آشنایی با روایان حدیث شیعه { رمیصاء بنت ملحان}

[نصرالله عاشق خداومولا]

آشنایی با روایان حدیث شیعه

رمیصاء بنت ملحان

رُمَیصاء بنت مِلحان بن خالد بن زید، از زنان صحابی (صحابیات) پیامبر اکرم(ص)، و از نخستین اهالی یثرب (انصار) که در مدینه به اسلام گرویدند.


وی پیش از اسلام با مالک بن نضر و پس از آن با ابو طلحه ازدواج کرد و شرط ازدواج خود را با ابوطلحه، اسلام آوردن او قرار داد.


او در بسیاری از غزوات از جمله خیبر و حنین، پیامبر اسلام(ص) را همراهی و در جنگ احد مجروحان را مداوا می‌کرد. رمیصاء نزد رسول خدا(ص) جایگاه والایی داشت به گونه‌ای که حضرت به خانه او می‌رفت و اختلاف او با ابوطلحه را شخصاً برطرف نمود.


عایشه، امّ سَلَمه و انس‌ بن مالک از رمیصا روایت نقل کرده‌اند.

[نصرالله عاشق خداومولا]

نام و نسب


برای وی نام‌های مختلفی همچون غُمَیصا، سَهله، رُمَیله، انیفه و رُمَیثه نیز ذکر کرده‌اند[۱] کنیه‌اش امّ سُلَیم و به آن نیز شهرت داشت. وی از زنان انصار و از قبیله خزرج بود.[۲] مادرش، ملیکه بنت مالک‌ بن عدی، از طایفۀ بنی‌ نجار بود[۳]

[نصرالله عاشق خداومولا]

پیش از اسلام


رمیصاء پیش از اسلام، با مالک‌ بن نضر ازدواج کرد و اَنَس را به دنیا آورد.[۴] پس از انتشار اسلام در مدینه، رمیصاء از جمله نخستین انصاری بود که به دین اسلام گروید و پسرش انس‌ بن مالک را نیز به اسلام ترغیب کرد.[۵] مالک‌ بن نضر که از اسلام آوردن زن و فرزندش خشمگین شده بود به شام رفت و در آنجا درگذشت.[۶]


رمیصاء پس از مرگ مالک، تا بزرگ شدن انس ازدواج نکرد.[۷] پس از آن، چون ابو طلحه از وی خواستگاری کرد، وی شرط ازدواج با او را، اسلام آوردن ابو طلحه قرار داد و او را از بت‌ پرستی نهی کرد. ابوطلحه مسلمان شد و حاصل این ازدواج ابو عُمَیر و عبدالله بودند.[۸]

[نصرالله عاشق خداومولا]

شرکت در جنگ‌ها


رمیصاء بعد از ورود پیامبر(ص) به مدینه، مقدم وی را گرامی داشت و انس را که ۱۰ سال داشت، به خادمی ایشان گمارد.[۹]


رمیصاء در بسیاری از غزوات پیامبر اکرم حضور داشت. در جنگ احد (سال سوم هجرت) وی در حالی که مشک آبی بر پشت خود حمل می‌کرد، به مداوای مجروحان می‌پرداخت[۱۰] و خنجری برای دفاع از خود به همراه داشت.[۱۱]


در غزوۀ خیبر (سال هفتم هجرت) وی از جمله زنانی بود که در جنگ مشارکت نمود.[۱۲]


در سال هفتم هجرت، مُقَوقَس، پادشاه اسکندریه، در جواب دعوت پیامبر به پذیرش اسلام، هدایایی از جمله دو کنیز برای ایشان فرستاد. پیامبر آنان را برای مدتی نزد رمیصاء جای داد.[۱۳]


در غزوه حنین (سال هشتم هجرت)، رمیصاء از پیامبر خواست افرادی را که فرار می‌کردند، همچون مشرکان بکشد.[۱۴] وی با وجود فرار مردان، در حالی که پسرش عبدالله‌ بن ابی‌ طلحه را باردار بود، خنجری برای دفاع از خود به همراه داشت.[۱۵]

[نصرالله عاشق خداومولا]

پس از رحلت پیامبر(ص)


پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، از زندگی رمیصاء خبری در دست نیست و فقط ابن شهر آشوب[۱۶] قولی از او روایت کرده که، بعد از شهادت امام حسین علیه‌السلام از آسمان بارانی سرخ رنگ باریده است.

