حسنعلی ابراهیمی سعید
30-09-2017, 19:32
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Kompas_Sofia.JPG/270px-Kompas_Sofia.JPG
جهت یابی در طبیعت
یافتن جهت های جغرافیایی را جهت یابی می گویند. جهت یابی در بسیاری از موارد کاربرد دارد. برای نمونه وقتی در کوهستان، جنگل، دشت یا بیابان گم شده باشید، با دانستن جهت های جغرافیایی، می توانید به مکان مورد نظرتان برسید.یکی از استفاده های مسلمانان از جهت یابی، یافتن قبله برای نماز خواندن یا ذبح حیوانات است . کوهنوردان، نظامیان، جنگل بانان و … هم به دانستن روش های جهت یابی نیازمندند. هرچند امروزه با وسایلی مانند قطب نما یا GPS می توان به راحتی و با دقت بسیار زیاد جهت جغرافیایی را مشخص کرد، در نبود ابزار، دانستن روش های دیگر جهت یابی مفید و کاراست.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/edd/2015/03/gpstonekabon-1389627208.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/edd/2015/03/gpstonekabon-1389627208.jpg)
آیا تابه حال برای شما پیش آمده است که درمیان جنگل و کوهستان و یا دشت و صحرا مسیر حرکت خود را گم کرده و سرگردان شده باشید؟ اگر چنین وضعیتی برایتان اتفاق بیفتد باید خیلی خوش شانس باشید که دارای یک نقشه و قطب نما باشید، اگر این دو را داشته باشید احتمال اینکه بتوانید خود را به محل امن و کمک برسانید بسیار بالا است.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/58201017031363764614.gif (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/58201017031363764614.gif)
اگر در نقشه خوانی و جهت یابی مهارت های کافی ندارید می بایست در طی مراحلی این مهارت ها را در خود ایجاد کنید ، روش های زیادی وجود دارد که از طریق آن میتوانید با استفاده از موقعیت خورشید و ستارگان جهت ها را تشخیص دهید هرچند این روش ها یک جهت کلی را برای شما نمایان می کنند ولی اگر نسبت به عوارض محلی آشنایی داسته باشید می توانید جهت دقیق تری را تخمین بزنید. می بایست تا آنجایی که می توانید نسبت به عوارض زمینی و اطلاعات جغرافیایی منطقه ای که در آن حضور دارید آگاهی پیدا کنید، آموزش نقشه خوانی و جهت خوانی کمک می کند تا در مواقع ضروری با استفاده از اطلاعات کافی موقعیت و جهت راتشخیص دهید.
تعاریف و اصطلاحات قطب نما
قطب نما ( Compass) : وسیله ای است دارای عقربه مغناطیسی که این عقربه در حالت آزاد جهت شمال مغناطیسی را نشان می دهد و بوسیله آن میتوان زوایا را نسبت به شمال مغناطیسی اندازه گیری نمود.
شمال مغناطیسی (Magnetic North) : امتدادی را که نوک شمالی عقربه مغناطیسی در حالت رهائی نشان میدهد را شمال مغناطیسی گویند و علامت آن خطی است که نوک آن بشکل نیم پیکان است (قطب شمال مغناطیسی در سال ١٩٨٠ میلادی در شمال غربی کانادا و در جنوب جزیره کینگ کریستین در حدود عرض جغرافیایی ٧٧ درجه و ٣٠ دقیقه شمالی و ١٠٢ درجه طول غربی قرار داشته است.قطب مغناطیسی از آن زمان بطور متوسط حدود ٢۴ کیلومتر در سال به سمت قطب شمال جابجا شده است ).
درجه (Degree) : اگر محیط دایره را به ۳۶۰ قسمت مساوی تقسیم کنیم و آنها را به مرکز دایره امتداد دهیم هر یک از زوایای بدست آمده را یک درجه گویند.(هر درجه برابر با ۶۰ دقیقه و هر دقیقه ۶۰ ثانیه است).
میلیُم (Mil) : یکی از واحدهائی است که بیشتر در امور نظامی مورد استفاده قرار میگیرد و عبارتست از زاویه دید یک شیئی یک متری در مسافت ۱۰۰۰ متری
امتداد-خط مبنا (Base Lin) : خط واصل بین محل توقف خود و نقطه مورد نظر را امتداد گویند.
