مصطفی*شیعه ال طاها*
24-08-2020, 08:10
قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلَّهِ ۖ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِینَ
و با آن‌ها پیکار کنید! تا فتنه (و بت پرستی، و سلب آزادی از مردم) باقی نماند؛ و دین، مخصوص خدا گردد. پس اگر (از روش نادرست خود) دست برداشتند، (مزاحم آن‌ها نشوید! زیرا) تعدّی جز بر ستمکاران روا نیست.
تفسیر آیه ۱۹۳ سوره بقرهحضرت امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودند: مقصود از «ظالمین» در آیه «فَلا عُدْوانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِینَ»؛ فرزندان قاتلان حضرت امام حسین (ع) مى باشد.
ابن صالح هروى گفت: محضر مبارک على بن موسى الرضا (ع) عرض کردم: اى فرزند رسول خدا درباره روایتى که حضرت از امام صادق (ع) نقل شده است و آن حضرت فرمودند: هرگاه حضرت قائم (عج) خروج کنند فرزندان قاتلین حضرت امام حسین (ع) را به خاطر کردار پدرانشان مى کشد چه مى فرمایید؟ حضرت فرمودند: واقع همین است. عرض کردم: پس فرموده حقّ تعالى در قرآن «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى: هیچ کس بار گناه دیگرى را به دوش نگیرد» معنایش چیست؟
حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) درباره علت انتقام از نسل‌های قاتلان حضرت امام حسین (ع) که از کار اجداد خود و به شهادت رساندن حضرت امام حسین (ع) راضی هستند چنین فرمودند:خداوند در تمام اقوالش صادق است ولى فرزندان قاتلین حضرت امام حسین (ع) به افعال و کردار پدرانشان راضى هستند و به آن‌ها افتخار می کنند و به مقتضاى «کسى که به چیزى راضى باشد همچون شخصى است که آن چیز را انجام داده است».
فرزندان قاتلین همچون قاتلین سیّد الشهداء مى باشند و اگر شخص در مشرق کشته شود و دیگرى در مغرب راضى و خشنود باشد راضى با قاتل نزد خدا شریک در قتل مى باشد و چون این فرزندان به کردار پدرانشان راضى می باشند لا جرم حضرت قائم (عج) وقتى خروج نمودند آنان را مى کشند.
راوى مى گوید محضرش عرضه داشتم: چرا وقتى حضرت قیام فرمودند اوّل ایشان را می کشد؟ حضرت فرمودند: حضرت قائم (عج) ابتدا بنى شیبه را مى کشند و دست هایشان را قطع مى فرماید زیرا آن‌ها سارقین بیت اللَّه عزّ و جلّ مى باشند.
هدف اسلام از جنگ، کشور گشایی و کسب غنائم یا انتقام گیری نیست، بلکه غرض از جنگ و جهاد در اسلام، برچیده شدن بساط شرک و کفر است. فتنه به معنای شرک، کفر، آزمایش و شکنجه آمده است. در این آیه می‌فرماید:اگر مشرکان دست از فتنه و قتال برداشتند، دیگر با آن‌ها دشمنی و جنگ نخواهد شد. زیرا برخورد نظامی تنها با ستمکاران و متجاوزان است.
تعبیر به عدوان، به خاطر رفتار آن‌هاست وگرنه اسلام اهل عدوان نیست. مثل اینکه می‌گوییم:جواب بدی، بدی است. با اینکه جواب بدی با بدی، عدالت است، لکن به خاطر عمل او، نامش را بدی می‌گذاریم.
پیام‌های آیه ۱۹۳ سوره بقره
۱-هدف از جنگ در اسلام، برچیدن شرک و فتنه و استقرار دین و قانون خداست. «حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ»
۲-پاکسازی، قبل از بازسازی است. ابتدا فتنه برداشته شود تا بعد دین الهی مستقر گردد. اوّل کفر به طاغوت، بعد ایمان به خدا. «حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلّهِ»
۳-راه برگشت و توبه بر هیچ کس و در هیچ شرایطی بسته نیست. حتّی دشمن سرسخت نیز اگر تغییر مسیر دهد، خداوند او را مورد عفو قرار می‌دهد. «فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ»
۴-در آیه‌ی قبل بخشش خداوند نسبت به گناه کفّار مطرح شده است؛ «فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» در این آیه به مردم سفارش می‌کند که در صورت دست برداشتن دشمن از جنگ، شما هم از جنگ صرف نظر کنید. «فَلا عُدْوانَ»
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلَّهِ ۖ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِینَ
و با آن‌ها پیکار کنید! تا فتنه (و بت پرستی، و سلب آزادی از مردم) باقی نماند؛ و دین، مخصوص خدا گردد. پس اگر (از روش نادرست خود) دست برداشتند، (مزاحم آن‌ها نشوید! زیرا) تعدّی جز بر ستمکاران روا نیست.
