چرا شیعه بر خاك امام حسین (ع) سجده می كند؟

[ملکوت* گامی تارهایی *]

این رفتار، به دلیل فضیلت های فراوانی است كه در تربت حضرت سید الشهدا نهفته است.
خداوند به پاس فداكاری عظیم امام حسین(ع) و شهادتش در راه احیای دین، آثار ویژه و احكام خاصی در تربت مقدس سید الشهدا و خاك كربلا قرار داده است. تربت خونین كربلا كه در برگیرنده آن پیكر پاك است، الهام بخش فداكاری و عظمت و یادآور جان باختن در راه ارزش های الهی است. از این رو هم سجده بر آن تربت مستحب است، هم ذكر گفتن با تسبیح تربت، فضیلت بسیار دارد، هم شفا دهنده بیماری است هم شایسته است كه هنگام دفن میت، اندكی تربت همراه او گذاشته شود یا با حنوط مخلوط شود، هم دفن شدن در كربلا ثواب دارد و ایمنی از عذاب می آورد و هم نجس ساختن آن حرام است و اگر در بیت الخلا بیفتد باید از آنجا پرهیز كرد یا از آنجا در آورد و احكام و آثار دیگر كه در فقه مطرح است.
رسول خدا(ص) مقداری تربت كربلا به ام سلمه داد و فرمود: هرگاه دیدی این خاك تبدیل به خون شد بدان كه حسین(ع) كشته شده است (سفینه البحار، ج 1، ص 122 و 463).
گرچه خوردن خاك حرام است اما خوردن اندكی از خاك قبر سیدالشهدا به نیت شفا گرفتن (استشفاء) جایز بلكه مؤكد است و آداب و حدودی دارد( سفینه البحار ج 2، ص 103).
امام رضا(ع) فرمود: كل طین حرام كالمیته والدم و ما اهل لغیر الله به ما خلاطین قبر الحسین(ع) فانه شفاء من كل داء: هر خاكی حرام است، مثل مردار، خون و ذبح شده بی نام خدا، مگر خاك قبر حسین(ع) كه درمان هر درد است.( سفینه البحار ج 2، ص 103).
امام صادق(ع) فرمود: فی طین قبر الحسین شفاء من كل داء و هو الدواء الاكبر» در خاك قبر حسین(ع) شفای هر درد است و آن دوای بزرگتر است. (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 599 - المزار، شیخ مفید، ص 143).
روایت است كه از فضیلت های ویژه حسین بن علی(ع) این است: الشفاء فی تربته والاجابة تحت قبته والائمه من ذریته (مناقب، ج 4، ص 82).

[ملکوت* گامی تارهایی *]