گرا (Azimuth) : زاویه ایست افقی بین امتداد شمال مبنا و امتداد مشخص یا هدف (درجهت حرآت عقربه های ساعت ).
نقطه نشانی : نقطه ایست مشخص و ثابت که در امتداد گرای مورد نظر قرار میگیرد یا به عبارتی دیگر نقطه یا شیئی ثابت بغیر از هدف(نقطه ای که برای نشانه روی و… مورد استفاده قرار می گیرد).
نقطه کمکی : نقطه ایست غیر ثابت که در صورت نبودن نقطه نشانی از آن بعنوان نقطه نشانی استفاده می شود.
انحراف : زوایای بین امتداد شمالها را انحراف گویند .اندازه این انحرافها توسط نمودار شمالها در حاشیه هر نقشه نشان داده می شود.
گراد (Grad) : واحد اندازه گیری زاویه در سیستم متریک است که اساس آن فوق العاده ساده و منطقی است و آن را به ترتیب زیر می توان شرح داد.
هرگاه هر ربع دایره را به ۱۰۰ قسمت و یا بطور کلی هر دایره را به ۴۰۰ قسمت برابر تقسیم کنند .هر قسمت آن را یک گراد می نامند (هر گراد به ۱۰۰ دقیقه ۱۰۰ قسمتی به نام سانتی گراد و هر سانتی گراد به ۱۰۰ ثانیه ۱۰۰ قسمتی به نام میلی گراد تقسیم می گردد.
چگونه از قطب نما استفاده کنیم؟
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/c169593c531b5d06f72e1939400ee68f.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/c169593c531b5d06f72e1939400ee68f.jpg)
الف) استفاده از قطب نما به تنهایی روش استفاده بسیار آسان است ولی برای آنان که می خواهند در مناطق نا آشنا سفر مطمئنی داشته باشند
و (E) شرق (S) -(W). غرب- جنوب (N) – کافی نمی باشد. اولین چیزی که باید بیاموزید چهار جهت اصلی است: شمال به شکل زیر توجه کنیدو موقعیت آنها را یاد بگیرید. جهت شمال از همه مهم تر است.
قسمت های مختلف قطب نما (نظامی _ M1) به شرح زیر می باشد:
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/3.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/3.jpg)
1– دستگیره نگهدارنده
حلقه ای است که در انتهای قطب نما قراردارد و برای نگهداری قطب نما در موقع استفاده به کار می رود .
۲ – محفظه آلومینیومی
کلیه قسمت های قطب نما در داخل یک محفظه آلومینیومی قرار دارد ( چون مغناطیس برآلومینیوم اثری ندارد ) در کنار این محفظه خط کشی با مقیاس معین تبعیه شده است . یادآوری می گردد که در موقع استفاده از قطب نما باید آن را از تمام فلزات به جز آلومینیوم دورنگه داشت.
۳ – درب قطب نما
در پوش آلومینیومی که در وسط آن شکافی موجود است که یک تارمویی (سیم نازک ) از وسط آن عبور نموده است ( کاربرد آن مثل مگسک اسلحه می باشد) دردوسر این تارمویی دونقطه فسفری (شب نما) وجودارد که درموقع کار درشب از آن استفاده می شود. در حاشیه در قطب نماخط کشی تعبیه شده است که وقتی در قطب نما کاملا باز باشد این دوخط کش در کنار هم قرار گرفته و تبدیل به یک خط کش می شوند. درقطب نما به وسیله لولایی به خود قطب نما متصل است و درموقع استفاده از قطب نما باید در آن نسبت به بدنه ، حالت عمودی داشته باشد.
۴ – تیغه نشانه روی
تیغه ای است که بالای آن مانند شکاف درجه اسلحه دارای شکاف کوچکی است و در موقع گرا گرفتن باید از داخل شکاف به هدف نگاه کرد . در وسط این تیغه عدسی وجود دارد که از داخل آن می توان اعداد روی صفحه لغزنده را قرائت نمود. این تیغه در انتها به اهرمی اتصال دارد که وقتی آن را بخوابانید صفحه لغزنده بی حرکت می شود ( قفل می کند ) درموقع استفاده از قطب نما باید تیغه آن به حال ۴۵ درجه باشد.
۵ – طوقه کار درشب
صفحه متحرکی است که جدار خارجی آن دندانه دندانه است . این دندانه ها با زائده ای در کنار قطب نما در تماس است و هنگام حرکت تقه تقه صدا می دهد که هر تقه برابر ۳ درجه است .
