سیره و روش زندگی پیامبر اکرم (ص)

[خادمه زینب کبری(س)]

سیره و روش زندگی پیامبر اکرم (ص)

بسم الله الرحمن الرحیم

http://aks98.com/images/e424lpjmzhfgznms70j.jpg


مقدمه :

بشر همواره به دنبال عقاید و معلومات ویژه خود و افکار و عواطفی که او را احاطه کرده به یک سلسله آداب و رسوم پایبند بوده است. آداب و سنت‌ها در حقیقت آینه و نمایشگر روح انسانها و جوامع بشری است، زیرا تصورات ، اندیشه‌ها و عقاید و افکار در آداب و رسوم ملتها و افراد جلوه‌گر می‌شود. از زمان هبوط حضرت آدم (ع) به زمین تا به امروز یک سلسله آداب و رسوم در میان خداپرستان و موحدان مرسوم بوده که با سنن نوع بشر متفاوت است ، این رجال و برگزیدگان به نام انبیاء ، مطالبی را به صورت وحی و الهام از دستگاه آفرینش دریافت کرده و به مردم جهان عرضه کرده‌اند. سیره و روش زندگی حضرت محمد (ص) به عنوان خاتم پیامبران ، از جمله روش هایی است که خداوند آن را به عنوان یک نمونه مورد تایید برای انسان ها توصیه کرده‌است و به روشنی در قران کریم رسول گرامی اسلام را به عنوان یک "اسوه و الگوی حسنه" که متخلق به اخلاق الهی و پسندیده است معرفی کرده است.



http://aks98.com/images/hw56v2556takzzvlyoiw.gif

[خادمه زینب کبری(س)]

http://aks98.com/images/0jehgvje0z9s4esfg6nm.gif


آداب نماز پیامبر (ص( :

درکتاب "مکارم الاخلاق" روایت شده که رسول خدا (ص) فرمود: نورچشم من درنماز و روزه قرار داده شده است یعنی آن دو را ازهرچیز دوست تردارم. درکتاب "امالی شیخ طوسی" از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمود: ای اباذرخدای عزوجل روشنی چشم مرا درنماز قرار داده وآن را محبوب من گردانیده، همچنانکه طعام را برگرسنه وآب را برتشنه محبوب ساخته است سپس فرمود: آدم گرسنه با خوردن غذا وتشنه با نوشیدن آب سیرمیشود اما من با خواندن نماز سیر نمی‌شوم.



1- نمازهای مستحبی پیامبر(ص) :

پیامبر(ص) دو برابرنمازهای واجب ، نمازمستحبی به جا می‌آورد، ایشان هنگام اذان ظهرهشت رکعت نافله، چهار رکعت نماز ظهر وسپس هشت رکعت نافله وچهار رکعت نماز عصر، سه رکعت مغرب وسپس چهار رکعت نافله وچهار رکعت عشا و دو رکعت شفع ، سپس هشت رکعت نماز شب وسه رکعت وتر(‪۲رکعت شفع ویک رکعت وتر) و دو رکعت نافله صبح و دو رکعت نماز صبح به جای می ‌آورد.



2- نماز جماعت پیامبر (ص) :

درتنبیه الخواطرآمده است که لقمان میگوید: پیامبر(ص) صفوف ما را منظم میکرد که گویا مانند چوب‌های تیرهیچ گونه کجی نداشت وگاهی که می‌دید ما غفلت داریم تذکرمی‌داد ولذا روزی هنگام تکبیره الاحرام متوجه مردی شدکه سینه‌اش جلوترازدیگران است فرمود: بندگان خدا، صفوف خود را منظم کنید وگرنه بین دلهایتان اختلاف وتفرقه خواهد افتاد. پیامبر(ص) درنماز دست به شانه‌های ما می‌گذاشت ومیفرمود منظم وصاف بایستید وگرنه دل‌هایتان دچارتفرقه خواهد شد.


http://aks98.com/images/hw56v2556takzzvlyoiw.gif

[خادمه زینب کبری(س)]

http://aks98.com/images/tiwlhqhzryae9s7miu4.gif


آداب قرائت قرآن پیامبر (ص( :

شیخ ابوالفتوح رازی در "تفسیر" خود نقل کرده که رسول خدا (ص) نمی‌خوابید تا "مسبحات" راتلاوت کند ومی فرمود: دراین سوره‌ها آیه‌ای است که ازهزارآیه برتراست، گفتند: چه سوره‌هایی است، فرمود: سوره حدید، حشر، صف، جمعه وتغابن. درکتاب "مجمع البیان" روایت شده که حضرت علی (ع) فرمود: رسول خدا (ص) سوره "سبح اسم ربک الاعلی" را دوست داشت وفرمود: اول کسی که گفت "سبحان ربی الاعلی" همانامیکائیل بود.

