جنبش امل و امام موسي ‏صدر (قسمت دوم ) [بایگانی]

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : جنبش امل و امام موسي ‏صدر (قسمت دوم )

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:18

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/44769196929569909494.gif

جنبش امل و امام موسي ‏صدر (قسمت دوم)

پرورش و تحصيلات امام سيّد موسي صدر
امام سيد موسي‏ صدر در 15 مارس 1928م در شهر قم چشم به جهان گشود وتحصيلات ابتدايي و دبيرستاني خود را در همانجا به پايان برد. وي در حوزة علمية ‏قم به تحصيل علوم ديني پرداخت و تحصيلات دانشگاهي را در دانشكده حقوق‏ دانشگاه تهران دنبال كرد. او نخستين كسي است كه با لباس روحانيت به دريافت ‏ليسانس حقوق نايل آمد.
وي افزون بر تسلط به زبانهاي عربي و فارسي با زبانهاي فرانسوي و انگليسي نيز ‏آشنايي داشت و مدتي به تدريس فقه و منطق در حوزة علمية قم پرداخت.
در قم مجلة مكتب اسلام را كه از معتبرترين مجلات ديني قم به شمار مي‏رفت، تأسيس كرد و سالها عهده‏دار آن بود.
در 1954 عازم عراق شد و چهار سال در نجف اشرف اقامت گزيد و در درس و بحث فقه و اصول مراجع بزرگي چون سيد محسن حكيم، شيخ محمدرضا آل ياسين و سيد ابوالقاسم خوئي حضور يافت.
در 1955م ازدواج كرد و صاحب چهار فرزند، دو پسر و دو دختر شد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:19

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif
تأليفات‏
تأليفات وي به شرح زير است:
1. الاسلام و ثقافه القرنالعشرين (اسلام و فرهنگ قرن بيستم)؛
2. الاسلام و التربيه المدنيه (اسلام و تربيت مدني)؛
3. الاسلام والعبادات (اسلام و عبادات)؛
4. الاسلام و التطور (اسلام و تحول)؛
5. تأملات حول بعث تعاليم الاسلام (نگاهي بهرسالت تعاليم اسلام)؛
6. الاسلام والمرأة (اسلام و زن)؛
7. المعاملاتالجديدة في تنويرالفقهالاسلامي (معاملات جديد در پرتو فقه ‏اسلام).
ايشان همچنين بر تأليفات زير مقدمه‏هاي طولاني نوشته است:
1. كتاب تاريخ فلسفة اسلامي، هنري كربن، پروفسور فرانسوي.
2. كتاب القرآن الكريم و العلوم الطبيعيه ، مهندس يوسف مروة.
3. كتاب فاطمه الزهراء وتر فی غمد، اديب، سليمان كتاني. اين كتاب جايزة بهترين‏ كتاب را دربارة فاطمةالزهرا دريافت كرده است.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:20

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

عزيمت امام موسي‏ صدر به لبنان‏
امام سيد موسي صدر در 1955 براي نخستين بار به سرزمين نياي خويش، لبنان، سفركرد و با خويشاوندان خود در صور، شحور و معركه آشنا شد و به عنوان مهمان درمنزل مرحوم علامه سيدعبدالحسين شرف‏الدين، رهبر ديني اقامت گزيد .شرف‏الدين پس از آگاهي از استعدادها و ويژگيهاي امام صدر، در مجالس خويش به‏گونه‏اي درباره او سخن مي‏گفت كه شايستگي وي را براي تصدي جانشينياش به شيعيان ‏لبنان القا كند.
پس از وفات علامه سيد عبدالحسين شرف‏الدين، فرزندان وي با ارسال ‏نامه‏اي از امام صدر دعوت كردند و آيةاللَّه العظمي مرحوم بروجردي نظر امام صدر را به ضرورت اجابت اين دعوت جلب كردند. بدين ترتيب، امام صدر در اواخر 1959 به لبنان رفت و در شهر صور در منزل سيد عبدالحسين شرف‏الدين ساكن شد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:20

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

فعاليتهاي امام صدر پيش از تأسيس مجلس اعلاي شيعيان‏
امام صدر ابتدا در شهر صور به تدريس علوم ديني و معارف اسلامي پرداخت. وي ‏با گسترش دامنة فعاليتهاي ديني خود از طريق سخنرانيها، سمينارها، جلسات و ديدارها، از مرز وعظ و ارشاد پا فراتر نهاد و به امور جامعه پرداخت. ابتدا از روستاهاي مختلف جبل‏ عامل، سپس از روستاهاي منطقه بعلبك و هرمل ديدار كرد و از نزديك عقبماندگي و محروميت ساكنان اين مناطق را لمس كرد. آنگاه با سفر به ساير مناطق لبنان، ضمن آشنايي با اوضاع مردم از طريق ايراد سخنراني و گفت ‏وشنود، روابط نزديكي با قشرها و فرقه‏هاي گوناگون جامعه برقرار كرد. همواره مردم را از فرقه‏گرايي برحذر مي‏داشت، و آنان را به اتحاد، اتفاق، الفت، مودت و توجه به‏ مباني و مفاهيم اخلاقي كه از اصول و اهداف تمامي اديان است، فرا مي‏خواند. همچنين‏ مردم را به اجتناب از احساسات نژادپرستانه و مبارزه با مفاسد اجتماعي و الحاد دعوت مي‌كرد.
وي در شهر صور موفق شد با گدايي و ولگردي مبارزه كند و روابط برادرانه‏اي ‏ميان شهروندان فرقه‏هاي گوناگون برقرار سازد.
در بُعد فعاليتهاي اجتماعي، در دهها طرح مشاركت كرد و در بسياري از انجمنهاي‏ خيريه و فرهنگي سهيم شد. انجمن «البر و الاحسان» را دوباره ‏سازماندهي كرد و خود بر امور آن اشراف داشت، با جمع‏آوري و كمك و اعانات، بنيادي اجتماعي براي سرپرستي يتيمان و رسيدگي به امور تحصيلي آنان تأسيس كرد.
از ديگر اقدامات ايشان احداث مدرسه عالي پرستاري، دانشسراي «بيت‏الفتاة» و مركز مطالعات اسلامي است.
امام صدر به بسياري از كشورهاي عربي، اسلامي، آفريقايي و اروپايي سفر كرد و با شركت در كنفرانسهاي اسلامي به ايراد سخنراني پرداخت. در كنار رسيدگي به ‏اوضاع مسلمانان لبنان، به اقليتهاي لبناني نيز توجه داشت و ضمن بررسي شيوه زندگي ‏اروپاييان با محققان فعال اروپا در زمينه‏هاي انساني، اجتماعي و فرهنگي نيز ارتباط برقرار كرد.
وي پس از وقوف بر اوضاع شيعيان لبنان و مناطق و نهادهاي آنان احساس وظيفه كرد كه بايد نابسامانيها را سامان دهد، بهويژه كه نظام فرقه‏گرايي، سخت در آن كشور حاكم بود و هريك از فرقه‏ها تشكيلات خاص خود را داشتند. به عنوان مثال به‏موجب حكم شمارة ‏18 مورخ ‏13/1/1955، اهل سنت تشكيلات مستقلي داشتند، و به موجب حكم مورخ 13/7/1962 تشكيلات دروزيها نيز مستقل شده بود و تنها شيعيان فاقد تشكيلات رسمي بودند.
از اين رو، امام صدر در انديشة تأسيس مجلسي بود كه همچون ساير فرق، شيعيان ‏را سرپرستي كند. اما همواره اقدامات ايشان با مخالفت بعضي از رهبران سياسي ديگر فرقه‏ها و برخي نيروهاي خارجي روبرو مي‏شد. وي سالها انديشه خود را پي‏گرفت و سرانجام در كنفرانس مطبوعاتي مورخ 15/8/1966م در بيروت، بهطور مستند وبا ذكر آمار و ارقام، دردها و محروميتهاي اين فرقه را برشمرد و علل درخواست تأسيس ‏اين مجلس را به تفصيل شرح داد و حتي اعلام داشت كه اين درخواست صورت مردمي ‏يافته و اميد شيعيان به آن است.
اين دعوت با اتفاق‏نظر نمايندگان شيعيان مبني بر پيشنهاد قانوني براي تأسيس ‏تشكيلات موردنظر به بار نشست و بالاخره اعضاي پارلمان در جلسه مورخ ‏16/12/1967 به اتفاق آرا آن را به تصويب رساندند. و براساس آن «مجلس‏اسلامي اعلاي شيعيان» براي سرپرستي امور شيعيان و دفاع از حقوق و مصالح، و بالا بردن سطح زندگي و فرهنگ آنان تأسيس شد. متن قانون تصريح داشت كه اين مجلس ‏بايد يك رئيس داشته باشد تا به عنوان نماينده فرقه و مذهب از همان حقوق و امتيازات رؤساي ساير فرق و اديان برخوردار شود.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:20

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

فعاليتهاي امام پس از تصدي رياست مجلس اعلاي شيعيان‏
امام سيد موسي ‏صدر در 23/5/1969م به عنوان نخستين رئيس مجلس اعلاي شيعيان انتخاب شد. دورة رياست، طبق اساسنامة مجلس، شش سال تعيين شده ‏بود، اما از آنجا كه دوران رياست پيشوايان ديگر فرقه‏ها مادام‏العمر بود، از اين رو مدت رياست رئيس مجلس اسلامي اعلاي شيعيان تا شصتوپنجسالگي تعديل‏ يافت. اين تعديل طبق اصول متداول با موافقت اعضاي شوراي عمومي مجلس در تاريخ 29/3/1975 صورت گرفت.