۶ – صفحه ثابت
در زیر طوقه کار در شب ، صفحه شیشه ای ثابتی قراردارد که رو ی آن یک خط سیاه به نام ((شاخص )) تبعیه شده است .
این خط دقیقاً در امتداد تیغه شانه روی و تارمویی می باشد که در موقع گرا گرفتن هر عددی که زیر این خط باشد گرای محل مورد نظر خواهد بود.
۷ – صفحه لغزنده
صفحه ای است پلاستیکی به شکل دایره که اطراف آن مدرج است . این درجه بندی دونوع است : در نوع اول قسمت داخلی صفحه برحسب درجه می باشد و در هر ۵ درجه علامت گذاری، و هر ۱۲۰ درجه عدد گذاری شده است. در این نوع درجه بندی محیط دایره به ۳۶۰ قسمت مساوی تقسیم شده است که هر قسمت آن را یک درجه گویند .
درجه بندی دوم :
درجه بندی قسمت خارجی صفحه بر حسب میلی ام است و به صورت تقسیمات ۲۰ میلی ام علامت گذاری ،در هر ۲۰۰ میلی ام عدد گذاری شده است . یادآوری می شود که هر عدد دو صفر آن حذف شده است. در این درجه بندی محیط دایره به ۶۴۰۰ قسمت مساوی تقسیم شده است که هر قسمت آن را یک میلی ام گویند. به عبارت دیگر ۱ محیط دایره را یک میلی ام گویند. در روی این صفحه یک عقربه مغناطیسی نصب شده است که روی آن چهار جهت اصلی شمال،جنوب شرق و غرب مشخص شده است.
(http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Naghshe-khani_Page_8.jpg)
الف – اطمینان از سالم بودن قطب نما :
هر فرد باید هنگام کار با قطب نما در بدو امر اطمینان از سالم بودن کلیه قسمتهای آن داشته باشد که موارد آن به شرح زیر است:
۱ – قسمت خط کشی کاملاً صاف و خوانا باشد و مدرّجات آن ضربه نخورده باشد.
۲ – طوقه کار درشب سالم باشد و صدای تق تق داشته باشد.
۳ – اهرم ثابت کننده صفحه لغزنده سالم باشد و بتواند این صفحه را ثابت کند.
۴ – به هنگام تثبیت صفحه لغزنده قطب نما را تکان داده تا از عدم حرکت آن اطمینان حاصل شود.
۵ – خط شاخص سیاه رنگ و شکاف تیغه و تار موئی روی هم قرار داشته باشند(در امتداد هم باشند).
۶ – با چرخش ۳۶۰ درجه ای قطب نما اطمینان از صحیح کار کردن صفحه لغزنده و عقربه مغناطیسی داشته باشید.
۷ – مدرّجات گرا ، درجه و قسمتهای فسفری کار در شب کاملاً خوانا و سالم باشند.
ب – صحیح در دست گرفتن قطب نما :
۱ – درب قطب نما در روز ۹۰ درجه و در شب ۱۲۰ الی ۱۵۰ درجه باز شود.
۲ – تیغه نشانه روی با زاویه ۴۵ درجه باشد.
۳ – انگشت شصت را داخل دستگیره قرار داده.
۴ – قطب نما را بصورت تراز و افقی روبروی چشم قرار دهید.