امام صادق(ع) دستمال زردی داشت كه در آن تربت حضرت سیدالشهداء بود. وقت نماز كه می شد همان تربت را در موضع سجودش می ریخت و بر آن سجده می كرد (منتخب التواریخ، ص 298).
و نیز آن حضرت فرمود: السجود علی تربه الحسین یخرق الحجب السبع: سجده بر تربت حسینی، حجاب های هفتگانه را كنار می زند. (بحارالانوار، ج 82، ص 153 و 334).
همچنین روایت شده كه امام صادق(ع) جز بر تربت سیدالشهدا سجده نمی كرد، به عنوان فروتنی و تواضع در برابر خداوند: كان الصادق لایسجد الا علی تربه الحسین تذللا لله واستكانه الیه (بحار الانوار، ص 158، ح 25).
نسبت به برداشتن كام نوزادان با تربت كربلا نیز احادیث فراوانی است. از جمله از امام صادق(ع) روایت است كه حنكوا اولادكم بتربه الحسین فانها امان :كام فرزندان خود را با تربت حسین(ع) بردارید كه این تربیت، امان است. (وسائل الشیعه، ج 10، ص 410، روایات تربیت را از جمله در وسائل الشیعه، ج 10، ص 408 تا 420 و ج 3، ص 607 - المزار، شیخ مفید، ص 143 و نیز بحارالانوار، ج 98، ص 118 ملاحظه فرمایید)
در سنت های چاووش خوانی، اشاره به سیب بهشتی(سفینه البحار، ج 1، ص 124) و بوی سیب از تربت امام حسین(ع) می كردند و خواندند (بوی سیب).
زتربت شهدا بوی سیب می آید زطوس، بوی رضای غریب می آید
آنچه به تربت سیدالشهدا قداست و كرامت بخشیده، همان خون حسین(ع) و شهادت ثارالله است كه الهام بخش حریت و رادمردی و فداكاری در راه خداست. به تعبیر امام خمینی(قدس سره): همین تربت پاك شهیدان است كه تا قیامت، مزار عاشقان و عارفان و دلسوختگان و دارالشفای آزادگان خواهد بود (صحیفه نور، ج 20، ص 239).
به همین جهات، هم شفا خواهی از تربت سیدالشهدا(ع) و هم «شفا یابی» در آستانه و حرم حسینی جزء فرهنگ شیعه و مستند به روایات است.
شهادت، خاك را بوییدنی كرد شهادت، سنگ را بوسیدنی كرد
علامه امینی(ره) می نویسد: آیا بهتر آن نیست كه سجده گاه، از خاكی قرار داده شود كه در آن چشمه های خونی جوشیده است كه رنگ خدایی داشته است؟ تربتی آمیخته با خون كسی كه خداوند او را پاك قرار داده و محبت او را اجر رسالت محمدی(ص) قرار داده است؟ خاكی كه با خون سرور جوانان بهشت و ودیعه محبوب پیامبر و خدا عجین گشته است؟...(سیرتنا و سنتنا، علامه امینی، ص 166. در بحث تربت امام و الهام های قرآن از جمله ر.ك: مجله پیام انقلاب، شماره های 147 و 148 (سال 1364))

[ملکوت* گامی تارهایی *]

چه رازی در تربت كربلا نهفته است؟ تربت كربلا، خاكی آمیخته با خون خداست و شگفت نیست كه خون، به خاك، اعتبار بخشد و شهادت، در زمین و در و دیوار، آبرو و قداست بیافریند و خاك كربلا، مهر نماز عارفان گردد و در سجاده، عطر شهادت از تربت حسین(ع) به مشام عاشقان برسد و شفابخش دردها شود. درس گرفتن از تربت و فرات تنها در مكتب زیارت میسر است و سخن خاك را با دل، تنها گوش حسینیان كربلایی می شنود. ... در آنجا تربتی است گویا معدن مغناطیس كه افراد عاشق را كه قابل جذب اند مانند ذرات كوچك آهن به سوی خودجذب می كند. آنجا مضحع مقدس سرباز فداكاری است كه رؤسای جمهور و پادشاهان، قبل از آن كه رسم سرباز گمنام و نهادن دسته گل معمول گردد، عصاره گل، بهترین عطر را آوردند و بوسیدند و بوییدند و پاشیدند و آرزوی این كردند كه كاش در برابرش جنگیده و اسلام را یاری می كردندو كشته می شدند.
شهید مطهری می نویسد: ... تو كه خدا را عبادت می كنی، سر بر روی هر خاكی بگذاری نمازت درست است ولی اگر سر بر روی آن خاكی بگذاری كه تماس كوچكی، قرابت كوچكی، همسایگی كوچكی با شهید دارد و بوی شهید می دهد اجر و ثواب تو صد برابر می شود.
در كربلا خاندان معینی بودند كه متصدی تهیه مهر و تسبیح از تربت سیدالشهدا بودند و همه ساله مبلغ هنگفتی به والی بغداد می پرداختند تا همچنان از این امتیاز برخوردار باشند.

(برگزیده از كتاب فرهنگ عاشورا از جواد محدثی، ص 109 الی 112)