برنامه ‏هاي امام صدر
امام صدر طي سخنراني مورخ 29/5/1969 در حضور رئيس جمهور لبنان و در نخستين بيانيه مورخ 10/6/1969 اصول كلي برنامة كاري خويش را به عنوان‏ رئيس مجلس اعلاي شيعيان به شرح زير اعلام كرد:
1. ساماندهي امور شيعيان و بهبود بخشيدن به اوضاع اجتماعي و اقتصادي آنان؛
2. ايفاي كامل نقش اسلامي در سطوح فكري، عملي و جهادي؛
3. تلاش براي يكپارچگي كامل مسلمانان و جلوگيري از تفرقه آنان؛
4. همكاري با كليه فرقه‏هاي لبنان در راستاي حفظ وحدت اين كشور؛
5 . انجام مسئوليتهاي ملي و قومي و حفاظت از استقلال، آزادي و تماميت ارضي ‏لبنان؛
6. مبارزه با جهل، فقر، عقب‏ماندگي، ستم اجتماعي و فساد اخلاقي؛
7. حمايت از مقاومت فلسطين و مشاركت عملي به همراه كشورهاي عربي در آزادسازي سرزمينهاي اشغالي.
تلاش در حمايت از جنوب لبنان و پايداري مردم
ماههاي نخست رياست امام صدر با تجاوزات اسرائيل به منطقه مرزي جنوب كه ‏داراي تراكم جمعيتي بود همزمان شد. امام صدر با تأكيد از مقامات لبنان درخواست كرد، روستاهاي مرزي را سنگربندي كنند و با مسلح كردن فرزندان جنوب براي دفاع، آنان را آموزش نظامي بدهد، و با اجراي قانون خدمت نظام وظيفه، طرحهاي توسعه را در منطقه به اجرا گذارند.
وي در كنار اين حركتها مردم جنوب را نسبت به خطرهاي موجود آگاه مي‏ساخت ‏و آنان را به عدم مهاجرت از روستاهاي مرزي و رويارويي با تجاوزات اسرائيل ‏دعوت مي‏كرد.
در اثر اين فشارها، حكومت لبنان در 12/1/1970م تصميم گرفت طرح جامعي ‏را جهت تقويت مناطق مرزي جنوب به اجرا گذارد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:21

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

بسيج مردمي امام صدر براي نجات جنوب‏

تأسيس مجلس جنوب‏
امام صدر با ايراد سخنراني در همة مناطق لبنان همچنان به مطرح كردن اوضاع ‏جنوب لبنان در سطح ملي ادامه داد، و تمام جامعه لبنان را براي نجات جنوب بسيج ‏كرد.
درپي تجاوز مورخ 12/5/1970 اسرائيل به روستاهاي مرزي جنوب كه تلفات سنگين‏جاني و مالي به روستاها وارد كرد و منجر به مهاجرت بيش از 50 هزار شهروند از سي ‏روستاي مرزي شد، امام صدر در 13/5/1970 از پيشوايان ديني فرقه‏هاي گوناگون‏ جنوب دعوت به عمل آورد و با توافق آنان «هيئت ياري‏رساني جنوب» را تأسيس كرد كه رياست آن به خود وي و معاونت آن به كاردينال ‏آنتونيوس خريش، كه بعدها به مقام كاردينالي فرقه ماروني رسيد، محول شد. اين ‏هيئت تمامي درخواستهاي امام صدر براي حمايت و توسعه جنوب را پذيرفت.
آنگاه امام صدر به منظور حمايت از جنوب، مردم را به يك اعتصاب ملي‏ مسالمت‏آميز و فراگير يكروزه فراخواند. لبنانيها به اين دعوت پاسخ مثبت دادند و اعتصاب عمومي در 26/5/1970 به عنوان يك رويداد بزرگ ملي به اجرا درآمد.
پارلمان شامگاه همان روز تشكيل جلسه داد و زير فشار بسيج عمومي طرحي را به تصويب رساند كه امام صدر مفاد آن را تهيه كرده بود. به موجب اين طرح قرار شد، يك سازمان عمومي ويژة جنوب تشكيل شود كه مأموريت آن، پاسخگويي به نيازهاي‏ منطقه جنوب و فراهم كردن وسايل آرامش آن باشد. اين قانون در 2/6/1970م به‏اجرا درآمد و براي پشتيباني از آن، «مجلس جنوب» تأسيس يافت و به نخست‏وزيري ‏ملحق شد.
درآمدهاي اين مجلس تا نيمه سال 1980م به بيش از دويست ميليون ليره لبناني‏رسيد كه براي تقويت پايداري جنوبيها و جبران خسارتهاي مالي تجاوزات اسرائيل و تأمين هزينه‏هاي طرحها و خدمات عمومي جنوب اختصاص يافت.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:22

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:23

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

حركت امام صدر در حمايت از محرومان‏
با ادامة تجاوزات اسرائيل عليه جنوب لبنان در 1971م وپس از آن، امام صدر همچنان پرچمدار دفاع از اين منطقه بود و همواره اعلام مي‌كرد كه فروپاشي اين‏ منطقه به معناي فروپاشي لبنان است. وي پيوسته بر درخواستهاي خويش در مورد خدمت نظام ‏وظيفه اجباري، احداث پناهگاههاي عمومي، سنگربندي روستاها و تأمين وسايل ‏مدرن دفاعي پافشاري مي‏كرد.
در كنار اين درخواستها، امام صدر با انجام حملات تبليغاتي از مقامات لبنان ‏خواست كه براي توسعه مناطق محروم اقدام كرده، تبعيض فرقه‏اي را لغو كنند و در انتصابات وزارتي، مشاغل دولتي و بودجه‏هاي طرحهاي توسعه با فرقه اسلامي شيعه ‏منصفانه برخورد كنند.
حكومت جديد لبنان5، حق قانوني مجلس اعلاي شيعيان را در پرداختن به امور عمومي‏ انكار كرد. از اين رو، اين حمله تبليغاتي با بي‏توجهي دولت روبه‏رو شد. امام صدر در 2/2/1974 ضمن اعلام مخالفت خود با حكمرانان و مسئولان ‏لبناني، تصريح كرد:
آنان حقوق محرومان را ناديده مي‏گيرند و به وظيفه خود در بازسازي و آباداني ‏مناطق عقب‏مانده عمل نمي‏كنند و با رفتار خويش امنيت و كيان ميهن را به خطر مي‏اندازند.
امام صدر در گردهماييهاي بزرگ مردمي، از جمله گردهمايي عظيم بعلبك در تاريخ 17/3/1974م و گردهمايي صور با شركت بيش از يكصد هزار شهروند، به ‏حملات خود برضد دولت اوج بخشيد. شركتكنندگان با امام صدر عهد بستند كه اين‏حملات را ادامه دهند و تا زماني كه يك محروم يا يك منطقه محروم در لبنان باقي باشد، از پاي ننشينند.
اين چنين بود كه «جنبش محرومان» زاده شد. امام صدر اصول كلي آن را به شرح ‏زير ترسيم كرد:
جنبش محرومان بر ايمان واقعي به خدا و آزادي و كرامت كامل‏انسان استوار است. اين جنبش با محكوم كردن ستمگري اجتماعي و نظام فرقه‏گرايي ‏سياسي، بي‏محابا با استبداد، فئوداليسم، سلطه‏گري و اختلاف طبقاتي شهروندان‏ مي‏ستيزد و ضمن پايبندي به حاكميت ملي و تماميت ارضي لبنان، مبارزات همهجانبه‏ خود را ضد استعمارگران، متجاوزان و آنان كه به آب و خاك اين كشور چشم‏ طمع دوخته‏اند، ادامه مي‏دهد.
پس از برپايي اين قبيل گردهماييها، فرماندهي ارتش لبنان به درخواستها توجه كرد و در تاريخ 20/6/1974 كميته‏هاي مشتركي متشكل از كارشناسان ارتش و كارشناسان انتخابي امام صدر براي بررسي درخواستهاي بيست‏گانه و مشخص‏ كردن ابزارهاي اجرايي آن شكل گرفت. اين كميته‏ها گزارشهايي دربارة اين‏ درخواستها تدوين كردند كه متأسفانه بي‏نتيجه ماند. امام صدر همچنان به فعاليتهاي گستردة‏ خويش ادامه داد و در پيامي در 4/8/1974 از ناحية روحانيان مسلمان شيعه خطاب به‏ حكومت خواستار تأييد حركت و توجه به خواسته‌ها شد و دولتمردان را از ادامة بي‏توجهي برحذر داشت.
سرانجام پس از گفتگوهاي پياپي با شخصيتهاي كشور، رؤساي فرق و احزاب، نخبگان و انديشمندان لبناني، 190 انديشمند بيانيه‏اي را امضا كردند و درخواستهاي ‏مذكور را تأييد كردند.
سپس امام صدر به فكر تشكيل جلسة هيئت عمومي مجلس اعلاي شيعيان ‏در تاريخ 13/9/1974، با شركت بيش از يكهزار نفر از علما، نمايندگان ‏و كارمندان بلندپايه شيعه و نخبگاني از افراد فعال و صاحبنظر در زمينه‏هاي سياسي، اجتماعي، فني، اقتصادي و فكري افتاد. اين هيئت به اتفاق ‏آرا با تأييد مطلق امام صدر در جهاد ملي‌اش براي تحقق درخواستها، و محكوم كردن موضع انفعالي دولت نسبت ‏به آن، كلية اختيارات را به امام صدر تفويض كرد تا وي تدابير لازم را براي اهداف‏ مورد نظر اتخاذ كند.
به دنبال اين جريان، حكومت استعفا كرد و كابينه جديد متعهد شد كه در برابر اين‏ درخواستها موضع مثبتي اتخاذ كند. ولي چند ماهي از عمر كابينه جديد نگذشته بود كه ‏زير فشار حادثه قتل معروف سعد، نماينده سابق مجلس، و حادثه اتوبوس عين‏الرمانه ‏ناچار به استعفا شد. چندي بعد، اين دو حادثه سبب آغاز جنگ داخلي لبنان شد. رئيس كابينه وقت، رشيد صلح، در بيانيه‏اي كه در پارلمان قرائت كرد، علل استعفا را يادآور شد. در اين بيانيه آمده بود:
امتيازات فرقه‏اي كه زيربناي نظام سياسي لبنان را تشكيل مي‏دهد، به مانعي مبدل شده‏كه هرگونه پيشرفت را سد مي‏كند و جلو تساوي واقعي ميان شهروندان ومحروميت‏زدايي و بالا بردن سطح مناطق محروم را مي‏گيرد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:23