طرز کار با قطب نما در روز
همانطور که می دانیم از محل توقف ما در طبیعت بی نهایت امتداد دارد. اگر بخواهیم امتداد مورد نظر خود را به دیگران بگوییم باید از راه حلی ساده و همگانی استفاده کنیم تا برای دیگران قابل فهم باشد. از آنجا که امتداد شمال در هر نقطه ای ثابت می باشد ، زاویه شمال و امتداد مورد نظر می تواند عاملی جهت مشخص نمودن امتداد مورد نظر ما باشد
زاویه مذکور مورد نظر را در اصطلاح نقشه خوانی (گرا) نامیده و به این ترتیب تعریف می کنیم: گرای یک امتداد عبارت است از زاویه ای که امتداد آن با شمال مغناطیسی یا شمال جغرافیایی آن نقطه می سازد شروع زاویه از جهت شمال نقطه بوده و در جهت حرکت عقربه های ساعت به امتداد مورد نظر ختم می گردد.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Cammenga-lensatic-compass-model-27.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Cammenga-lensatic-compass-model-27.jpg)
1– تعیین گرای یک هدف مشخص
برای این منظور ابتدا در قطب نما را باز کنید و انگشت دست راست را داخل حلقه نگهدارنده قرار دهید و دقت کنید قطب نما را طوری در دست بگیرید که کاملا افقی باشد. در این حالت در قطب نما بایدبه طورقائم و تیغه نشانه روی به صورت ۴۵ درجه باشد. سپس قطب نما را به چش م نزدیک نموده و از داخل شکاف تیغه نشانه روی و شکاف در قطب نما طوری به هدف نگاه کنید که تار مویی درست روی هدف باشد. در همین حال از داخل عدسی وسط تیغه نشانه روی به صفحه قطب نما نگاه کرده عددی را که زیر خط سیاه ( شاخص ) قراردارد بخوانید، این عدد گرای هدف مورد نظر است.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass-to-Cheek-Technique.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass-to-Cheek-Technique.jpg)
۲ – تعیین گرای معکوس
هر مسیری را که در نظر بگیرید دارای دوگرا است ، یکی گرای رفت و دیگری برگشت گرای اصلی همان زاویه ای است که عقربه مغناطیسی قطب نما نشان می دهد اماگرای معکوس درست برعکس مسیر اصلی بوده و خلاف جهت آن است و یا به عبارت دیگر ۱۸۰ درجه با آن اختلاف جهت دارد که به این گرا گرای معکوس گفته می شود.
برای پیداکردن گرای معکوس در مسیر کافی است ۱۸۰ درجه اختلاف جهت را در گرای اصلی تاثیر بدهیم بدین ترتیب که اگر گرای اصلی از ۱۸۰ درجه بیش تر بود (مثلا ۲۰۰ درجه ) ۱۸۰ درجه را از آن کم می کنیم گرای عکس ۲۰=۱۸۰-۲۰۰ که حاصل آن می شود گرای معکوس مسیر اصلی.در این جا ۲۰ درجه گرای عکس ۲۰۰ درجه بوده و ۲۰۰ درجه نیز گرای عکس ۲۰ درجه می باشد . هرکدام را که گرای رفت در نظر بگیرید دیگری گرای برگشت آن خواهد بود.
۳ – گرا بستن با قطب نما (حرکت با گرای معین)
اگر گرای هدف مشخص را به شما بدهند و از شما بخواهند به سمت آن هدف حرکت کنید باید ابتدا در قطب نما را باز کنید سپس آن را به حالت افقی در دست بگیرید و طوری بایستید که عقربه مغناطیسی درست زیر خط سیاه قرار گیرد ( به سمت شمال ) آنگاه قطب نما را در جهت حرکت عقربه ای ساعت بچرخانید تا جایی که گرای داده شده در زیر خط سیاه قرار گیرد. در این حالت از داخل شکاف تیغه و شکاف در قطب نما به جلو نگاه کنید تا روی هر شیئی بود(ماننددرخت ، تخته سنگ، قله)آن را به عنوان نقطه کمکی در نظر گرفته ، قطب نما را ببندید و به سمت آن نقطه حرکت کنید. اگر هدف، بعد از نقطه کمکی بود ، دوباره به همان صورت گرا بگیرد و یک نقطه کمکی دیگر انتخاب کنید بالاخره به هدف برسید.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass_center_hold.gif (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass_center_hold.gif)
عبور از موانع :
در صورتی که با یک گرای معین درحال حرکت باشید و به مانعی طبیعی یا مصنوعی برخورد کنید برای عبور از آن می توانید با یک گرای دلخواه ( هر گرایی که می توانید عبور کنید ) از سمت اولیه منحرف شوید و در سمت جدید آن قدر پیش بروید تا از عرض مانع عبور کنید . در حال حرکت باید قدم مسافت طی شده را حساب کنید سپس با گرای اولیه حرکت کنید و پیش بروید تا از طول مانع عبور کنید. بعد با گرای عکس گرای دلخواه که منحرف شده بودید به هر مقدار مسافتی که طی کرده بودید برگردید بعد ازآن با قطب نما سمت گرای اولیه را پیدا کنید و به حرکت ادامه دهید تا به هدف برسید.
