اصول نامگذاری هواپیما

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

شاید برای شما هم سوال باشد که برچه قاعده و اصولی هواپیماها و هواگردها را نامگذاری میکنن؟
دورروش وجود دارد.روش اول روش فله ای است که در کشور ماهم مصداق دارد و یک اسم عربی پیدا میشود روی هواپیما میگذاریم.
روش دوم که مرسوم در جامعه جهانی است را با هم مرور خواهیم کرد.


روش عمومی ناتو:

در سیستم ناتو که امریکا هم از آن استفاده میشود از نوع ماموریت هواپیما برای نامگذاری استفاده میشود.هرچند اخیرا امریکایی ها مقداری از این رویه فاصله گرفته اند.

مثلا برای جنگنده ها از حرف F که مخفف FIGHTER به معنای جنگنده است استفاده میشود.در گذشته برای هواپیماهای ناونشین نیروی دریایی از عدد زوج مثل اف4 و اف6 و
اف14 و اف18 استفاده میشد وبرای هواپماهای نیروی هوایی که ناونشین نیستند از اعداد فرد استفاده میشد مثل اف5.اما چندسالیست که به این اصل در دنیا بی اعتنایی میشود و کمی سلیقه ای رفتار میشود.

برای بمب افکن ها از حرف Bبه معنای BOMBER مانند بی 1 یا بی2 یا بی52 و....

برای هواپیماهای تهاجمی ضربتی از حرف A که مخفف ATTACKT است استفاده میشود مانند A-10 وارت هاگ.

برای هواپیماهای شناسایی از حرف R مانند RF-4

برای هواپیماهای ترابری از حرف C که مخفف CARGO است استفاده میشود مانند C-130 ---C-5------C-5

برای هواپیماهای گشت دریایی از حرف P FI LUKHD PATROL به معنای گشتی استفاده میشود مانند P-3F

برای هواپیماهای تجسس رادار هوایی و پیش اخطار از حرف E مخفف EWACS مانند E-5 اواکس

برای نمونه های ازمایشی که هنوز تحت تست هستند و رونمایی رسمی نشده اند هم از حرف X استفاده میشود مانند X-43


هواپیماها و هلیکوپترهای شوروی/روسیهدر زبان روسی از مخفف ویژه‌ای برای نامیدن هواپیماها استفاده می‌شود که معمولا از دو حرف اول نام یا از ترکیبی از حروف نام مرکب شرکت سازنده تشکیل شده و برای همه هواپیماهای تولید شده توسط یک شرکت یکسان است. نمونه‌های این مخفف‌ها عبارتند از: سُو (Су) برای سوخو، ایل (Ил) برای ایلیوشین، تُو (Ту) برای تُوپولِف، میگ (МиГ) برای میگ (میکویان گورویچ) و کا (Ка) برای کاموف. توجه داشته باشید که این مخفف‌ها به الفبای سیریلیک نوشته‌شده‌اند. در روسی، برای نامیدن هر هواپیما، از ترکیب «مخفف نام شماره مدل» استفاده می‌شود، مانند سو-۲۷ برای سوخو-۲۷، و تو-۱۴۴ برای توپولف-۱۴۴.در زبان فارسی، استفاده از نام اصلی شرکت سازنده برای نامیدن برخی از هواپیماها جا افتاده و معمول است، مانند «سوخو-۲۷» یا «توپولف-۱۴۴». در مورد هواپیماهای میگ، نام مخفف و نام شرکت یکسان است و تنها یکبار به کار برده می‌شود، مانند «میگ-۲۵». نام اصلی یا نام مخفف (هر کدام که مصطلح‌تر است) با یک خط تیره از شمارهٔ مدل جدا می‌شود، مانند «میگ-۲۳». فهرست زیر شامل نمونه‌هایی از «تیتر صحیح» برای مقالات هواپیماها و هلیکوپترهای شوروی/روسی است که می‌توانند به عنوان راهنما و الگو استفاده گردند:استفاده از نام اصلی شرکت سازنده



سوخو-۲۷

میگ-۲۳

توپولف-۱۵۴

ایلیوشین-۹۶

آنتونوف-۲۲۵

برییف-۱۲

میاسیشف-۵۰

میل-۲۴

کاموف-۵۰


استفاده از مخفف نام شرکت سازنده



یاک-۴۰


حالت‌های استثناییدر برخی موارد، شرکت‌های سازنده هواپیما از نام یا مخفف دیگری بجز مخفف اصلی برای نامیدن برخی هواپیماها استفاده می‌کنند. این حالت معمولا نشانگر قرار داشتن محصول مورد نظر در خانواده‌ای جداگانه از دیگر هواپیماها است. نمونه‌هایی از این استثنا عبارتند از:



سوخو سوپرجت-۱۰۰

برییف ار-۱

برییف آ-۴۰


اشتباهات رایجدر برگرداندن نام هواپیماها و هلیکوپترهای روسی به فارسی، دو اشتباه رایج وجود دارد:



برگردان از منبع انگلیسی: نوشتن «اس‌یو-۲۷» بجای «سو-۲۷» و یا «ایلیوشین آی‌ال-۹۶» به جای «ایلیوشین ایل-۹۶»

اشتباهات رایج تلفظی و نوشتاری، مانند «توپولوف» بجای «توپولِف» و یا «میاسیشوف» به جای «میاسیشِف».


در فارسی، معمولا نامهایی که در روسی با صدای «اُف» (به روسی: ов) پایان می‌یابند، بصورت پسوند ــوف نوشته می‌شوند، مانند آنتونوف و یا کاموف. نامهایی که با صدای «اِف» (به روسی: ев) پایان می‌یابند، تنها با یک ف ساده نوشته می‌شوند، مانند توپولِف یا میاسیشِف.برای مثال:«توپولِف (به روسی: Туполев) یک شرکت روسی است که در صنایع هوافضایی و دفاعی فعالیت دارد. نام این شرکت در فارسی گاهی به اشتباه بصورت توپولوف نوشته می‌شود. این شرکت در سال ۱۹۲۲ توسط آندره توپولف بنیان گذارده شد.»هواپیماهای آمریکاییاز نام کارخانه کد و شماره کامل هواپیما استفاده می‌شود. در خط اول مقاله باید نام هواپیما نیز با حروف پر رنگ آورده شود. در مقالات انگلیسی به علت اینکه اسم هواپیما معمولا کلمه‌ای انگلیسی است اسم هواپیما نیز آورده می‌شود اما در اینجا در عنوان مقاله اسم نباید آورده شود ولی در خط اول مقاله باید تمامی اسامی رسمی و مشهور هواپیما آورده شود.



گرومن اف-۱۴

مک‌دانل داگلاس اف-۱۸

نورثروپ وای‌اف-۱۷


هواپیماهای بریتانیایینامگذاری هواپیماهای بریتانیایی در فارسی به نامگذاری آنها در انگلیسی نزدیک است و استثنا در آن کم دیده می‌شود. در نامگذاری این هواپیماها، نخست نام یا مخفف نام شرکت سازنده ذکر می‌گردد. پس از آن، یا شماره مدل یا نام مدل ذکر می‌شود. اگر پس از آن شمارهٔ مدل آورده شود، شماره با یک خط تیره از نام سازنده جدا می‌شود (مانند آورو-۵۰۴)، و اگر نام مدل آورده شود، دو نام بدون خط تیره پشت سر هم قرار می‌گیرند (مانند آورو ویکتور).مثال:نام شرکت سازنده شماره مدل



آورو-۵۰۴ (برای Avro-504)


مخفف نام شرکت سازنده شماره مدل



بی‌ای‌ئی-۱۴۶ (برای BAe-146)


نام شرکت سازنده نام مدل



سوپرمرین اسپیتفایر (برای Supermarine Spitfire)

آورو والکن (برای Avro Vulcan)


سایر هواپیماهانام کارخانه و مخفف کد هواپیما استفاده می‌شود:



میتسوبیشی کی-۲۱

کاوازاکی کی-۱۰


در صورتیکه بخشی از کد نام کارخانه باشد در کد تکرار نمی‌شود:



هنکل-۱۱۲

مسراشمیت ب‌اف ۱۰۹


هواپیماهای ایرانیبر اساس عملکرد هواپیما و نام هواپیما:



جت آموزشی شفق یا هواپیمای شفق

جنگنده آذرخش

جنگنده صاعقه


موارد خاصگاهی هواپیمایی دستاورد خاصی یا نوآوری جدیدی در صنعت هوایی است و به این دلیل نام هواپیما مشهوریت خاصی می‌یابد در این موارد از نام مشهور به تنهایی استفاده می‌شود. مثلا در مورد کنکورد و میتسوبیشی زیرو این قانون به کار رفته است