توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : فلسفه دين و مباحث مهم آن
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:20
فلسفه دين و مباحث مهم آن
مقدمه
امروزه يکي از مهمترين مباحث عرصة دينپژوهي، مباحثي است که در حوزة فلسفة دين واقع شده است. اين مباحث گرچه در بادي امر به نظر ميرسد که محصول تلاشهاي فکري انديشمندان غربي قرن بيستم ميباشد، ولي با اندکي دقت، عمق تاريخي و گستردگي مباحثش در تمامينقاط عالم و اهميت و جذابيت آنها را در طول دورانهاي مختلف مورد مشاهده قرار ميگيرد. اکنون از آنجا که براي کساني که در عرصههاي الهياتي و کلاميبه تحقيق و پژوهش ميپردازند، آگاهي از مباحث اصلي اين عرصه ضروري است، ما نيز به ميزان مجالي که در اختيار داريم اشارهاي کوتاه به برخي از مباحث مهم اين حوزه مينماييم.
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:20
تعريف فلسفة دين
برايان ديويس، در تعريف اين رشته ميگويد: واژة فلسفة دين عموماً به تفکر فلسفي راجع به مسائل و موضوعات ديني اطلاق ميگردد. همچنين در کتاب عقل و اعتقاد ديني آمده است: فلسفة دين کوششي براي تحليل و بررسي انتقادي اعتقادات ديني است. و نيز جان هيک در اينباره ميآورد که: فلسفة دين، مفاهيم و نظامهاي اعتقادي ديني و نيز پديدارهاي اصلي تجربة ديني و مراسم عبادي و انديشههايي را که اين نظامهاي عقيدتي بر آن مبتني هستند، مورد مطالعه قرار ميدهد.
با درنظر گرفتن تعاريفي که ارائه شده، ميتوان فلسفة دين را به تفکر عقلاني راجع به آموزهها و گزارههاي ديني دانست که در عرصهها و شاخههاي مختلفي که بدانها اشاره ميکنيم مطرح ميگردد.
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:21
شاخههاي اصلي مباحث فلسفة دين
با اندک دقتي ميتوان عمدهترين و مهمترين مباحث فلسفة دين را در شاخههاي ذيل قرار داد:
بررسی عقلاني ـ انتقادي مفاهيم و ادعاهاي ديني.
بررسي عقلاني ـ انتقاديِ آثار و لوازم پذيرش مدعيات ديني.
بررسي عقلي ـ انتقادي معرفتهاي ديني (معرفتشناسي گزارهها و مدعيات ديني ).
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:21
مهمترين مباحث شاخة اول
همانطور که از عنوان اين شاخه بدست ميآيد، اين شاخه داراي دو بخش مهم است. بخش اول بررسي مفاهيم ديني است؛ به اين که مثلاً خدا يعني چه؟ معاد و رستاخيز به چه معناست؟ نجات و رستگاري جيست؟ منجي چيست و کيست؟ و ... . در قسمت دوم نيز پس از بررسي مفاهيم به بررسي عقلاني ادعاهايي که در آموزههاي ديني وارد شده است پرداخته ميشود. ادعاهايي مثل اين که خدا وجود دارد؛ خدا يگانه است؛ خدا عالم عليالاطلاق است و ... . اکنون با توجه به اين مباحث، اشارهاي به مهمترين موضوعات اين شاخه ضروري ميباشد. روشن است که مباحث مورد اشاره، تمام موضوعات مطرح شده در اين شاخه نيست و حتي ممکن است که در آينده مباحثي نيز به آنها افزوده گردد.