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

نقش امام صدر در ايجاد گروههاي مقاومت لبنان (امل)
امام موسي‏صدر در سخنراني مورخ 20/1/1975 در مراسم عاشورا، شهروندان لبناني را به تشكيل واحدهاي مقاومت لبنان براي رويارويي با تجاوزات و توطئه‏هاي اسرائيل در آواره ساختن لبنانيها فراخواند. چرا كه دفاع از ميهن تنها از وظايف حكومت نيست، بلكه ملت نيز بايد در چنين شرايطي به ياري دولت بشتابد.
امام صدر دركنفرانس مطبوعاتي مورخ 6/7/1975 ولادت گروههاي مقاومت‏ لبنان (امل) را اعلام كرد و آن را همچون:
نهالها و شكوفه‏هاي جوانمردي و ايثارگري‏ كساني خواند كه پيام ميهن زخمي را به گوش جان شنيده‏اند؛ ميهني كه اسرائيل از همه‏سو و با هر وسيله به تجاوز عليه آن ادامه مي‏دهد.
ايشان توضيح داد كه جوانان امل ‏دعوت وي را براي حمايت از ميهن و حفظ حيثيت امت لبيك گفته‏اند. امام صدر درتاريخ 20/1/1975، در روزهايي كه تجاوزات اسرائيل عليه جنوب لبنان به اوج‏ خود رسيده بود و مقامات مسئول به وظيفه خود عمل نمي‌كردند، از همة لبنانيها خواست تا به اين مهم بپردازند.
جوانان امل درجنوب لبنان، درچندين درگيري با دشمن صهيونيستي (مثلاً در
نبرد طيبه) دلاوريهاي تحسينبرانگيزي از خود نشان دادند، و در برابر حملات مكرر اسرائيل به جنوب، شهيداني تقديم كردند. آنان نقش مهمي در –جلوگيري از صهيونيستي كردن نوار مرزي و نيز پايداري شهروندان روستاهاي جنوبي ايفا كردند.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:23

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

دستاوردهاي وي در طرحها و واگذاري املاك به اوقاف‏
امام صدر در آغاز تصدي رياست مجلس اعلاي شيعيان براي تأمين مكان مجلس در يك ساختمان آبرومندانه چهار طبقه به مساحت 6475 مترمربع تلاش فراواني‏كرد. اين ساختمان كه در محلة حازميه و در حومة جنوب شرقي بيروت‏ واقع بود و مالكيت آن به نام شيعيان به ثبت رسيد، سالنهاي بزرگي براي جلسات ‏عمومي داشت.
امام ‏صدر همچنين براي‏ تمليك زميني در محله خلده به مساحت 7904 مترمربع‏ تلاش كرد، وسرانجام درآن يك ساختمان هفت طبقه تأسيس گرديد كه «مدينه الزهراء الثقافيه والمهنيه»6 نام‏گذاري شده است.
امام موسي‏صدر، سپس براي اجراي طرحهاي زيرمجموعة مجلس اعلاي ‏شيعيان، زميني به مساحت 15034 مترمربع از اراضي روستاي غبيري در حومة ‏جنوب غربي بيروت، محلة جناح، تدارك ديد و بيمارستان «الزهراء» وابسته به مجلس‏ را تأسيس كرد. آنگاه 190 هزار مترمربع از اراضي وردانيه (جاده صيدا به بيروت) را براي تأسيس مؤسسات اجتماعي، فرهنگي و صنعتي خريداري و آن را وقف‏ شيعيان كرد. وي همچنين 900 هزار مترمربع از زمينهاي اللبوه ـ بعلبك را به منظور تأسيس مدرسه كشاورزي و اجراي طرحهاي ديگر خريداري كرد و آن به انجمن «البر و الاحسان» كه از مؤسسات عام‏المنفعه شيعيان لبنان است، و خود بر آن نظارت ‏داشت، واگذار كرد. همچنين براي گسترش تأسيسات و تجهيزات انجمن البر و الاحسان درصور، كوشيد تا مؤسسات حرفه‏اي وابسته به آن را توسعه دهد و مدرسة عالي ‏پرستاري را بنيان گذارد. وي مركز نيكوكاري امام خوئي را جهت سرپرستي فرزندان ‏شهدا در برج‏البراجنه (حومه جنوبي بيروت) و در بعلبك و هرمل احداث كرد.همچنين مراكزي بهداشتي در برج‏البراجنه و كوي سُلَّم درحومة جنوبي بيروت و صور برپا كرد و يك مدرسه آموزش ديني در صور را راه‏اندازي كرد. ارزش اين املاك، تأسيسات و تجهيزات به بيش از يكصد ميليون ليره لبناني مي‌رسد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:24