درمجمع البیان آمده است: پیامبر (ص) وقتی که سوره اعلی را می‌خواند می‌فرمود : "سبحان ربی الا علی"

آداب دعا کردن پیامبر (ص ( :

دعای پیامبر (ص) هنگام برخاستن : هنگامی که پیامبر (ص) ازجایی برمی‌خاست میفرمود: "سبحانک اللهم وبحمدک اشهد ان لااله الا انت استغفرک و اتوب الیک" یعنی منزه هستی ای خداوندکه به ستایش تومشغولم گواهی می‌دهم که جز تو خدایی نیست و ازتوآمرزش میخواهم وبه سوی تو توبه مینمایم.

دعای پیامبر (ص) هنگام نگاه کردن در آئینه :پیامبر (ص) وقتی که در آئینه نگاه می‌کرد می‌فرمود: "الحمدلله‌الذی اکمل خلقی و احسن صورتی و زان منی ماسان من غیری و هدانی للاسلام و من علی بالنبوه" به این معنا که ستایش خداوندی را که آفرینش من را کامل و صورت من را زیبا قرار داد و مقابل عیب دیگران مرا زینت بخشید، به اسلام هدایتم کرد و با نبوت، نعمت بزرگی به من عطا کرد.

شمائل پیامبراکرم (ص) :

پیامبر اکرم (ص) در دنیا و ناملایمات آن هرگز به خشم نمی‌آمد و چون حقی پایمال می‌شد از شدت خشم کسی او را نمی‌شناخت و از هیچ چیز پروا نداشت تا آنکه حق را یاری کند.

امام حسین (ع) در خصوص برخی ویژگی‌های آن حضرت می‌فرماید : از پدرم از وضع داخلی رسول خدا (ص) سئوال کردم، پس فرمود:"به منزل رفتنش به اختیار خود بود و چون به منزل تشریف می‌برد اوقات خویش رابه سه بخش تقسیم می‌کرد: قسمتی را برای عبادت خدا و بخشی برای اهل بیت خود و جزئی را به خود اختصاص می‌داد. آن بخشی را که مربوط به خودش بود، به صادر کردن دستورهای لازم به خواص اصحاب و رسیدگی به کارهای عمومی مردم صرف می‌کرد." در جای دیگر امام حسین (ع) می‌فرماید: از پدرم امیرالمومنین (ع) از سیره رسول خدا (ص) در خارج از منزل پرسیدم، فرمود: رسول خدا(ص) زبان خود را از غیرسخنان مورد لزوم باز می‌داشت و با مردم انس می‌گرفت و آنان را از خود دور نمی‌کرد، بزرگ هر قومی را گرامی می‌داشت و او را بر قومش حاکم می کرد.

باز هم از امام حسین (ع) نقل است که فرمود: به طور دایم خوشرو و خوشخوی و نرم خوی بود، خشن و درشتخو و فحاش و عیبجو نبود و کسی را زیاد مدح نمی کرد و از چیزی که به آن رغبت ومیل نداشت غفلت می‌ورزید به طوری که مردم از او نه مایوس و نه نا امید می‌شدند. هرگز کسی را سرزنش نمی‌کرد و از او عیب نمی‌گرفت و لغزش و عیبهای مردم را جستجو نمی‌کرد و سخن نمی‌گفت مگر در جایی که امید ثواب در آن داشت.

امام محمد غزالی در کتاب "احیاء‌العلوم" خود پیرامون برخی از آداب و سنن پیامبر اکرم (ص) می‌گوید: رسول خدا (ص) گفتارش از همه فصیح تر و شیرین تر بود، سخنانش همه کوتاه و جامع و خالی از فضول و وافی به تمام مقصود بود و کلمات گفتارش به یکدیگر پیوستگی داشت.

رسول خدا (ص) در خصوص خصوصیات فردی خود در جایی می‌فرماید: بدانید که هر عبادتی در ابتدا شدت و افراطی دارد بعد این حالت به فترت و سستی برمی گردد، پس کسی که شدت عبادتش بر طبق سنت من بشود راه را پیدا کرده و هر کس مخالف سنت شد گمراه گشته و عمل او تباه خواهد بود، مردم بدانید من نماز می‌خوانم، می‌خوابم، روزه می‌گیرم، افطار می‌کنم، می‌خندم و گاهی می‌گریم پس هر کس از راه روشن سنت من اعراض کند از من نیست.



http://aks98.com/images/hw56v2556takzzvlyoiw.gif

[خادمه زینب کبری(س)]

http://aks98.com/images/mqthch44kodt9mmrmxa.jpg


آداب معاشرت پیامبر اعظم (ص) :

در این باب نیز روایات بسیاری نقل شده که هر یک بیانگر خلق و خوی و آداب معاشرت نیکوی پیامبر اکرم (ص) است که می‌تواند راهنمای مناسبی برای پیروان آن حضرت باشد.