تفسیر آیه ۱۹۳ سوره بقرهحضرت امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودند: مقصود از «ظالمین» در آیه «فَلا عُدْوانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِینَ»؛ فرزندان قاتلان حضرت امام حسین (ع) مى باشد.
ابن صالح هروى گفت: محضر مبارک على بن موسى الرضا (ع) عرض کردم: اى فرزند رسول خدا درباره روایتى که حضرت از امام صادق (ع) نقل شده است و آن حضرت فرمودند: هرگاه حضرت قائم (عج) خروج کنند فرزندان قاتلین حضرت امام حسین (ع) را به خاطر کردار پدرانشان مى کشد چه مى فرمایید؟ حضرت فرمودند: واقع همین است. عرض کردم: پس فرموده حقّ تعالى در قرآن «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى: هیچ کس بار گناه دیگرى را به دوش نگیرد» معنایش چیست؟
حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع) درباره علت انتقام از نسل‌های قاتلان حضرت امام حسین (ع) که از کار اجداد خود و به شهادت رساندن حضرت امام حسین (ع) راضی هستند چنین فرمودند:خداوند در تمام اقوالش صادق است ولى فرزندان قاتلین حضرت امام حسین (ع) به افعال و کردار پدرانشان راضى هستند و به آن‌ها افتخار می کنند و به مقتضاى «کسى که به چیزى راضى باشد همچون شخصى است که آن چیز را انجام داده است».
فرزندان قاتلین همچون قاتلین سیّد الشهداء مى باشند و اگر شخص در مشرق کشته شود و دیگرى در مغرب راضى و خشنود باشد راضى با قاتل نزد خدا شریک در قتل مى باشد و چون این فرزندان به کردار پدرانشان راضى می باشند لا جرم حضرت قائم (عج) وقتى خروج نمودند آنان را مى کشند.
راوى مى گوید محضرش عرضه داشتم: چرا وقتى حضرت قیام فرمودند اوّل ایشان را می کشد؟ حضرت فرمودند: حضرت قائم (عج) ابتدا بنى شیبه را مى کشند و دست هایشان را قطع مى فرماید زیرا آن‌ها سارقین بیت اللَّه عزّ و جلّ مى باشند.
هدف اسلام از جنگ، کشور گشایی و کسب غنائم یا انتقام گیری نیست، بلکه غرض از جنگ و جهاد در اسلام، برچیده شدن بساط شرک و کفر است. فتنه به معنای شرک، کفر، آزمایش و شکنجه آمده است. در این آیه می‌فرماید:اگر مشرکان دست از فتنه و قتال برداشتند، دیگر با آن‌ها دشمنی و جنگ نخواهد شد. زیرا برخورد نظامی تنها با ستمکاران و متجاوزان است.
تعبیر به عدوان، به خاطر رفتار آن‌هاست وگرنه اسلام اهل عدوان نیست. مثل اینکه می‌گوییم:جواب بدی، بدی است. با اینکه جواب بدی با بدی، عدالت است، لکن به خاطر عمل او، نامش را بدی می‌گذاریم.
پیام‌های آیه ۱۹۳ سوره بقره
۱-هدف از جنگ در اسلام، برچیدن شرک و فتنه و استقرار دین و قانون خداست. «حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ»
۲-پاکسازی، قبل از بازسازی است. ابتدا فتنه برداشته شود تا بعد دین الهی مستقر گردد. اوّل کفر به طاغوت، بعد ایمان به خدا. «حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلّهِ»
۳-راه برگشت و توبه بر هیچ کس و در هیچ شرایطی بسته نیست. حتّی دشمن سرسخت نیز اگر تغییر مسیر دهد، خداوند او را مورد عفو قرار می‌دهد. «فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ»
۴-در آیه‌ی قبل بخشش خداوند نسبت به گناه کفّار مطرح شده است؛ «فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» در این آیه به مردم سفارش می‌کند که در صورت دست برداشتن دشمن از جنگ، شما هم از جنگ صرف نظر کنید. «فَلا عُدْوانَ»