[نصرالله عاشق خداومولا]

جایگاه نزد پیامبر اکرم(ص)


به گفته اَنَس‌ بن مالک، پیامبر برای دیدار رمیصاء به خانه‌اش می‌رفت و با اقامۀ نماز مستحبی، برای وی و خانواده‌اش دعا می‌کرد.[۱۷]


هنگامی که پیامبر اکرم برای صرف غذا در خانۀ رمیصاء و ابو طلحه بود، به برکت الهی، پیامبر و همراهانش از غذای اندک وی سیر شدند.[۱۸]


وقتی اختلافی بین رمیصاء و همسرش ابو طلحه رخ داد، رمیصاء به پیامبر شکایت برد و ایشان شخصاً اختلاف آنان را برطرف کرد.[۱۹]

[نصرالله عاشق خداومولا]

نقل روایت


رمیصاء را از جمله راویان حدیث و از زنان عاقل و فاضل دانسته‌اند.[۲۰]


عایشه، امّ سَلَمه و انس‌ بن مالک از وی روایت کرده‌اند.[۲۱]

[نصرالله عاشق خداومولا]

پانویس


ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۴۰۹
ذهبی، ج۲، ص۳۰۴
ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۴-۴۲۵
ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۵؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۴۰۹
ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۴۰۹
ابن عبدالبرّ، ج۴، ص۱۹۴۰
ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۵-۴۲۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۴۰۹
ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۵-۴۲۷
ابن‌حجر عسقلانی، ج۸، ص۴۱۰
واقدی، ج۱، ص۲۴۹؛ ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۵
ذهبی، ج۲، ص۳۰۴
واقدی، ج۲، ص۶۸۵؛ نک: ابن‌هشام، ج۳، ص۳۵۴؛ مقریزی، ج۱۰، ص۵۴
طبری، ج۳، ص۲۱
واقدی، ج۳، ص۹۰۳-۹۰۴؛ طبری، ج۳، ص۷۶۷۷
واقدی، ج۳، ص۹۰۴؛ ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۵؛ ابن‌هشام، ج۴، ص۸۸-۸۹
ابن‌ شهرآشوب، ج۳، ص۲۱۲
ابن‌سعد، ج۸، ص۴۲۶-۴۲۷؛ ذهبی، ج۲، ص۳۰۹
مالک‌ بن انس، ج۲، ص۹۲۷-۹۲۸؛ ابن‌شهر آشوب، ج۱، ص۹۰؛ مقریزی، ج۵، ص۱۶۵
احمدبن حنبل، ج۱، ص۲۱۴؛ ابن‌عساکر، ج۳۷، ص۴۷۱
نک:ابن ابی‌حاتم رازی، ج۹، ص۴۶۴؛ ابن عبدالبرّ، ج۴، ص۱۹۴۰


ابن‌اثیر، ج۶، ص۱۱۹، ۳۴۶

[نصرالله عاشق خداومولا]

منابع


ابن ابی‌حاتم رازی، الجرح و التعدیل، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۳ق/۱۹۵۳م.
ابن‌اثیر، اسدالغابه فی‌المعرفه الصحابه، چاپ محمدابراهیم البنا، محمداحمد عاشور، محمود عبدالوهاب فاید، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، چاپ عادل احمد عبدالموجود، علی‌محمد معوض، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
ابن شهر آشوب، مناقب آل‌ابی طالب، نجف، ۱۳۷۶ق/۱۹۵۶م.
ابن‌عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، چاپ علی‌محمد بجاوی، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، چاپ علی شیری، بیروت، ۱۴۱۵ق.
ابن‌ هشام، السیره‌النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره، ۱۹۳۶م.
احمدبن حنبل، مسند، دارصادر، بیروت، بی‌تا.
ذهبی، سیر اعلام‌النبلاء، چاپ شعیب الارنووط، حسین اسد، بیروت، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
طبری، محمدبن جریر، تاریخ طبری، چاپ محمدابراهیم ابوالفضل، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
مالک‌ بن انس، المؤطّأ، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۵م.
مقریزی، امتاع‌الاسماع، چاپ محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
واقدی، محمدبن عمر، المغازی، چاپ مارسدن جونس، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.