https://www.uplooder.net/files/ae696295a0562195f96657667909f78e/طرح-درس-آشنایی-با-تفنگ-کلاشینکف-.pdf.html
جهت یابی در طبیعت
یافتن جهت های جغرافیایی را جهت یابی می گویند. جهت یابی در بسیاری از موارد کاربرد دارد. برای نمونه وقتی در کوهستان، جنگل، دشت یا بیابان گم شده باشید، با دانستن جهت های جغرافیایی، می توانید به مکان مورد نظرتان برسید.یکی از استفاده های مسلمانان از جهت یابی، یافتن قبله برای نماز خواندن یا ذبح حیوانات است . کوهنوردان، نظامیان، جنگل بانان و … هم به دانستن روش های جهت یابی نیازمندند. هرچند امروزه با وسایلی مانند قطب نما یا GPS می توان به راحتی و با دقت بسیار زیاد جهت جغرافیایی را مشخص کرد، در نبود ابزار، دانستن روش های دیگر جهت یابی مفید و کاراست.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/edd/2015/03/gpstonekabon-1389627208.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/edd/2015/03/gpstonekabon-1389627208.jpg)
آیا تابه حال برای شما پیش آمده است که درمیان جنگل و کوهستان و یا دشت و صحرا مسیر حرکت خود را گم کرده و سرگردان شده باشید؟ اگر چنین وضعیتی برایتان اتفاق بیفتد باید خیلی خوش شانس باشید که دارای یک نقشه و قطب نما باشید، اگر این دو را داشته باشید احتمال اینکه بتوانید خود را به محل امن و کمک برسانید بسیار بالا است.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/58201017031363764614.gif (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/58201017031363764614.gif)
اگر در نقشه خوانی و جهت یابی مهارت های کافی ندارید می بایست در طی مراحلی این مهارت ها را در خود ایجاد کنید ، روش های زیادی وجود دارد که از طریق آن میتوانید با استفاده از موقعیت خورشید و ستارگان جهت ها را تشخیص دهید هرچند این روش ها یک جهت کلی را برای شما نمایان می کنند ولی اگر نسبت به عوارض محلی آشنایی داسته باشید می توانید جهت دقیق تری را تخمین بزنید. می بایست تا آنجایی که می توانید نسبت به عوارض زمینی و اطلاعات جغرافیایی منطقه ای که در آن حضور دارید آگاهی پیدا کنید، آموزش نقشه خوانی و جهت خوانی کمک می کند تا در مواقع ضروری با استفاده از اطلاعات کافی موقعیت و جهت راتشخیص دهید.
تعاریف و اصطلاحات قطب نما
قطب نما ( Compass) : وسیله ای است دارای عقربه مغناطیسی که این عقربه در حالت آزاد جهت شمال مغناطیسی را نشان می دهد و بوسیله آن میتوان زوایا را نسبت به شمال مغناطیسی اندازه گیری نمود.
شمال مغناطیسی (Magnetic North) : امتدادی را که نوک شمالی عقربه مغناطیسی در حالت رهائی نشان میدهد را شمال مغناطیسی گویند و علامت آن خطی است که نوک آن بشکل نیم پیکان است (قطب شمال مغناطیسی در سال ١٩٨٠ میلادی در شمال غربی کانادا و در جنوب جزیره کینگ کریستین در حدود عرض جغرافیایی ٧٧ درجه و ٣٠ دقیقه شمالی و ١٠٢ درجه طول غربی قرار داشته است.قطب مغناطیسی از آن زمان بطور متوسط حدود ٢۴ کیلومتر در سال به سمت قطب شمال جابجا شده است ).
درجه (Degree) : اگر محیط دایره را به ۳۶۰ قسمت مساوی تقسیم کنیم و آنها را به مرکز دایره امتداد دهیم هر یک از زوایای بدست آمده را یک درجه گویند.(هر درجه برابر با ۶۰ دقیقه و هر دقیقه ۶۰ ثانیه است).
میلیُم (Mil) : یکی از واحدهائی است که بیشتر در امور نظامی مورد استفاده قرار میگیرد و عبارتست از زاویه دید یک شیئی یک متری در مسافت ۱۰۰۰ متری
امتداد-خط مبنا (Base Lin) : خط واصل بین محل توقف خود و نقطه مورد نظر را امتداد گویند.
گرا (Azimuth) : زاویه ایست افقی بین امتداد شمال مبنا و امتداد مشخص یا هدف (درجهت حرآت عقربه های ساعت ).
