و توبه كند آن نقطه تاریك محو می‏شود و اگر به گناه و . . . ادامه‏
بدهد آن نقطه سیاه توسعه پیدا می‏كند تا تمام آن سفیدی را بگیرد ، همینكه‏
دیگر قسمت سفیدی باقی نماند سقوط این آدم قطعی است ، امیدی به بازگشت‏
او نیست .
بعد در همین حدیث فرمود : این است معنای آیه قرآن : " « كلا بل
« ران علی قلوبهم ما كانوا یكسبون »" یعنی درباره اینها سخن مگو ،
اعمال تاریك و سیاه اینها به صورت زنگاری بر روی قلبشان در آمده است .
این آیه حالت سقوط اخلاقی و روحی بشر را ذكر می‏كند .
تنها عمل سیاه و سیاه كاری نیست كه روح را سیاه می‏كند ، عوامل دیگر هم‏
هست كه در تاریك كردن روح و تیره ساختن دل مؤثر است ، از آن جمله است‏
محیطها و معاشرتها . تأثیر معاشرت چه در جهت نیكی و چه در جهت بدی‏
خیلی واضح و روشن است . آدمی روح بسیار حساسی دارد ، زود تحت تأثیر
واقع می‏شود . و ممكن است بعضی اشخاص خودشان را گول بزنند و خیال كنند
محیط و معاشرت در آنها تأثیر ندارد ، ولی اشتباه است ، انسان با روحی‏
بسیار حساس و قابل تغییر آفریده شده است . تغییرات روحی كه در انسان‏
پیدا می‏شود مگر خیلی زیاد باشد كه خودش بفهمد والا كمتر خود شخص متوجه‏
تغییرات و تبدیلات روحی خود می‏شود . انسان گاهی جسما لاغر می‏شود و چند
كیلو سبكتر می‏گردد و چاق می‏شود چند كیلو سنگین تر می‏شود ، تا خودش را
وزن نكند متوجه نمی‏شود . تغییرات و كم و زیادهای روحی به درجاتی‏
نامحسوس تر و دقیق تر است و به طریق اولی فهمیده نمی‏شود و متأسفانه‏
همچو وسیله‏ای نیست كه انسان هر روز یك بار یا هفته‏ای یك بار و یا ماهی‏
یك بار و حداقل سالی یك بار خودش را وزن كند و ببیند چقدر از لحاظ
روحیه سبكتر یا سنگین تر شده . صلاح و فساد بدون آنكه خود اشخاص بفهمند
از فردی به فردی سرایت می‏كند :
علی علیه السلام فرمود : " « و اعلموا ان یسیر الریاء شرك و مجالسة
اهل الهوی منساش للایمان » " بدانید كه ریای كم و كوچك هم شرك به‏
خداست ، همنشینی با هواپرستان فراموشخانه ایمان است ،
تعبیر بسیار رسا و كامل همین است كه علی فرمود ، فراموشخانه است ، یعنی انسان آنقدر
تحت تأثیر دوستان و معاشران بد هست كه تا وقتی كه با آنها هست مثل این‏
است كه او را در فراموشخانه برده‏اند ، افكار و عقاید پاك خود را موقتا
از یاد می‏برد ، مثل این است كه در آن وقت همچو افكار و عقایدی نداشته‏
است . در . . . معروف است كه معاشرت بوی دارد ، یعنی هر كسی بوی‏
معاشرت را می‏گیرد ، بوی خوی می‏آورد .
نقل از كتاب پندها و اندرزها .شهید مطهری