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

موضع امام موسي‏ صدر در جنگ داخلي لبنان‏
با شعله‏ور شدن اين جنگ در 13/4/1975، امام ‏صدر تلاشهاي خيرخواهانه ‏خود را نزد همه گروههاي درگير آغاز كرد تا آتش فتنه را خاموش كند، و اوضاع آشفته ‏و خانمانسوز را سامان بخشد. از اين ‏رو در 15/4/1975 با ارسال پيامي، نسبت به‏ توطئه‏ها و نقشه‏هاي فتنه‏برانگيز دشمن هشدار داد و لبنانيها را به «حفظ ميهن و تلاش‏ براي تحقق آرمانهاي انقلاب فلسطين» فراخواند و از انقلابيون فلسطيني خواست «مسأله فلسطين را در اعماق وجود و در قلب لبنان جاي دهند.»
امام صدر با دعوت شماري از نخبگان انديشمند و نمايندگان گروههاي لبناني، در 18/4/1975، با 77 تن از آنان در مجلس اعلاي شيعيان به مذاكره ‏نشست و سرانجام آنان از ميان خود كميته‏اي به نام «كميته آرام‏سازي ملي» تشكيل‏دادند. اين كميته بي‏درنگ با نماينده مقاومت فلسطين ديدار كرد وبهمأموريت‏ خويش مبني بر آرام‏سازي اوضاع و مشخص كردن علل جنگ ويافتن راه‏حلهاي ‏فوري، كوتاه‏مدت و بلندمدت پرداخت. اين كميته رهنمودهاي امام صدر را مبني بر لزوم حفظ همزيستي فرقه‏هاي لبناني، استفاده از گفتگو و روشهاي دمكراتيك به‏عنوان راهي جهت تحقق اصلاحات سياسي
و اجتماعي، محكوم كردن سركوب ‏فرقه‏اي و ضرورت حفظ همزيستي لبنانيها ـ فلسطينيها و حفاظت از انقلاب فلسطين به‏ كار بست.
با ادامه درگيريها، دولت لبنان در 26/5/1975 استعفا كرد. دشواريهايي در برابر تشكيل كابينه جديد رخ نمود كه خطر تجزيه كشور را به همراه داشت. امام صدر در 27/6/1975 در مسجد «الصفا»ي بيروت به تحصن و روزه‏داري پرداخت و اعلام ‏داشت:
تحصن مي‌كنيم تا برادران لبناني و فلسطيني از برادركشي باز ايستند ... ما مي‏خواهيم ادامة خشونت را با عبادت، تحصن و روزه‏داري بشكنيم، زيرا سلاح نهتنها بحران ‏را حل نمي‏كند، بلكه كشور را به تجزيه مي‏كشاند.
وي خواستار «تسريع در تشكيل حكومت ملي براي بازگردانيدن صلح و برقراري ‏آشتي ملي شد تا كشور بازسازي، و درخواستهاي محرومان اجابت شود» و سرانجام ‏اقدامات مجدانة وي با تأييد و استقبال گسترده محافل ديني تمامي فرقه‏ها و محافل ‏مردمي و سياسي روبه‏رو شد. در 1/7/1975 كابينه جديد تشكيل شد. از اين رو وي ‏با دريافت وعده انجام درخواستهاي طرحشده و تلاش در تحقق آنها به تحصن‏ خويش پايان داد و به منطقه بعلبك ـ هرمل شتافت تا به محاصرة روستاي ‏مسيحي‏نشين «القاع» پايان بخشد و اوضاع منطقه را آرام سازد.
از همان آغاز جنگ داخلي لبنان، امام صدر طي سخناني در جلسه مورخ 13/9/1975 مجلس اعلاي شيعيان اعلام داشت:
وخامت اوضاع امروزبه سقوط لبنان، تضعيف مقاومت فلسطين، آسيب ديدن سوريه، زيان كشورهاي‏عربي و به نفع دشمن صهيونيستي مي‏انجامد.
از اين‏رو از همان ابتدا، بر دعوت ازگروههاي درگير به «آشتي ملي براساس مباني جديد براي حفظ يكپارچگي كشور و تحقق عدالت اجتماعي و محروميت‏زدايي و نيز حفظ جنوب لبنان» اصرار مي‏ورزيد. خواستة وي در مورد مباني جديد براي حفظ يكپارچگي كشور بر اين ديدگاه استوار بود:
لبنانيها از زمان استقلال و هنگام تصويب ايجاد لبنان بزرگ، بر سر اصول اساسي ‏ملي توافق نكردند و از بيم تجزيه، از پرداختن به اين موضوع اجتناب ورزيدند و درعوض به تعارفات و به كارگيري عبارتهاي چندپهلو پرداخته و براي مشكلات خويش ‏راه‏حلهاي نيم‏بند برگزيدند. به گونه‌اي كه تقريباً وحدت ملي لبنان احساس نمي‏شد.
امام صدر با ابتكار عملي كه در تاريخ 4/10/1975 در كنفرانس رؤساي ديني فرقه‏هاي‏گوناگون لبنان از خود نشان داد، تا مقدمات برقراري آشتي ملي را فراهم كند، به نتايج ‏زير دست يافت:
1. لزوم استمرار همزيستي فرقه‏ها در لبنان؛
2. دعوت به گفتگو و متوقف كردن جنگ؛
3. ضرورت تحقق عدالت اجتماعي؛
4. برخورد منصفانه با محرومان؛
5. پايبندي به اصل حاكميت ملي و محكوم كردن هرگونه تلاش براي تجزيه ‏لبنان؛
6. حمايت از مسأله فلسطين.
امام موسي‏ صدر در تاريخ 27/11/1975 اصول و مباني آشتي ملي را اعلام‏ كرد و طي آن پيشنهادهاي مشخصي را براي اصلاحات مطلوب در كلية زمينه‏ها ارائه ‏داد. زماني كه رئيسجمهور و نخست‏وزير لبنان در تاريخ 30/11/1975 لبنانيها را به آشتي ملي دعوت كردند، وي به تأييد آنان شتافت.
از جمله فجايعي كه در آن دوران روي داد، كشتار «شنبه سياه» در 6/12/1975 است كه نزديك به دويست تن از فرزندان شيعيان لبنان در آن كشته شدند. فاجعه ديگر كشتار كارگران بيگناه بندر بيروت و آتش زدن و تجاوز به منازل مسلمانان در 11/12/1975 بود. پس ازآن، آنها را از محله‏هاي غوارنه، سبنيه، رويسات‏ جديد، عين بياقوت و زلقا كه در مناطق داراي اكثريت مسيحي واقع شده بودند، كوچانيدند. نشانه‏هاي دخالت اسرائيل با اقدام ارتش آن در تجاوز به نوار مرزي در پاره‏اي مواضع ‏و ورود به خاك لبنان و بمباران هوايي گسترده در 2/12/1975 نمودار شد. لبنان ‏به عنوان اعتراض شكايتي به شوراي امنيت تسليم كرد. در اين شرايط امام صدر در سخنراني مورخ 21/12/1975 در صور اعلام كرد كه نشانه‏هاي تجزيه كشورآشكار شده است. وي نسبت به خطرات برپايي يك اسرائيل جديد در لبنان و تصفيه ‏مسأله فلسطين و تجاوز اسرائيل به جنوب هشدار داد. او مردم را به فراگيري آموزشهاي ‏نظامي، حمل اسلحه براي دفاع از خويشتن و كشور و جلوگيري از تجزيه فرا خواند. وي حمايت از اقليتهاي ديگر فرقه‏هاي مقيم در مناطق مسلمان‏نشين را مورد تأكيد قرار داد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:25

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

حركت‏
امام موسي‏ صدر با يك اتومبيل فولكس واگن دست دوم روزانه 200 تا 250 كيلومتر ميان روستاها و شهرهاي جنوب، سپس بيروت و بقاع تا شمال و جبل را مي‌پيمود و با طبقات مختلف مردم ديدار و گفتگو مي‏كرد. با آنان در مسائل گوناگون به بحث مي‌پرداخت و با نفوذ كلامي كه داشت بر آنان تأثير مي‏گذاشت. كساني كه او رامي‏شناختند، اتفاق ‏نظر داشتند كه وي مردي فوق‏العاده است. با ‏كسانيكه خود را مطرح مي‏كردند، يا وراثت آنان را به جايگاه رهبري سياسي‏ نشانده بود، متفاوت بود.
شعار هميشگي وي اين بود:
اگر اهل شرط‌بندي نيستي نگذار كسي بر سر تو شرط ببندد، شرط‌بندي براي چه؟!
صور، نقطة آغازين‏
آغاز حركت امام موسي‏صدر از شهر صور بود؛ جايي كه با بافت اجتماعي شيعه، سني و مسيحي، شيعيان اكثريت دارند و بزرگترين شهرستان جنوب است. شهر صور بندر آزاد است و با تاريخ ديرينه خود توانسته پس از بيروت، طرابلس و صيدا به يكي از مهمترين شهرهاي لبنان بدل شود. صور در صدر شهرهاي شيعه‏ نشين‏لبنان قرار دارد. سطح فرهنگ آن در مقايسه با روستاهاي پيرامون آن شايان توجه ‏است. صور از نخستين شهرهاي لبنان در شمال فلسطين اشغالي است. حركت ‏ديني در صور فعال، و در كنار آن موج فعاليت
جريانات سياسي و گروههاي ‏مترقي عرب، قومي‏گرا، چپ‏گرا، و نيز ــ به تعبير امام صدر ــ پايگاههاي «فئوداليسم» قوي است.
در اين شهر جعفريه، سادات آل ‏شرف‏الدين، سيد هاشم معروف حسني، شيخ ‏سبيتي، حركت فعال قومي‏گرايان عرب و نامزد آن محمد زيات، باشگاه ‏همبستگي (تضامن) و حزب بعث سوسياليست عربي به عضويت دكتر علي ‏الخليل، كاظم‏ الخليل و برادر و فرزندانش، مروان آل ‏اسعد، محمد حيدر و ديگران حضور دارند. بالاتر از همه، يك جناح ناصري مردمي در صور وجود دارد كه افرادي از همة ‏جريانها در آن عضوند.
ميان اين جريانها همواره كشمكشهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي دراوج خود برپاست. اين درحالي است كه حكومت نيز مي‌كوشد، حضور خود را اعمال كند. اين‏ شهر دردورانهاي كَميل شمعون و سليمان فرنحبيه به ترتيب زير نفوذ كاظم‏ خليل و كامل‏اسعد قرار داشت، ولي همواره بر ضد جريانات حزبي ديگر بود.
امام موسي‏صدر شهر صور را براي فعاليت ديني و سياسي خود برگزيد و در اين‏گزينشِ هوشمندانه بسيار موفق بود. زيرا صور در يك منطقه مياني بين روستايي‏كوچك و شهري بزرگ قرار داشت و اين امر موجب دگرگوني ارزشها، آداب و رسوم، فرهنگ و سطح آگاهي ديني و سياسي مي‏شد.
صور نمونة بارز طرح جايگزين بود كه امام موسي‏صدر به خاطر آن لبنان را برگزيد. در آن هنگام كه مبارزه با فئوداليسم سياسي و احزاب چپگرا و نارضايتي از حكومت روزبه‏روز شدت مي‏يافت، فعاليت حزبي نيز همچنان رشد مي‏كرد وتحولات آن پايه‏هاي فعاليتهاي سنتي در لبنان را تهديد مي‏كرد. شايد اهميت تحولات ‏جنوب، در حال سرايت كردن به ساير مناطق كشور بود. محروميت طبيعي و بي‏توجهي عمدي به بقاع در جنوب، عكا در شمال، و نيز ديگر مناطق، زمينه مساعدي ‏را براي تحركات سياسي با بُعد اجتماعي فراهم مي‏كرد و پيروزيهاي پياپي توده‏هاي‏ مردم عامل وحشت نظام شده بود.
هرگونه تحرك عربي به رهبري عبدالناصر از مصر، به تمام جهان عرب سرايت ‏مي‏كرد و تأثير بزرگي در لبنان داشت. چراكه اين كشور بهدليل ويژگيهاي شناختهشدة ‏تاريخياش، آماده بهره‏برداري از اين قبيل موجها بود.
فؤاد شهاب‏
رفتار دولتمردان لبنان در برخورد با مناطق محروم يكسان نبود. فؤاد شهاب ‏بيش از ساير رؤساي جمهور آن كشور واقعيتهاي مناطق محروم و دورافتادة لبنان را درك مي‏كرد، و بيش از همه آمادة تلاش براي رفع آن محروميتها بود. وي در ‏دوران پس از انقلاب 1958 تا پايان دورة رياست جمهوريش در 1964، با خودداري از تجديد دورة رياست جمهوري خود، زيربناي قابل قبول دولت جديد را پي‏ريزي كرد. ظاهراً تا به امروز مورد بهره‏برداري است، هرچند درگذر دوره‏هاي متوالي از محتواي اصلاحي تهي شده است.
آيا همزماني ميان تحرك دولت با حركت امام صدر براي انجام اصلاحات‏ اتفاقي و ناخواسته بوده، تا هر يك درچارچوب خود به فعاليت اصلاحي بپردازند و خارج از آن حركتي انقلابي به وقوع‏ نپيوندد؟
يكي از رهبران شيعه اعتقاد دارد كه دوران فؤاد شهاب بيش از ديگر دورانها آمادگي برخورد منصفانه با شيعيان را داشته است. براي اثبات اين نظر، واقعة زير بازگو مي‏شود.
فؤاد شهاب بلافاصله پس ازبه قدرت رسيدن، از همه ارگانهاي دولتي ‏خواست، وضعيت واقعي لبنان را گزارش كنند تا براي مشكلات، راه‏حلهايي ‏بينديشد. وي افزون بر گزارشهاي رسمي و غيررسمي دربارة وضع شيعيان لبنان، در 1959 به هنگام تشكيل جلسه هيئت وزيران كه براي انتصاب كارمندان پاية ‏يك ودو كشور و صدور احكام آنان منعقد شده بود، متوجه شد كه در يكي از ادارات آن‏چنان محدوديتي براي كارمندان شيعه ايجاد كرده‏اند كه هرگز به آنجا راه ‏نيافته‏اند. از آنجا كه از وضع شيعيان و شمار آنان آگاه بود، از امضاي احكام انتصابات ‏تا حل مشكل و رفع اين تبعيض آشكار خودداري كرد. از اين رو ابتدا سه تن از مهندسان شيعه به اسامي محمود فؤاز، علي شعيتو و مالك شحص را به آن اداره منتقل ‏كرد.
فؤاد شهاب در ارزيابي واقعيتهاي اداري و اجتماعي لبنان، تحقيق هيئت «ايرفد» فرانسه به رياست پدر لوبريه را مورد استناد قرار داد. پدر لوبريه در ديدارهاي مكرر و جلسات طولاني با فؤاد شهاب، بيشتر بر محور وضع مناطق محروم، اصلاح ‏نابسامانيهاي اداري، واقعيت فرقه‏ها و ضرورت برخورد منصفانه با شيعيان تكيه ‏مي‏كرد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:25