نقطه نشانی : نقطه ایست مشخص و ثابت که در امتداد گرای مورد نظر قرار میگیرد یا به عبارتی دیگر نقطه یا شیئی ثابت بغیر از هدف(نقطه ای که برای نشانه روی و… مورد استفاده قرار می گیرد).
نقطه کمکی : نقطه ایست غیر ثابت که در صورت نبودن نقطه نشانی از آن بعنوان نقطه نشانی استفاده می شود.
انحراف : زوایای بین امتداد شمالها را انحراف گویند .اندازه این انحرافها توسط نمودار شمالها در حاشیه هر نقشه نشان داده می شود.
گراد (Grad) : واحد اندازه گیری زاویه در سیستم متریک است که اساس آن فوق العاده ساده و منطقی است و آن را به ترتیب زیر می توان شرح داد.
هرگاه هر ربع دایره را به ۱۰۰ قسمت و یا بطور کلی هر دایره را به ۴۰۰ قسمت برابر تقسیم کنند .هر قسمت آن را یک گراد می نامند (هر گراد به ۱۰۰ دقیقه ۱۰۰ قسمتی به نام سانتی گراد و هر سانتی گراد به ۱۰۰ ثانیه ۱۰۰ قسمتی به نام میلی گراد تقسیم می گردد.
چگونه از قطب نما استفاده کنیم؟
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/c169593c531b5d06f72e1939400ee68f.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/c169593c531b5d06f72e1939400ee68f.jpg)
الف) استفاده از قطب نما به تنهایی روش استفاده بسیار آسان است ولی برای آنان که می خواهند در مناطق نا آشنا سفر مطمئنی داشته باشند
و (E) شرق (S) -(W). غرب- جنوب (N) – کافی نمی باشد. اولین چیزی که باید بیاموزید چهار جهت اصلی است: شمال به شکل زیر توجه کنیدو موقعیت آنها را یاد بگیرید. جهت شمال از همه مهم تر است.
قسمت های مختلف قطب نما (نظامی _ M1) به شرح زیر می باشد:
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/3.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/3.jpg)
1– دستگیره نگهدارنده
حلقه ای است که در انتهای قطب نما قراردارد و برای نگهداری قطب نما در موقع استفاده به کار می رود .
۲ – محفظه آلومینیومی
کلیه قسمت های قطب نما در داخل یک محفظه آلومینیومی قرار دارد ( چون مغناطیس برآلومینیوم اثری ندارد ) در کنار این محفظه خط کشی با مقیاس معین تبعیه شده است . یادآوری می گردد که در موقع استفاده از قطب نما باید آن را از تمام فلزات به جز آلومینیوم دورنگه داشت.
۳ – درب قطب نما
در پوش آلومینیومی که در وسط آن شکافی موجود است که یک تارمویی (سیم نازک ) از وسط آن عبور نموده است ( کاربرد آن مثل مگسک اسلحه می باشد) دردوسر این تارمویی دونقطه فسفری (شب نما) وجودارد که درموقع کار درشب از آن استفاده می شود. در حاشیه در قطب نماخط کشی تعبیه شده است که وقتی در قطب نما کاملا باز باشد این دوخط کش در کنار هم قرار گرفته و تبدیل به یک خط کش می شوند. درقطب نما به وسیله لولایی به خود قطب نما متصل است و درموقع استفاده از قطب نما باید در آن نسبت به بدنه ، حالت عمودی داشته باشد.
۴ – تیغه نشانه روی
تیغه ای است که بالای آن مانند شکاف درجه اسلحه دارای شکاف کوچکی است و در موقع گرا گرفتن باید از داخل شکاف به هدف نگاه کرد . در وسط این تیغه عدسی وجود دارد که از داخل آن می توان اعداد روی صفحه لغزنده را قرائت نمود. این تیغه در انتها به اهرمی اتصال دارد که وقتی آن را بخوابانید صفحه لغزنده بی حرکت می شود ( قفل می کند ) درموقع استفاده از قطب نما باید تیغه آن به حال ۴۵ درجه باشد.
۵ – طوقه کار درشب
صفحه متحرکی است که جدار خارجی آن دندانه دندانه است . این دندانه ها با زائده ای در کنار قطب نما در تماس است و هنگام حرکت تقه تقه صدا می دهد که هر تقه برابر ۳ درجه است .