دیلمی در کتاب "ارشاد القلوب" روایت کرده که: آن حضرت اگر به خوردن چیزی دعوت می‌شد آن را کوچک نمی‌شمرد هر چند خرمایی پوسیده باشد، مخارج زندگی ایشان سبک ودارای طبع بزرگ وخوش معاشرت و خوشرو بود، بدون اینکه بخندد همیشه تبسمی بر لب داشت، بدون اینکه چهره‌اش درهم کشیده باشد اندوهگین به نظر می‌رسید، بدون اینکه از خود ذلتی نشان دهد همواره متواضع بود، بدون اینکه اسراف بورزد سخی بود، دل نازک و به همه مسلمانان مهربان بود و هرگز دست طمع به سوی چیزی دراز نکرد. تواضع و فروتنی از خصوصیات بارز آن حضرت بود تا آنجا که ایشان در جایی می فرماید : از چند چیز تا هنگام مرگ دست برنمی‌دارم، روی زمین با بردگان غذاخوردن، لباس پشمینه پوشیدن و به کودکان سلام کردن، تا اینکه بعد از من سنت شود.

در کتاب "اخلاق" از ابوالقاسم کوفی نقل شده که گفت: رسول خدا (ص) برای خود از کسی انتقام نگرفت، بلکه از آنان که آزارش می‌دادن می‌گذشت و آنان را عفو می‌کرد .

پیامبر (ص) نیز در روایات مختلف به رفتار و آداب معاشرت خود اشاره کرده است، چنانکه درکتاب "کافی"از امام صادق (ع) در حدیثی از پیامبر (ص) روایت شده که فرمود : پروردگارم به من فرمان داد که مسلمانان فقیر را دوست بدارم. همچنین در حدیثی از رسول خدا (ص) نقل شده که فرمود : جبرئیل از جانب پروردگارم بر من نازل شده و گفت : ای محمد بر توباد که حسن خلق را بر خود ملازم‌سازی ، زیرا که بدخلقی خیر دنیا و آخرت را از بین می‌برد، سپس آن حضرت فرمود: آگاه باشید که شبیه‌ترین شما به من کسانی هستند که اخلاقشان از همه نیکوتر باشد.

خداوند بزرگ نیز در قرآن کریم هنگامی که می‌خواهد پیامبر اسلام را به انسان‌ها معرفی کند بزرگترین مدالی را که به برگزیده‌اش می‌دهد ستایش خلق نیکوی اوست به طوری که خطاب به آن حضرت می‌فرماید"انک لعلی خلق عظیم" به راستی که‌ای پیامبر تو به نیکو خلقی آراسته‌ای.

آداب سفر کردن رسول خدا (ص( :

شیخ صدوق در"فقیه" از امام باقر (ع) روایت کرده که فرمود: رسول خدا(ص) روز پنجشنبه مسافرت می‌کرد. در کتاب "من لا یحضره الفقیه" روایت شده که رسول خدا (ص) با مومنانی که می‌خواستند به مسافرت روند، تودیع می‌کرد و می‌فرمود: خداوند تقوا را توشه شما قرار دهد و هر خیری را به سوی شما پیش آورد و حاجات شما را برآورد و دین و دنیای شما را نگهدارد و شما را به سوی من سالم برگرداند.

قطب راوندی در"لب الالباب" روایت کرده که رسول خدا (ص) از منزلی به منزل دیگر کوچ نمی‌کرد، مگر آنکه در آن دو رکعت نماز می‌خواند و می‌فرمود: تا برایم به نماز خواندن گواهی دهد.

همچنین از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود : رسول خدا (ص) در سفر چون از بلندیها سرازیر می‌شد، می‌گفت: "سبحان الله" و چون بر بلندیها بالا می رفت ، می‌گفت : "الله اکبر".

در کافی از ابی‌الحسن (ع) روایت شده که فرمود: رسول خدا (ص) صبحگاهان از "منی" که حرکت می‌فرمود، از راه "ضب" می‌آمد و هنگام برگشتن از راه میان "معشر و عرفه" برمی‌گشت و به طور کلی آن حضرت از راهی که می‌رفت، در مراجعت از راه دیگری برمی‌گشت.




http://aks98.com/images/hw56v2556takzzvlyoiw.gif

[خادمه زینب کبری(س)]

http://aks98.com/images/e424lpjmzhfgznms70j.jpg




آداب لباس پوشیدن پیامبر اکرم (ص( :

غزالی در"احیاء‌العلوم" در خصوص نحوه لباس پوشیدن رسول خدا(ص) می‌گوید: آن حضرت لباس سبز را دوست داشت ، قبائی داشت از سندس که چون بر تن می‌کرد، رنگ سبز آن با سفیدی رنگ آن حضرت نمایی جذاب و زیبا داشت. اغلب لباسهایش سفید بود و می‌فرمود: زنده‌های خود را سفید بپوشانید و مردگان خود را در آن کفن کنید.