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

بازگشت به حركت‏
عملكرد امام با انعطاف‏پذيري شديد و جذب طبقات گوناگون متمايز و برجسته بود. وي ‏مي‌كوشيد از ديدگاه اشخاصي كه با آنان ديدار مي‏كرد، آگاه شود. رفتار احترام‏آميز وي با آنان، اعتماد توأم با دوستي صادقانه را تداعي مي‏كرد. اين امر براي آنان كه با وي ‏نشست و برخاست داشتند و يا حتي يك بار با او ملاقات كرده بودند، به اثبات رسيده ‏بود. هركس گمان مي‏كرد كه امام به او ‏ بيش از ديگران علاقه دارد. اين يكي از رازهاي موفقيت در رهبري دولت، حزب ، فرقه و يا هر تشكل ديگري است كه داراي‏ ماهيت كار گروهي است.
وي در تحركات سياسي خود شيوه‏هاي متعددي داشت. ابتدا حضور علني در سمينارها و سخنرانيها را در تمام لبنان برگزيد. وي از پشت تريبون سمينار«لبنان» سربرآورد و شاخص شد. ميشل الاسر بنيانگذار اين سمينار از سخنرانان اصلي بود. شيخ ‏موريس الجميل7 بيش از همه ‏شيفتة رفتار و افكار اصلاحي امام شده، و براي نجات لبنان با وي هم عقيده بود ... علاوه بر او شخصيتهاي ديگري چون غسان تويني، شارل مالك، خليل تقي‏الدين، سليمان‏فرنجيه، پيرحلو و پدر يواكيم مبارك نيز بر همين باور بودند.
وي به كليساها راه يافت. از آن طريق و با شعار «محروميت، فرقه نمي‏شناسد»، بلكه درد همة فرقه‏هاست، مسيحيان را مخاطب قرار داد. در كليساي ماروني «‏ديرالأحمر» در يكي از فقيرترين روستاهاي لبنان سخنراني كرد. در جمع عربهاي وادي‏خالد، كه از لبنانيهاي اصيل و سني مذهب در مرزهاي شمالي لبنان است، به‏ سخنراني پرداخت. همچنين از كليساي مزياره در شهرستان زغرتا ديدن كرد، و با طبقة ‏فقير و محروم آن به گفتگو نشست. سخنرانيهاي وي در تمامي مناطق لبنان فراگير شد و مصاحبه‏هاي مطبوعاتيش همه رسانه‏هاي تبليغاتي را پوشش داد. تا آنجا كه به يكي از برجستگان كشور تبديل شد. امام موسي صدر در بيشتر روستاها وشهرهاي شيعه‌نشين لبنان، به عنوان يك رهبر سياسي، پرآوازه شد. و هر روز موقعيتش استوارتر مي‌شد و گروه‏هاي مردمي جديدي را به خود جلب مي‏كرد.
حال كه رهبري امام موسي‏صدر فراهم آمد و اهداف فكري و سياسي وي روشن‏شد، كار و تلاش به صورت وظيفه درآمد و از همين ديدگاه چاره‏انديشي براي‏ محرومان شكل گرفت.
امام موسي‏صدر برآن بود كه انديشه اگر با عمل قرين نباشد، هرگز كارساز نيست. ناگزير بايد كاري كرد كه بر واقعيات استوار باشد و محروميت تحميلي از سوي نظام ‏رخت بربندد. از اين رو وي مسأله محرومان را دور از فرقه‏گرايي به عنوان يك فكرفراگير مطرح كرد. از آنجا كه بافت اجتماعي لبنان از فرقه‏هاي گوناگون تشكيل شده ‏و انديشه لزوم برخورد منصفانه با طبقات و فرق و مذاهب را فردي روحاني چون امام ‏موسي ‏صدر مطرح كرده است، و وضعيت ميهن بر بافت و ساختار سياسي و بازتابهاي اداري و اقتصادي مبتني بر پايه‏هاي فرقه‏اي استوار بوده، و بنا به ملاحظات‏ فراوان ديگر، طبيعي بود كه اين دعوت بر شيعيان بيشتر تكيه كند. زيرا شيعيان باني اين‏ فكر بودند، و از ديگر فرق محرومتر و پرشمارتر بودند، و در حركتهاي اجتماعي ـ سياسي‏ حضوري گسترده‌تر داشتند.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:26

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

فعاليت اجتماعي‏
امام صدر در برخورد منصفانه با محرومان در دو جهت حركت كرد:
نخست، همسو با حركت خودجوش محرومان، و ديگري هماهنگ با حركت ‏واقع‏نگري، كه در اين درخواست مردم از دولت براي برخورد منصفانه باتمامي فرق و مذاهب متبلور بود. از آنجا كه شيوه دوم، ناظر بر مواضع وي در برابر حكومتهاي گوناگون بود و به شرح آن در بخشهاي ديگرخواهيم پرداخت، به پاره‏اي از فعاليتها و تلاشهاي او در مورد نخست، از رهگذر رهبري محرومان كه پيشتاز اين حركت در بيروت بود، مي‏پردازيم.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:26