۶ – صفحه ثابت
در زیر طوقه کار در شب ، صفحه شیشه ای ثابتی قراردارد که رو ی آن یک خط سیاه به نام ((شاخص )) تبعیه شده است .
این خط دقیقاً در امتداد تیغه شانه روی و تارمویی می باشد که در موقع گرا گرفتن هر عددی که زیر این خط باشد گرای محل مورد نظر خواهد بود.
۷ – صفحه لغزنده
صفحه ای است پلاستیکی به شکل دایره که اطراف آن مدرج است . این درجه بندی دونوع است : در نوع اول قسمت داخلی صفحه برحسب درجه می باشد و در هر ۵ درجه علامت گذاری، و هر ۱۲۰ درجه عدد گذاری شده است. در این نوع درجه بندی محیط دایره به ۳۶۰ قسمت مساوی تقسیم شده است که هر قسمت آن را یک درجه گویند .
درجه بندی دوم :
درجه بندی قسمت خارجی صفحه بر حسب میلی ام است و به صورت تقسیمات ۲۰ میلی ام علامت گذاری ،در هر ۲۰۰ میلی ام عدد گذاری شده است . یادآوری می شود که هر عدد دو صفر آن حذف شده است. در این درجه بندی محیط دایره به ۶۴۰۰ قسمت مساوی تقسیم شده است که هر قسمت آن را یک میلی ام گویند. به عبارت دیگر ۱ محیط دایره را یک میلی ام گویند. در روی این صفحه یک عقربه مغناطیسی نصب شده است که روی آن چهار جهت اصلی شمال،جنوب شرق و غرب مشخص شده است.
(http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Naghshe-khani_Page_8.jpg)
الف – اطمینان از سالم بودن قطب نما :
هر فرد باید هنگام کار با قطب نما در بدو امر اطمینان از سالم بودن کلیه قسمتهای آن داشته باشد که موارد آن به شرح زیر است:
۱ – قسمت خط کشی کاملاً صاف و خوانا باشد و مدرّجات آن ضربه نخورده باشد.
۲ – طوقه کار درشب سالم باشد و صدای تق تق داشته باشد.
۳ – اهرم ثابت کننده صفحه لغزنده سالم باشد و بتواند این صفحه را ثابت کند.
۴ – به هنگام تثبیت صفحه لغزنده قطب نما را تکان داده تا از عدم حرکت آن اطمینان حاصل شود.
۵ – خط شاخص سیاه رنگ و شکاف تیغه و تار موئی روی هم قرار داشته باشند(در امتداد هم باشند).
۶ – با چرخش ۳۶۰ درجه ای قطب نما اطمینان از صحیح کار کردن صفحه لغزنده و عقربه مغناطیسی داشته باشید.
۷ – مدرّجات گرا ، درجه و قسمتهای فسفری کار در شب کاملاً خوانا و سالم باشند.
ب – صحیح در دست گرفتن قطب نما :
۱ – درب قطب نما در روز ۹۰ درجه و در شب ۱۲۰ الی ۱۵۰ درجه باز شود.
۲ – تیغه نشانه روی با زاویه ۴۵ درجه باشد.
۳ – انگشت شصت را داخل دستگیره قرار داده.
۴ – قطب نما را بصورت تراز و افقی روبروی چشم قرار دهید.
