عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*
19-05-2010, 20:54
راه رسیدن به تواضع
تواضع حقیقی؛ نه ظاهری و تصنعی، امری نیست كه با پا شدن و خم شدن و مؤدبانه و سنگین و ملایم حرف زدن به دست آید. بسیارند كسانی كه این گونه حركات را برای صید دیگران و رسیدن به مقامات اجتماعی بیشتر پیشه خود ساخته اند؛ غافل از اینكه هرگز به آنچه می خواهند، دست نمی یابند. هر چند ممكن است چند صباحی همچون سراب باعث جذب و تمایل دلهای دیگران بشوند، ولی یقیناً این جذب ماندگار و پایدار نخواهد بود. فروتنی ریشه دار كه رنگ خدایی دارد، به چند امر حاصل می شود:
1. درك عمیق عظمت خداوند
آنكه شناخت و فهمید كه در هستی جز خدا بزرگی وجود ندارد و بزرگی نیز جز در پرتو بندگی او میسر نیست، یقیناً جز فروتنی راهی را بر نخواهد گزید.....
علی علیه السلام فرمود: "لَا یَنْبَغِی لِمَنْ عَرَفَ عَظَمَةَ اللَّهِ أَنْ یَتَعَظَّمَ فَإِنَّ رِفْعَةَ الَّذِینَ یَعْلَمُونَ مَا عَظَمَتُهُ أَنْ یَتَوَاضَعُوا لَهُ؛(33) سزاوار نیست برای كسی كه عظمت خدا را شناخته، بزرگی كند [و خود را برتر بداند]، پس بلند مرتبگی كسانی كه عظمت او را می دانند، آن است كه در برابر او فروتنی كنند."
2. دانش حقیقی
علم و دانش واقعی نوری است كه در قلبهای آماده و با لیاقت جای می گیرد و بارزترین ثمره آن فروتنی است. آری، درخت پر بار سر به زیر و چنار بی ثمر سر به فلك دارد. علی علیه السلام فرمود: "اَلتَّواضُعُ ثَمَرَةُ الْعِلْمِ؛(34) فروتنی میوه دانش است."
و تجربه تاریخی نیز این را تأیید می كند. پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله كه علم اولین و آخرین را داشت، برترین فروتنی را از خود نشان داد. علی علیه السلام درباره او چنین می فرماید: "وَ لَقَدْ كَانَ صلی الله علیه وآله یَأْكُلُ عَلَی الْأَرْضِ وَ یَجْلِسُ جِلْسَةَ الْعَبْدِ وَ یَخْصِفُ بِیَدِهِ نَعْلَهُ ... وَ یَرْكَبُ الْحِمَارَ الْعَارِیَ وَ یُرْدِفُ خَلْفَهُ؛(35) و [پیامبرصلی الله علیه وآله ]روی زمین [بدون فرش می نشست و غذا می خورد و با تواضع همچون بردگان جلوس می كرد و با دست خود كفش خویش را وصله می كرد ... و بر مركب برهنه سوار می شد و [حتی ]كسی را پشت سر خویش سوار می كرد."
و علی علیه السلام نیز كه باب علم نبی صلی الله علیه وآله است و هزار باب علم را از او فرا گرفته، افتخارش این است كه "ابو تراب" و خاكنشین است.
3. توحید و بندگی
عامل دیگر برای رسیدن به تواضع، رسیدن به توحید الهی به معنای واقعی كلمه، از جمله توحید در عبادت و بندگی است. امام صادق علیه السلام فرمود: "وَ لَا یَعْرِفُ مَا فِی مَعْنَی حَقِیقَةِ التَّوَاضُعِ إِلَّا الْمُقَرَّبُونَ [مِنْ عِبَادِهِ ]الْمُسْتَقِلِّینَ بِوَحْدَانِیَّتِهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً...؛(36) و حقیقت تواضع را جز مقربانی كه مستقل در وحدانیت خداوندند، درك نمی كنند. خداوند عز و جل می فرماید: بندگان خداوند رحمان كسانی هستند كه در زمین با آرامش [و بی تكبر] راه می روند... ."