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

انجمن مبارزة اجتماعي
‏در 1955 انجمني به نام «انجمن مبارزه اجتماعي» تأسيس شد. بانيان اين انجمن، شيعيان فعال داراي مشاغل آزاد بودند، و مكان آن در بيروت، خيابان عمربن الخطاب‏ در منطقه رأس‏النبع بود. اين انجمن با شعارهاي عدالت اجتماعي و برابري، رفع ستم از محرومان ‏ِشيعه را در سرلوحه اهداف خود داشت. به‏رغم اينكه طرح اجتماعي و عمومي انجمن‏ داراي بعد سياسي بود، ولي عناصر اصلي آن از صحنه فعاليت سياسي دور مانده بودند.
برجسته‏ترين مسئولان اين انجمن عبارت بودند از:
1. دكتر عدنان حيدر، دبيركل (كه همزمان نايب رئيس حزب هيئت ملي به رياست ‏امين‏ عريسي بود و فعاليت اين حزب در آغاز دهه هفتاد متوقف شد.)
2. پزشكان: فؤاد خليفه، احمد عزالدين، نزار رضا، و مالك بدرالدين.
3. وكلا: نصرت ابوخليل، عبدالحسين زينب و محمد زريق.
4. قضات: محمدعلي صادق، زيدالزين، خليل‏الزين، علي خليفه، حسين حمدان و دكتر محمد فرحات.
5 . مهندس محمد شعيتو.
6. شاعر ابراهيم بري‏.
7. بازرگانان: محمود صفا، حبيب كركي، علي قللبيي و احمد حسن خليل.
8 . فرماندار وقت جبل لبنان (نماينده كنوني)، احمد اسير و ديگران.
اين انجمن در بيروت براي حمايت از خواستهاي شيعيان مغبون و محروم، ‏حركت خود را آغاز كرد. هنگامي كه امام موسي ‏صدر از اين منزل به آن منزل، از اين‏ مدرسه به آن مدرسه و از اين مسجد به آن كليسا در حركت بود، مي‏كوشيد با شيعيان ‏فعال، بهويژه كساني كه نقش مستقيم و خبرگي لازم را در فعاليتهاي اجتماعي داشتند، ديدار كند. بنابراين طبيعي بود كه با رهبري اين انجمن نيز به گفتگو بنشيند، و روابط خويش را با آن بيش از پيش مستحكم كند، تا بعدها يكي از بانيان اصلي آن باشد.
دكتر حيدر، دبيركل اين انجمن، بعدها يكي از معاونان رئيس مجلس اعلاي ‏شيعيان شد. قاضي محمدعلي صادق و قاضي زيدالزين امروزه در بخش مدني مجلس‏عضويت دارند. همچنين مهندس محمد شعيتو، مديركل مجلس، و ديگران در كنار وي ماندند.
اگر فعاليت اجتماعي انگيزه امام براي همكاري با اين انجمن باشد، زيربناي روابط سازماني بعدي اين دو، براساس درك مشترك انجمن و امام استوار بود و بر دو عنصر دوري گزيدن از احزاب و فئوداليسم مبتني بود. بدين ترتيب خط سوم‏حركت از سوي امام موسي‏صدر در لبنان پي‏روزي شد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:26

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

آغاز
در30/12/1957 علامه سيدعبدالحسين شرف‏الدين، مرجع ديني بزرگ‏ شيعيان، به رحمت ايزدي پيوست. وي اعتبار ديني و اخلاقي والايي داشت و از نظرصدور فتوا و معرفت و دانش آوازه‏اي بلند داشت. در آن هنگام قرار شد پيكر آن ‏مرحوم براي دفن در عتبات عاليات به نجف‏ اشرف انتقال يابد. در مجالس سوگواري‏ فرزندان وي سيدعبداللَّه و سيدجعفر8 براي قبول تسليت ارتحال آن مرجع بزرگ ‏ايستاده بودند. در كنار آن دو، يك روحاني بلندقامت به نام موسي ‏صدر بود كه نسب وي همانند آنان به آل شرف‏الدين مي‏رسيد.
پس از بازگشت فرزندان مرحوم به صور، تلاش جدي براي جستجوي كسي كه ‏بتواند خلأ سيد عبدالحسين، آن مرد دنيا و دين، را پر كند آغاز شد. در آن هنگام ‏نامه‏اي از سيد عبداﷲ كه به نجف بازگشته بود به دست برادرش سيد جعفر رسيد. اين دو برادر در مجموعه نامه‏هايي كه مبادله كردند، در مورد انتخاب يك روحاني براي ‏ادامة راه پدرشان در علم و عمل، به رايزني پرداختند. سيدجعفر، برادر باجناقش رضا9 ، يعني سيد موسي ‏صدر را به برادر خود پيشنهاد كرده، مي‏نويسد:
من و تو او را مي‏شناسيم، پدر مرحوممان نيز او را مي‏شناخت و به نيكي از وي ياد و سفارش‏ مي‏كرد.
سيد عبدالحسين شرف‏الدين در 1936 با سيد صدرالدين صدر در قم ملاقات ‏داشت و با فرزندان وي آشنا شده بود. در آن هنگام سيد موسي هشت سال بيش ‏نداشت. هوش و ذكاوت خارق‏العاده‏اش موجب شده بود كه سيد عبدالحسين ‏شرف‏الدين آينده‏اي درخشان براي وي پيش‏بيني كند.
اين ديدار پس از نوزده سال در 1955 در شهر صور تجديد شد. آنگاه كه‏ سيد موسي‏ صدر بيستوهفت سال داشت و به عنوان مهمان در منزل سيد عبدالحسين‏ بسر مي‏برد، و با سيد عبداﷲ و سيد جعفر همراه و مأنوس بود.
اين ديدارها سجاياي اخلاقي سيد موسي‏ صدر را به همگان شناساند، و تمهيدات ‏واقعي عزيمت وي را به لبنان در 1959 فراهم كرد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:27

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

مجلس اعلای شيعيان‏
آيا تأسيس مجلس اعلای شيعيان ضرورت داشت؟
بسياري پاسخ اين سؤال را چنين داده‏اند:
هيچكدام به اين فكر نبوديم، حتي امام ‏صدر اعتقاد نداشت كه اين مجلس ويژة شيعيان لبنان باشد، زيرا ما بخشي جدايي‏ناپذير از مسلمانان و شهروندان اين كشور هستيم.
اما در اين باره دو نكته قابل تأمل است.
نخست: در لبنان، قبل از مجلس اعلاي شيعيان، 15 مجلس فرقه‏اي وجود داشت وشانزدهمين مجلس به آنها افزوده شد. به عبارت ديگر پيش از شيعيان اينگونه نهادهاي ‏مذهبي تأسيس يافته بود. بنابراين، مجلس شيعيان واپسين مجلسي بود كه در اين‏كشور فرقه‏اي تأسيس يافت. پيش از اين دست اندركاران هرگز به اين فكر نيفتاده بودند.
دوم: ماده سوم اساسنامه مجلس كه قابل تأمل است، تصريح مي‏كند كه اين مجلس‏پيش درآمد تحقق بخشيدن به وحدت اسلامي در سطح فرقه‏اي و تثبيت وحدت ملي‏فراگير در تمام لبنان است.
در تحقق اين امر، امام و ديگران نقش بسزايي در اتفاق‏نظر مسلمانان براي تأسيس‏مجلس اسلامي داشتند. ولي عملاً مجالي براي به بار نشستن اين فعاليت وجود نداشت.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:27

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

نخستين تلاش در 1956
پاسخ اين سؤال كه چه كسي در انديشه تأسيس «مجلس اعلاي شيعيان» بود، مشكل است. پيش از تلاش سيدصدر تلاشهايي صورت گرفته بود. ازجمله تلاش ‏سيد شفيق مرتضي نماينده شهر بعلبك در 1956 كه مورد تأييد مرحوم احمد أسعد، ‏رئيس پارلمان وقت بود، ولي با مخالفت كَميل شمعون روبهرو شد، و درخواست وي ‏در پارلمان بايگاني شد.
تلاش ناكام دوم‏
شيخ محمدنقي صادق، از علماي برجستة جنوب لبنان، در دهه پنجاه تلاش‏ديگري براي تأسيس نهادي براي شيعيان در لبنان مبذول داشت كه چون سران شيعه‏نسبت به آن دلسرد بودند، با شكست روبه‏رو شد.
چرا مجلس؟
اينك چرا امام موسي‏صدر تصميم گرفت مجلس شيعيان را در لبنان تأسيس كند؟
بسياري بر اين باورند كه امام در تلاش خود براي تأسيس اين مجلس پاسخ مثبتي به ‏نياز مبرم شيعيان داده است. زيرا برخورد رسمي با شهروندان لبناني از ميان فرقه‏ها وسران مدني و ديني انجام مي‏گيرد. مشاغل دولتي در انحصار فرقه‏هاست، نه براساس‏ شايستگي و استعداد افراد. فرد نالايق فرقه يا مذهب معيني چه بسا به شغلي بسيار بهتراز فرد لايق و كاردان فرقه يا مذهب ديگري دست يابد. چراكه توازن يا عدم توازن‏ فرقه‏اي چنين امري را اقتضا مي‏كند. از آنجا كه محروميت مادي شيعيان آنان را درآخرين ردة اجتماعي قرار مي‏داد، و سران سياسي فرقه‏ها در آن هنگام، همچون ‏امروز، متناسب با تلاش شهروندان مناطق خويش براي انتخاب و به رياست رسانيدن ‏آنان توجهي نمي‏كردند، و رهبران مذهبي فرقه‏ها نيز از زندگي اجتماعي كه ‏پيگيري مسائل و مصالح روزمره شهروندان را اقتضا مي‏كرد، دوري مي‏گزيدند، اين‏توجيهات در مجموع انگيزه‏اي شد تا شهروندان قوياً در انديشه ايجاد مجلس خاص‏ فرقه خود باشند. زيرا طبيعي است كه با فقدان يك دولت دادگر، شهروندان براي حفظ منافع و مصالح خويش به تشكلهاي گروهي ديگري روي آورند.
بدون ترديد بافت فرقه‏اي لبنان موجب شده است كه حتي در موارد عادي كارآيي‏ اين فرقه‏ها از كارآيي دولت بيشتر باشد، تا چه رسد به مرحله خطرناكي كه كشور در آغاز دهه هفتاد شاهد آن بود، و طي آن احساسات فرقه‏اي رفتهرفته شدت يافت تا در 1975 به اوج خود رسيد.
بنابراين، شگفت نيست كه «مجلس اعلاي شيعيان» ساماندهي امور شيعيان ‏و تلاش براي اوضاع اجتماعي و اقتصادي آنان را در سرلوحة برنامه خويش قرار دهد. و بند جديدي را مبني بر «حمايت از مقاومت فلسطين و مشاركت عملي با كشورهاي‏ برادر عرب براي آزادسازي سرزمينهاي غصبشده» به دستور كار خود بيفزايد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:28