لباسی که روی همه لباسها می‌پوشید با زعفران رنگ شده بود و بسا با همان یک لباس با مردم نماز جماعت می‌خواند. چون لباس نو می‌پوشید، لباسهای کهنه خود را به فقیر می‌داد و می‌فرمود: هر مسلمانی که برای رضای خدا، لباسهای کهنه خود را به یک مسلمان بپوشاند ، مادامی که آن لباس به تن فقیر است در ضمانت و نگهداری و خیر خداوند خواهد بود، خواه‌دهنده لباس زنده باشد یا در قید حیات نباشد.

شیخ صدوق در کتاب "خصال" از امام صادق (ع) روایت کرده که فرمود: رسول خدا (ص) ازپوشیدن چیزی که به رنگ سیاه باشد کراهت داشت مگر در سه چیز: عمامه ، کفش و عبا.

آداب نظافت و زینت پیامبر (ص ( :

نظافت و زینت از جمله مواردی بود که پیامبر (ص) برای آن اهمیت و ارزش بسیاری قائل بود و همواره به دیگران نیز توصیه می‌کرد تا خود را پاک و پاکیزه نگه دارند. حضرت محمد (ص) عطر را بسیار دوست داشت و اگر عطری به ایشان تعارف می‌شد خود را با آن معطر می‌ساخت. در "ذخیره‌العباد" نقل است که محبوبترین عطرها پیش آن حضرت مشک بود. در "کافی" از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: رسول خدا (ص) بیش از آن مقداری که برای خوراک خرج می‌کرد، به عطر پول می‌داد.

درکتاب "مکارم" روایت شده که رسول خدا (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: یاعلی برتوباد که هر جمعه خود را خوشبوکنی زیرا که آن ازسنت من است وتا زمانیکه بوی آن ازتواستشمام شود برایت حسنه مینویسند. درکتاب "عروس" تالیف جعفر بن احمد، از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمود: دوستم جبرئیل به من گفت: یک روز درمیان خود را معطرساز و روزهای جمعه حتما این کارترک نشود.
آداب فراش حضرت محمد (ص ( :

طبرسی در "مکارم" گوید: زیرانداز رسول خدا (ص) یک عبا و متکایش از پوست وبار آن از لیف خرما بود، شبی همان فراش را دو طاقه زیر آن حضرت انداختند صبح بیدار شد وفرمود: این فراش مرا از نماز (شب) باز داشت از آن پس دستور داد تا زیر اندازش را یک لایه و یکتا برایش پهن کنند و تشک دیگری نیز از پوست داشت که بار آن از لیف خرما بود و یک عبای دیگر داشت که به هر جا نقل مکان می‌فرمود آن را برایش دو طاقه فرش می‌کردند. در مکارم همچنین نقل است که آن حضرت (ص) گاهی از اوقات روی حصیر می خوابید و جز همان حصیر چیز دیگری زیر انداز نداشت.

در"خصال" از امام صادق (ع) از آباء گرامی‌اش از علی (ع) در حدیث اربعماه روایت شده که فرمود: بیداری آخر شب باعث تندرستی و خوشنودی پروردگار و در معرض رحمت حق قرار گرفتن است ، علاوه بر این که تمسک به شیوه پیغمبران است.

در "کافی" از محمدبن مروان روایت شده که: امام صادق (ع) فرمود: آیا به شما خبر بدهم هنگامی که رسول خدا (ص) به بستر خواب می‌رفت چه می‌گفت؟ من عرض کردم: بلی بفرمایید. امام صادق (ع) فرمود: آن حضرت "آیه الکرسی" را می‌خواند سپس می‌گفت: "به نام خدا، ایمان به خدا دارم و از طاغوت بیزارم، بارالها در خواب و بیداری مرا حفظ فرما." سید بن طاووس در "فلاح السائل" از امام هادی (ع) روایت می‌کند که آن حضرت فرمود: ما اهل بیت موقع خوابیدن چند چیز را رعایت می‌کنیم ، طهارت داشتن، صورت بر کف دست راست نهادن، ‪ ۳۴ مرتبه الله اکبر، ‪ ۳۳ مرتبه سبحان‌الله، ‪۳۳ مرتبه الحمدالله و آیه "شهدان لا اله الا هو" را تا آخر خواندن ، پس هر کس به آنها عمل کند بهره خود را از شب گرفته است. در کتاب "التهذیب" از حضرت صادق (ع) روایت شده که فرمود: بر شما باد که نماز شب را ترک نکنید زیرا که سنت پیغمبران است





http://aks98.com/images/hw56v2556takzzvlyoiw.gif