مفهوم خدا و يا حقيقت غائي چيست؟آيا خدا وجود دارد؟آيا وجود خدا قابل اثبات است؟
اوصاف خدا چيست؟ خدا داراي چه ويژگيهايي است؟
آيا وجود شر با وجود خدا قابل جمع است؟ ( ادلة عليه و جود خدا )
معجزه چيست؟آيا خداوند در امور زميني دخالت ميکند؟
آيا حياتي براي انسان پس از مرگ متصور است؟ اين حيات چگونه است؟
نجات يعني چه؟آيا نجات صرفاً از يک راه متصور است؟
دين يعني چه؟ چه اوصاف و ويژگيهايي دارد؟
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:22
مهمترين مباحث شاخة دوم
قطعاً پذيرش و يا رد آموزههاي ديني، در طرز تفکر و نوع برخورد شخص با مباحث مختلف تأثير خواهد داشت. در شاخة دوم مباحث فلسفة دين، به اين تأثير توجه ميشود و سعي بر آن است که با ارائة تصويري روشن، تأثيرات پذيرش و يا عدم پذيرش اعتقادات و آموزههاي ديني مورد سنجش و ارزيابي قرار گيرد. آنچه که در ذيل مورد اشاره قرار ميگيرد مهمترين مباحث اين شاخه است:
نسبت ميان دين و حکومت.
نسبت ميان دين و فلسفه.
نسبت ميان دين و علوم تجربي.
نسبت ميان دين و علوم اجتماعي.
نسبت ميان دين و اخلاق.
نسبت ميان دين و دنيا.
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:22
مهمترين مباحث شاخة سوم
معرفتشناسي يکي از مهمترين شاخههاي فلسفه محسوب ميگردد که به بررسي چيستي شناخت، منابع شناخت، قلمرو شناخت و موجّه بودن و وثاقت شناخت ميپردازد. معرفتشناسي ديني، به بررسي معرفتشناختي اعتقادات و مفاهيم ديني در يک دين خاص يا سنخي از اديان و يا کل اديان ميپردازد.
معرفتشناسي ديني، يا بهعبارتي دقيقتر معرفتشناسي گزارههاي ديني، فعاليت خود را بر مباحث معرفتشناختي گزارهها و آموزههاي ديني متمرکز نموده است. در اين شاخه، تأکيد اساسي بر ابزار معرفت ديني، اعتبار و وثاقت اين آموزهها از حيث معرفتشناختي، دايرة معرف ديني و امثال اين مباحث ميباشد. مواردي که در ذيل مورد اشاره قرار گرفته است، مهمترين اينگونه مباحث است.
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:23
عقل و ايمان.
تجربة ديني (ماهيت، ارزش و اعتبارِ تجربة ديني ).
زبان دين و تفسير متون ديني ( هرمنيوتيک).
آيا اعتقاد به خدا نياز به پايه و مبنا دارد؟ (آيا اعتقاد به وجود خدا بديهي است؟)
آيا معارف ديني دچار قبض و بسط ميگردند؟
ابزار تحصيل معرفت ديني کدامند؟
نصرالله عاشق خداومولا
11-04-2018, 13:23
ويژگي فيلسوف دين
در اين قسمت خالي از لطف نيست که اشارهاي نيز به ويژگياي که فيلسوفان دين خود را داراي آن ميدانند داشته باشيم. فيلسوف دين مدعي است که فارغدلانه و بدون اينکه تعلق خاطري له و يا عليه ديني خاص يا مطلق دين داشته باشد، به بررسي عقلاني و انتقادي دين و آموزههاي ديني و مباحثي که در بالا مورد اشاره قرار گرفت، ميپردازد و نتيجة ارزيابياش را در منظر ديگران قرار ميدهد.
اما اين نکته قابل توجه است که در اين عرصه، شايد کسي به اين حالت پايبند نباشد و تقريباً همة فيلسوفان دينگرايشات ديني و يا ضد ديني خود را حفظ مينمايند و با رعايت اين تمايلات اظهار نظر ميکنند. شاهد ما در اين ديدگاه، خيل عظيم فيلسوفان ديني است که به يکي از دو طرف خداباور و غير خداباور تعلق دارند.
اکنون با ياري خدا در اين قسمت، نخستين بخش از مباحث فلسفة دين را با عنوان عقل و ايمان ارائه مينماييم و در اين مقام در صدد آن هستيم که رابطة اين دو و نسبت ميان آنها را مورد بررسي قرار دهيم.
سيد اكبر حسيني قلعه بهمن
vBulletin® v4.2.6 by vBS, Copyright ©2000-2024, Jelsoft Enterprises Ltd.