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

مخالفان‏
از همان ابتدا، بسياري مخالفت خود را با مجلس ويژة شيعيان در لبنان ابراز مي‏داشتند. رهبران بسياري از فرق ديگر از نظر اصولي با تأسيس چنين مجلسي سخت مخالف ‏بودند، و اعتقاد داشتند كه تأسيس چنين نهاد فرقه‏اي به وحدت مسلمانان آسيب ‏مي‏رساند.
در كنار اين مخالفت، اعتراض ديگري رخ نمود، مبني بر اينكه شيعيان نبايد نهادهاي همانند نهادهاي حكومت عثماني داشته باشند تا اعضاي آن به خدمت دولت‏ درآيند. زيرا اين رويه با وظيفة قيام برضد حكومت ستمگر منافات دارد. اين منطق نيز با اعتراضات فراواني روبه‏رو شد و با كم‏رنگ شدن آن سرانجام به دست فراموشي سپرده ‏شد. سيد موسي صدر مستقيماً با مخالفت طرفهاي چهارگانه ذيل مواجه بود:
1. روحانيان شيعي مناطق مختلف لبنان كه با فكر تأسيس مجلس با سيد موسي‏ صدر اختلاف ‏نظر داشتند، و هركدام به شكلي ابراز مخالفت مي‏كردند. اما چون فاقد موضع سازمانيافته بودند، شكست خوردند.
2 . سياستمداران شيعه كه برخي از آنان تا به امروز همچنان بر ضد اين‏ فكرند، و براين اساس با مجلس و سياست پيشين و كنوني آن مخالفت مي‏ورزند.
3. نهادهاي اجتماعي، تربيتي و فرهنگي اعتقاد داشتند كه عاقبت به صورت زايده ‏اين مجلس درخواهند آمد، در نتيجه شخصيت و تلاش ويژه آنها طي دهها سال قبل،‏ بر باد خواهد رفت. بدين جهت با اين فكر مخالفت نموده و از آن استقبال نكردند. اين‏نهادها با موفقيتي به مراتب بيش از نهادهاي خود مجلس همچنان برپا هستند.
4. مخالفتهاي اسلامي كه معتقد است وجود مجلس فرقه‏اي جديد براي مسلمانان ‏در تثبيت وحدت آنان سهيم نخواهد بود (شايد اكنون وقت مناسبي براي ارائة ‏ديدگاههاي متباين پيرامون اين مسأله حساس نباشد). مخالفتها هرچه باشد، از نظر بسياري قابل توجيه بود. خصوصاً كه تواناييها، طرحها و بلندپروازيهاي اين مرد كه ‏فعالانه و پرتحرك در طول و عرض لبنان آمدوشد مي‏كند، معمولي نيست. با توجه ‏به صفات رهبري كه «او» از آن برخوردار است، و حجم حمايت مردمي، آن مرد يك‏ رهبري سياسي و ديني است كه در موضع مسئوليت مستقيم قرار داده نشده است. از همه مهمتر اينكه وي از نظر موقعيت مذهبي و منطقه جغرافيايي در شرايطي كاملاً مناسب حركت مي‏كرد، زيرا در جنوب لبنان عمليات چريكي مسلحانه برضد دشمن‏ صهيونيستي رفتهرفته جا مي‏افتاد. در جنوب لبنان نيز اكثريت فرقه‏اي سكونت ‏داشت كه با محروميت دست به گريبان بود. وي آمده بود تا سخنگوي محرومان و ايثارگران باشد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:28

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

تأسيس مجلس‏
كنفرانس مطبوعاتي 15/8/1966 امام موسي‏صدر كه براي تبيين دردها ونشانه‏هاي محروميت شيعيان لبنان برگزار شد، پيش‏درآمدي براي تأسيس مجلس بود. بهويژه آنكه وي با عنوان كردن رنج و مصيبتي كه متوجه شيعيان مي‏شد، انگيزه‏هاي ‏تأسيس اين مجلس را بيان مي‏كرد.
سيدموسي ‏صدر با ارتباطات گسترده‏اي كه با بسياري از معتمدان و سران سياسي واجتماعي فرقه‏ها داشت، زمينه‏هاي ورود به نبرد تأسيس مجلس را فراهم ساخته بود. همينكه زمينة اين موضوع را فراهم آورد، نمايندگان فرقه به دعوت وي پاسخ مثبت ‏دادند و پيشنهاد قانون ساماندهي امور فرقه را به دورة نخست پارلمان در 1967 ارائه كردند.
در آن هنگام راهروهاي پارلمان شاهد درگيريهاي شديد جريانات سياسي و فرقه‏اي گوناگون بود. پاره‏اي مخالف بودند و برخي تصويب قانون را تأييد مي‏كردند. طرح پيشنهادي قانون مدتها در دستور كار پارلمان بود. سرانجام صبري حماده، رئيس وقت پارلمان با تشكيل كميسيون اداري و دادگستري موفق شد طرح پيشنهادي ‏مذكور را در 16/5/1967 به صورت قانون به تصويب رساند.
در آن هنگام سيد موسي صدر براي جمع‏آوري اعانات از مهاجران لبناني در آفريقا بهسر مي‏برد، كه ره‏آورد اين سفر يك ميليون ليره لبناني بود.
در جريان نبرد براي تأسيس مجلس، رهبران سياسي و اجتماعي شناخته شدة ‏شيعيان چون صبري حماده، سيد جعفر شرف‏الدين، فضل‏اﷲ دندش (هر سه از نمايندگان پارلمان) و سليمان زين (وزير سابق) در كنار احمد اسماعيل قرار داشتند، كه‏ امام منزل وي را براي اقامت، حركت و ملاقات برگزيده بود. احمد اسماعيل تا 1978 همچنان محرم راز امام ماند. در جلسات ويژه شركت مي‏كرد و در خارج از چارچوب مجلس، و بعدها جنبش امل، مأموريتهايي از ناحيه امام به او واگذار مي‏شد. از ديگر ياران امام موسي مي‏توان از احمد قبيسي، محمد شعيتو، حسين قطيش، عبدالعزيز سويدان، نجيب جمال‏الدين، محمدعلي رز، نبيه‏بري، حسين‏ حسيني، ابورضا حاج، مرتضي محمود، حكمت قصير، حاج توفيق نصار، حاج مرحوم ‏ابراهيم غدار، دكتر ابراهيم كوثراني، دكتر فخري علامه، دكتر مالك بدرالدين و ... نام ‏برد.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:28

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

انتخابات 1969
گفتيم كه شارل حلو قانون تأسيس مجلس را در 1967 به تصويب رساند. ولي ‏نخستين انتخابات در 23/5/1969 (يعني يك سالونيم بعد) برگزار شد. در ‏اين مدت، محافل و نهادهاي شيعة لبنان درجهت شكل‏گيري مجلس اسلامي، شاهد ماجراهاي فراواني بودند. در انتخابات آن هنگام كه پس از درگيري سخت با شعار تحريم هيئت ديني مجلس برگزار شد، وضع به همين قرار بود. زيرا از ميان 115 عضو هيئت شرعي، تنها پنجاه وهشت تن از علما در انتخاباتي كه در سالن يونسكو به رياست ‏رئيس پارلمان، مرحوم صبري حماده و احمد اسماعيل، نماينده امام صدر، برگزار شد، شركت داشتند. رأي‏دهندگان پنجاه و يك نفر بودند كه هفت تن از آنان برگة سفيد دادند. سرانجام افراد زير از سوي هيئت شرعي علما برگزيده شدند: سيد محمدعلي ‏امين، سيد نورالدين نورالدين، شيخ موسي شراره، شيخ عبدالامير قبلان، سيد محمدباقر ابراهيم، شيخ محسن سبيتي، شيخ سليمان يحفوفي، سيدعلي فضل‏اﷲ، سيد حسين‏ حسيني، شيخ خليل ياسين، شيخ سليمان آل ‏سليمان و سيد عباس ابوالحسن.
در شامگاه انتخابات به بهانه ارائه ليست ائتلافي، تلاشي براي به تعويق انداختن آن ‏صورت گرفت. اين تلاش از سوي محمود عمار، محمد صفي‏الدين و عبداللطيف‏ الزين بنا به دستور علمايي كه در مكان انجمن «هدايت و ارشاد» در بيروت به رهبري شيخ‏ حسين خطيب گرد آمده بودند، هدايت مي‏شد.
نمايندگان سه گروه براي در ميان گذاشتن اين فكر با امام موسي ‏صدر ديدار كردند. ولي وي به آنان اطلاع داد كه مسأله نياز به مشورت با ديگران دارد و بايد آنان را متقاعد كنيد تا همگي يك ليست داشته باشيم. به هر حال اين تلاش ناكام ماند و انتخابات هيئت شرعي به شرح بالا صورت گرفت. در مورد هيئت مدني، رأي‏دهندگان 484 نفر بودند كه 12 نفر به اين اسامي انتخاب شدند: دكتر عدنان ‏حيدر، دكتر احمد ذروه، زيد زين، سميع فياض، عباس فرحات، توفيق مرتضي، عباس بدرالدين، بهيج منصور، محسن سليم، محمد سنج و حسن حاج. دكترعدنان‏ حماده و نبيه ‏بري (وكيل دادگستري)، هريك 164 رأي مساوي به دست آوردند و براساس اصل «كبرسن»، حماده به جاي بري به عضويت انتخاب شد. رياض ‏طه (دبيركل‏مطبوعات)، نبيه‏ بري (رئيس كنوني جنبش امل) و رضا تامر (سياستمدار سرشناس) از نامزدهايي بودند كه در انتخابات مجلس آن روز سخت شكست خوردند.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