طرز کار با قطب نما در روز
همانطور که می دانیم از محل توقف ما در طبیعت بی نهایت امتداد دارد. اگر بخواهیم امتداد مورد نظر خود را به دیگران بگوییم باید از راه حلی ساده و همگانی استفاده کنیم تا برای دیگران قابل فهم باشد. از آنجا که امتداد شمال در هر نقطه ای ثابت می باشد ، زاویه شمال و امتداد مورد نظر می تواند عاملی جهت مشخص نمودن امتداد مورد نظر ما باشد
زاویه مذکور مورد نظر را در اصطلاح نقشه خوانی (گرا) نامیده و به این ترتیب تعریف می کنیم: گرای یک امتداد عبارت است از زاویه ای که امتداد آن با شمال مغناطیسی یا شمال جغرافیایی آن نقطه می سازد شروع زاویه از جهت شمال نقطه بوده و در جهت حرکت عقربه های ساعت به امتداد مورد نظر ختم می گردد.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Cammenga-lensatic-compass-model-27.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Cammenga-lensatic-compass-model-27.jpg)
1– تعیین گرای یک هدف مشخص
برای این منظور ابتدا در قطب نما را باز کنید و انگشت دست راست را داخل حلقه نگهدارنده قرار دهید و دقت کنید قطب نما را طوری در دست بگیرید که کاملا افقی باشد. در این حالت در قطب نما بایدبه طورقائم و تیغه نشانه روی به صورت ۴۵ درجه باشد. سپس قطب نما را به چش م نزدیک نموده و از داخل شکاف تیغه نشانه روی و شکاف در قطب نما طوری به هدف نگاه کنید که تار مویی درست روی هدف باشد. در همین حال از داخل عدسی وسط تیغه نشانه روی به صفحه قطب نما نگاه کرده عددی را که زیر خط سیاه ( شاخص ) قراردارد بخوانید، این عدد گرای هدف مورد نظر است.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass-to-Cheek-Technique.jpg (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass-to-Cheek-Technique.jpg)
۲ – تعیین گرای معکوس
هر مسیری را که در نظر بگیرید دارای دوگرا است ، یکی گرای رفت و دیگری برگشت گرای اصلی همان زاویه ای است که عقربه مغناطیسی قطب نما نشان می دهد اماگرای معکوس درست برعکس مسیر اصلی بوده و خلاف جهت آن است و یا به عبارت دیگر ۱۸۰ درجه با آن اختلاف جهت دارد که به این گرا گرای معکوس گفته می شود.
برای پیداکردن گرای معکوس در مسیر کافی است ۱۸۰ درجه اختلاف جهت را در گرای اصلی تاثیر بدهیم بدین ترتیب که اگر گرای اصلی از ۱۸۰ درجه بیش تر بود (مثلا ۲۰۰ درجه ) ۱۸۰ درجه را از آن کم می کنیم گرای عکس ۲۰=۱۸۰-۲۰۰ که حاصل آن می شود گرای معکوس مسیر اصلی.در این جا ۲۰ درجه گرای عکس ۲۰۰ درجه بوده و ۲۰۰ درجه نیز گرای عکس ۲۰ درجه می باشد . هرکدام را که گرای رفت در نظر بگیرید دیگری گرای برگشت آن خواهد بود.
۳ – گرا بستن با قطب نما (حرکت با گرای معین)
اگر گرای هدف مشخص را به شما بدهند و از شما بخواهند به سمت آن هدف حرکت کنید باید ابتدا در قطب نما را باز کنید سپس آن را به حالت افقی در دست بگیرید و طوری بایستید که عقربه مغناطیسی درست زیر خط سیاه قرار گیرد ( به سمت شمال ) آنگاه قطب نما را در جهت حرکت عقربه ای ساعت بچرخانید تا جایی که گرای داده شده در زیر خط سیاه قرار گیرد. در این حالت از داخل شکاف تیغه و شکاف در قطب نما به جلو نگاه کنید تا روی هر شیئی بود(ماننددرخت ، تخته سنگ، قله)آن را به عنوان نقطه کمکی در نظر گرفته ، قطب نما را ببندید و به سمت آن نقطه حرکت کنید. اگر هدف، بعد از نقطه کمکی بود ، دوباره به همان صورت گرا بگیرد و یک نقطه کمکی دیگر انتخاب کنید بالاخره به هدف برسید.
http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass_center_hold.gif (http://offroad4x4.ir/wp-content/uploads/2015/03/Compass_center_hold.gif)
عبور از موانع :
در صورتی که با یک گرای معین درحال حرکت باشید و به مانعی طبیعی یا مصنوعی برخورد کنید برای عبور از آن می توانید با یک گرای دلخواه ( هر گرایی که می توانید عبور کنید ) از سمت اولیه منحرف شوید و در سمت جدید آن قدر پیش بروید تا از عرض مانع عبور کنید . در حال حرکت باید قدم مسافت طی شده را حساب کنید سپس با گرای اولیه حرکت کنید و پیش بروید تا از طول مانع عبور کنید. بعد با گرای عکس گرای دلخواه که منحرف شده بودید به هر مقدار مسافتی که طی کرده بودید برگردید بعد ازآن با قطب نما سمت گرای اولیه را پیدا کنید و به حرکت ادامه دهید تا به هدف برسید.
https://www.uplooder.net/files/ae696295a0562195f96657667909f78e/طرح-درس-آشنایی-با-تفنگ-کلاشینکف-.pdf.html