*شهید گمنام*
07-09-2017, 22:58
پنج صفت ویژه مؤمنان(بخش اول)
«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ
يَتَوَكَّلُونَ» الإنفال/۲
در آیات گذشته به تناسب موضوعی که در أمر غنایم میان بعضی از مسلمانان روی داده
بود سخن از پرهیزگاری و ایمان به میان آمد، در این آیه و آیه بعد، برای تکمیل موضوع به
پنج صفت از صفات برجسته مؤمنان اشار کرده که سه صفت آن دارای جنبه معنوی و باطنی
است و دو صفت دیگر جنبه عملی و خارجی دارد. سه صفت اوّل عبارتند از: احساس مسؤلیّت،
تکامل ایمان، و توکّل؛ و دو صفت دیگر عبارتند از: ارتباط با خدا، و ارتباط و پیوند با خلق خدا.
نخست می فرماید:
«مؤمنان تنها کسانی هستند که هر گاه نام خدا برده شود، دلهایشان ( به خاطر درک
عظمت او و احساس مسؤلیّت در پیشگاهش) ترسان می گردد»
(إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ)
(وجل) حالت ترسی است که به انسان دست می دهد و سرچشمه آن یکی از دو چیز است:
یا درک مسؤلیّتها، و یا درک عظمت مقام پروردگار و توجه به وجود او.
آنگاه دومّین صفت آنها را چنین بیان می کند: همواره در مسیر تکامل پیش می روند و لحظه ای آرام
ندارند « و هنگامی که آیات او بر آنان خوانده می شود ایمانشان فزون تر می گردد »
(وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا)
سومین صفتشان این است که: «تنها بر پروردگارشان توّکل دارند»
(وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ)
مفهوم «توّکل»، خودسازی و بلند نظری و عدم وابستگی به دیگران و ژرف نگری است.
استفاده از عالم اسباب جهان طبیعت و حیات، عین توّکل به خداست، زیرا هر تأثیری که
در این اسباب وجود دارد به خواست خدا و به إراده اوست.
پنج صفت ویژه مؤمنان(بخش دوّم)
«الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ» الإنفال/۳
پس از ذکر سه صفت از صفات پنج گانه روحانی و نفسانیِ مؤمنان راستین،
می فرماید: آنها در پرتو احساس مسؤلیّت و درک عظمت پروردگار و نیز ایمان فزاینده و
بلند نگریِ توکّل، از نظر عمل دارای دو پیوند محکم اند: یکی پیوند و رابطه نیرومند با خدا،
و دیگری پیوند و رابطه نیرومند با بندگان خدا؛
به این ترتیب که
«الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ»
جمله «يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ» (به پا داشتن یا إقامه نماز) به جای خواندن نماز، اشاره به این است
که نه تنها خودشان نماز می خوانند بلکه کاری می کنند تا این رابطه محکم با پروردگار همیشه
و در همه موارد پا بر جا باشد.
جمله «مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ» (از آنچه به آنان روزی دادیم) معنای وسیعی دارد که تمام سرمایه های
مادّی و معنوی را در بر می گیرد. آنها نه تنها از إنفاق اعمالشان بلکه از إنفاق علم و فکرشان،
موقعیّت و نفوذشان و تمام مواهبی را که در اختیار دارند، در راه بندگان خدا مضایقه نمی کنند.
منبع: برگزیده تفسیر نمونه، جلد دوم
دانشنامه قرآن و عترت
مجمع قرآنی والفجر (مشهد مقدس)
«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ
يَتَوَكَّلُونَ» الإنفال/۲
در آیات گذشته به تناسب موضوعی که در أمر غنایم میان بعضی از مسلمانان روی داده
بود سخن از پرهیزگاری و ایمان به میان آمد، در این آیه و آیه بعد، برای تکمیل موضوع به
پنج صفت از صفات برجسته مؤمنان اشار کرده که سه صفت آن دارای جنبه معنوی و باطنی
است و دو صفت دیگر جنبه عملی و خارجی دارد. سه صفت اوّل عبارتند از: احساس مسؤلیّت،
تکامل ایمان، و توکّل؛ و دو صفت دیگر عبارتند از: ارتباط با خدا، و ارتباط و پیوند با خلق خدا.
نخست می فرماید:
«مؤمنان تنها کسانی هستند که هر گاه نام خدا برده شود، دلهایشان ( به خاطر درک
عظمت او و احساس مسؤلیّت در پیشگاهش) ترسان می گردد»
(إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ)
(وجل) حالت ترسی است که به انسان دست می دهد و سرچشمه آن یکی از دو چیز است:
یا درک مسؤلیّتها، و یا درک عظمت مقام پروردگار و توجه به وجود او.
آنگاه دومّین صفت آنها را چنین بیان می کند: همواره در مسیر تکامل پیش می روند و لحظه ای آرام
ندارند « و هنگامی که آیات او بر آنان خوانده می شود ایمانشان فزون تر می گردد »
(وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا)
سومین صفتشان این است که: «تنها بر پروردگارشان توّکل دارند»
(وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ)
مفهوم «توّکل»، خودسازی و بلند نظری و عدم وابستگی به دیگران و ژرف نگری است.
استفاده از عالم اسباب جهان طبیعت و حیات، عین توّکل به خداست، زیرا هر تأثیری که
در این اسباب وجود دارد به خواست خدا و به إراده اوست.
پنج صفت ویژه مؤمنان(بخش دوّم)
«الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ» الإنفال/۳
پس از ذکر سه صفت از صفات پنج گانه روحانی و نفسانیِ مؤمنان راستین،
می فرماید: آنها در پرتو احساس مسؤلیّت و درک عظمت پروردگار و نیز ایمان فزاینده و
بلند نگریِ توکّل، از نظر عمل دارای دو پیوند محکم اند: یکی پیوند و رابطه نیرومند با خدا،
و دیگری پیوند و رابطه نیرومند با بندگان خدا؛
به این ترتیب که
«الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ»
جمله «يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ» (به پا داشتن یا إقامه نماز) به جای خواندن نماز، اشاره به این است
که نه تنها خودشان نماز می خوانند بلکه کاری می کنند تا این رابطه محکم با پروردگار همیشه
و در همه موارد پا بر جا باشد.
جمله «مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ» (از آنچه به آنان روزی دادیم) معنای وسیعی دارد که تمام سرمایه های
مادّی و معنوی را در بر می گیرد. آنها نه تنها از إنفاق اعمالشان بلکه از إنفاق علم و فکرشان،
موقعیّت و نفوذشان و تمام مواهبی را که در اختیار دارند، در راه بندگان خدا مضایقه نمی کنند.
منبع: برگزیده تفسیر نمونه، جلد دوم
دانشنامه قرآن و عترت
مجمع قرآنی والفجر (مشهد مقدس)