ملکوت* گامی تارهایی *

08-01-2018, 13:29

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif

مكان مجلس در حازميه‏
با اينكه مجلس تأسيس شده بود، اما مكان ثابتي نداشت. از اين رو امام هيئتي به نام«‏بيت‏الطائفه» تشكيل داد. احمد اسماعيل، حاج ‏يوسف بيضون و بهيج منصور اعضاي ‏اجرايي اين هيئت بودند. مأموريت اين افراد آماده ساختن مركزي براي مجلس و تهيه تجهيزات و نظارت بر شعبه‏ها و تأمين منابع مالي آن بود.
پس از انتخاب چندين مكان از جمله دارالافتاء جعفري در منطقه بئرحسن وساختمان ديگري در راه فرودگاه، بالاخره مكان كنوني در حازميه برگزيده شد كه ‏جامعه فرهنگي جهاني قصد داشت آن را براي خود اختصاص دهد. ولي در برابر 650 هزار ليره‏ لبناني آن را به مجلس واگذار كرد. اين واگذاري زماني صورت پذيرفت كه موجودي صندوق ‏مجلس تنها 130 هزار ليره بود (60 هزار ليره كمك شيخ مهدي تاجر، سفير سابق ‏امارات در لندن، 20 هزار ليره كمك يوسف حمود نماينده پارلمان و 50 هزار ليره‏ قيمت يك دستگاه اتومبيل كه از سوي محمد خاتون مهاجر لبناني اهدا شده بود). باقيمانده مبلغ نيز به صورت وام به نام نزديكان مخلص امام موسي ‏صدر به ثبت رسيد.
انفجاري كه امل از آن زاده شد
در 6/7/1957 صداي انفجار مهيبي در فضاي يكي از بلنديهاي روستاي‏ عين‏البنيه در شهرستان بعلبك پيچيد.
به ‏رغم آنكه در آن روزها بسياري از مناطق لبنان صحنه انفجارهاي مشابه و شايد هم شديدتر بود، و به‏رغم اينكه اين انفجارها خسارت، ويراني، مرگ و كوچ اجباري را درپي داشت، اما ماهيت انفجار بعلبك متفاوت بود. زيرا در همان حال كه به تلفات ‏جاني اشاره مي‏كرد، از زايش يك چيز تازه خبر مي‏داد كه امام‏ صدر آن را مي‏خواست‏ و مخفيانه در حد توان براي تحقق آن كوشيد، تا بيانگر شيوه‏اي باشد كه وي از مدتي ‏پيش بدان روي آورده بود؛ يعني آنگاه كه عبارت «سلاح زينت مردان» را تكرار مي‏كرد. بدين گونه گروههاي مقاومت لبنان (افواج المقاومه اللبنانيه) و مخفف آن، «امل» سربرآورد.
آيا انفجار و تلفات جاني آن دليل كافي بود تا امام صدر برگه اعلامنشده‏اش را نابهنگام رو كند؟ يا اينكه عوامل ديگري در اين تصميم‏گيري خطرناك نقش داشته ‏است؟
بيشتر اعضاي مجلس اعلاي شيعيان، كه بيش از چهار ماه از انتخابات‏ جديد آن نگذشته بود، اتفاق‏نظر دارند كه امام در گفتگو و ديدارهايش با هيئت اجرايي مجلس ‏ در مورد ضرورت تشكيل شبه نظاميان ويژه مجلس، به روال ‏معمول نزد پاره‏اي فرقه‏ها، متقاعد نشده بود. بلكه در مقابل آنان مي‏گفت كه اين‏ شبه‌نظاميان ميهن را به ويراني خواهند كشيد، و شيعيان در اين عمل شركت نمي‏كنند. امام وقتي در سخنرانيهايش به تهيه سلاح دعوت مي‌كرد، يك شعار داشت و آن مسلح شدن براي نبرد برضد اسرائيل و بازگردانيدن فلسطينيها به سرزمينشان بود، تا هيچ‏فلسطيني آواره، نه در جنوب و نه در ديگر مناطق باقي نماند.
امام تكرار مي‏كرد:
من چشمداشتهاي اسرائيل را در جنوب ‏لبنان، فراسوي آب و زمين مي‏بينم. اسرائيل مي‏خواهد فلسطينيان را در لبنان اسكان ‏دهد و به مسأله‏شان پايان بخشد. آنان براي بازگشت به سرزمينشان سلاح به دست‏ گرفته‏اند و بايد در اين مهم در كنار آنان باشيم.
وي در 1975 در يكي از خطبه‏هاي‏ نماز جمعه مسجد «الصفا»ي مدرسه عامليه اين مطلب را كه از راديو لبنان نيز پخش‏شد، تكرار كرد.
افزون بر اين، تهيه سلاح از نظر امام نمايانگر قدرت عملي محرومان بود كه خود نمايندگي آنان را بر عهده داشت. در آن زمان، دولت چندان با وي موافق نبود، زيرا سياستمداراني را مي‏پذيرفت كه با سيد موسي صدر اختلاف داشتند و حضور او را در لبنان، پايان دوران زمامداري خويش مي‏پنداشتند.
از اينها گذشته، جنگ داخلي لبنان در چند منطقه آغاز شده بود. اطلاعاتي‏ از منابع گوناگون به امام مي‏رسيد كه اين جنگ تمام لبنان را دربرخواهد گرفت و هيچ‏ فرقه‏اي جان سالم به در نخواهد برد، و همگان بايد به فكر دفاع از خود باشند.حكومت هم با وضعي كه داشت نه تنها ناتوانتر از آن بود كه در مقام دفاع از گروهي ‏برآيد، بلكه هرج و مرج سياسي آشكار و رو به گسترش از تجزيه و فروپاشي حكايت ‏مي‏كرد.
مجموعة اين عوامل امام را بر آن داشت تا قيام مسلحانه محرومان را اعلام كند. اما ديگر عواملي كه عزم امام را راسختر مي‏كرد، عبارت بودند از:
1. جريانات داخلي تشكيلات شيعه كه موافق نبودند شيعيان به جنگ مسلحانه‏ كشانده شوند. تا بهگمان خويش دستاوردهاي آنان بر باد نرود. در تشريح اين امرخواهيم ديد:
الف) شماري از روحانيون نمي‏خواستند دين را با سياست بياميزند و منطقي‏ متفاوت با منطق امام صدر و نقش سياسي او داشتند. اين گروه به دليل فعاليتهاي سياسي‏ از وي دوري مي‏گزيدند.
ب) شماري ديگر از توانگران شيعه جنگ را برخلاف مصالح خود و موجب‏ تعطيلي كارهايشان مي‏دانستند. افزون بر اينكه بيم داشتند هزينه‏هاي جنگ به آنان ‏تحميل شود.
ج) شماري از سياستمداران نسبت به نقش امام صدر در گذشته به ديده ترديد مي‏نگريستند. چنين مي‏پنداشتند كه وي قصد دارد آنان را كنار گذارد، تا چه رسد به ‏اينكه در اين روزها وي صاحب شبه نظاميان مسلح شود.
2. در مجلس شيعيان پرسشهايي درباره رابطه حركت مسلحانه با مجلس مطرح ‏شد. بايد دانست، در ميان اعضاي مجلس كساني بودند كه مجلس را به سمت حركت‏ مسلحانه سوق مي‏دادند. امام در آن موقع به اين امر اعتراض مي‏كرد. وقتي از وي ‏سؤال شد كه چرا اكنون تغيير موضع داده است؟
بي‏پروا گفت:
مخالفت من در شرايط خاصي بود كه اكنون تغيير يافته است. اگر اشتباه كنيم بايد از اشتباهمان دست برداريم.

https://www.ayehayeentezar.com/gallery/images/31177090458746531269.gif