http://susawebtools.ir/img/gallery/linepic/593.gifhttp://susawebtools.ir/img/gallery/linepic/593.gif
تواضع حقیقی؛ نه ظاهری و تصنعی، امری نیست كه با پا شدن و خم شدن و مؤدبانه و سنگین و ملایم حرف زدن به دست آید. بسیارند كسانی كه این گونه حركات را برای صید دیگران و رسیدن به مقامات اجتماعی بیشتر پیشه خود ساخته اند؛ غافل از اینكه هرگز به آنچه می خواهند، دست نمی یابند. هر چند ممكن است چند صباحی همچون سراب باعث جذب و تمایل دلهای دیگران بشوند، ولی یقیناً این جذب ماندگار و پایدار نخواهد بود. فروتنی ریشه دار كه رنگ خدایی دارد، به چند امر حاصل می شود:
1. درك عمیق عظمت خداوند
آنكه شناخت و فهمید كه در هستی جز خدا بزرگی وجود ندارد و بزرگی نیز جز در پرتو بندگی او میسر نیست، یقیناً جز فروتنی راهی را بر نخواهد گزید.....
علی علیه السلام فرمود: "لَا یَنْبَغِی لِمَنْ عَرَفَ عَظَمَةَ اللَّهِ أَنْ یَتَعَظَّمَ فَإِنَّ رِفْعَةَ الَّذِینَ یَعْلَمُونَ مَا عَظَمَتُهُ أَنْ یَتَوَاضَعُوا لَهُ؛(33) سزاوار نیست برای كسی كه عظمت خدا را شناخته، بزرگی كند [و خود را برتر بداند]، پس بلند مرتبگی كسانی كه عظمت او را می دانند، آن است كه در برابر او فروتنی كنند."
2. دانش حقیقی
علم و دانش واقعی نوری است كه در قلبهای آماده و با لیاقت جای می گیرد و بارزترین ثمره آن فروتنی است. آری، درخت پر بار سر به زیر و چنار بی ثمر سر به فلك دارد. علی علیه السلام فرمود: "اَلتَّواضُعُ ثَمَرَةُ الْعِلْمِ؛(34) فروتنی میوه دانش است."
و تجربه تاریخی نیز این را تأیید می كند. پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله كه علم اولین و آخرین را داشت، برترین فروتنی را از خود نشان داد. علی علیه السلام درباره او چنین می فرماید: "وَ لَقَدْ كَانَ صلی الله علیه وآله یَأْكُلُ عَلَی الْأَرْضِ وَ یَجْلِسُ جِلْسَةَ الْعَبْدِ وَ یَخْصِفُ بِیَدِهِ نَعْلَهُ ... وَ یَرْكَبُ الْحِمَارَ الْعَارِیَ وَ یُرْدِفُ خَلْفَهُ؛(35) و [پیامبرصلی الله علیه وآله ]روی زمین [بدون فرش می نشست و غذا می خورد و با تواضع همچون بردگان جلوس می كرد و با دست خود كفش خویش را وصله می كرد ... و بر مركب برهنه سوار می شد و [حتی ]كسی را پشت سر خویش سوار می كرد."
و علی علیه السلام نیز كه باب علم نبی صلی الله علیه وآله است و هزار باب علم را از او فرا گرفته، افتخارش این است كه "ابو تراب" و خاكنشین است.
3. توحید و بندگی
عامل دیگر برای رسیدن به تواضع، رسیدن به توحید الهی به معنای واقعی كلمه، از جمله توحید در عبادت و بندگی است. امام صادق علیه السلام فرمود: "وَ لَا یَعْرِفُ مَا فِی مَعْنَی حَقِیقَةِ التَّوَاضُعِ إِلَّا الْمُقَرَّبُونَ [مِنْ عِبَادِهِ ]الْمُسْتَقِلِّینَ بِوَحْدَانِیَّتِهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً...؛(36) و حقیقت تواضع را جز مقربانی كه مستقل در وحدانیت خداوندند، درك نمی كنند. خداوند عز و جل می فرماید: بندگان خداوند رحمان كسانی هستند كه در زمین با آرامش [و بی تكبر] راه می روند... ."
http://susawebtools.ir/img/gallery/linepic/593.gifhttp://susawebtools.ir/img/gallery/linepic/593.gif