PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : دانش ژنتیک هویت قربانیان حوادث را چگونه تشخیص می دهد؟



نوای عشق
14-10-2010, 13:41
بسم الله الرحمن الرحیم

دانش ژنتیک هویت قربانیان حوادث را چگونه تشخیص می دهد؟



هواپيمايي دچار سانحه مي شود ، سرنشينان آن به شدت مي سوزند و از بين مي روند به گونه اي که بقاياي آنها قابل شناسايي نيست. پس چگونه پس از مدتي هويت آنان اعلام مي شود؟
در اين قبيل حوادث، به دليل وجود آگاهي از اسامي مسافران،‌خانواده هاي آنان شناسايي مي شوندو پس از مراجعه خانواده ها، از اعضاي خانواده شامل پدر، مادر، فرزند، خواهر و برادر نمونه دي ان اي گرفته شده و پروفايل ژنتيکي يا مارکر ژنتيکي آنها مشخص مي شود .
پس از اين مرحله ، اطلاعات ژنتيکي به جاي مانده از بقاياي اجساد هم گرفته مي شود و در نهايت با مقايسه با پروفايل هاي تهيه شده از دي ان اي خانواده ها ، هويت اجساد شناسايي مي شود.

* انگشت نگاري ژنتيکي (Genetic finger printing)
استفاده از اطلاعات ژنتيکي موجود در يک سلول و پي بردن به هويت ژنتيکي آن در واقع نوعي انگشت نگاري از دي ان اي يا "DNA finger printing " است. اين روش کارايي هاي مختلفي در زندگي بشر دارد که يکي از مهمترين کاربردهاي آن شناسايي قربانيان حوادث مختلف از جمله سقوط هواپيما، آتش سوزي ها و تصادفات شديد است.
تکنيک انگشت نگاري ژنتيکي در سال 1985 براي اولين بار توسط پروفسور سر آلک جفري از دانشگاه لستر انگلستان ابداع شد. وي متوجه شد نواحي و نقاطي روي DNA افراد وجود دارد که مي توانند کليه اطلاعات بيولوژيکي و حياتي انسانها را انتقال دهند.
دکتر "حميد رضا خرم خورشيد" که متخصص ژنتيک انساني از دانشگاه لستر انگلستان و از همکاران پروفسور آلک جفري نيز بوده است در اين زمينه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا گفت اين نواحي از دي ان اي در افراد مختلف متفاوت است و از سه ميليارد جز ء تشکيل شده که پشت سر هم قرار دارند.
وي گفت از کل اين جزء ها حدود يک و نيم تا دو درصد ژنها هستند ؛ در 98 درصد باقي مانده هنوز فعاليت خاص و شناخته شده اي وجود ندارد که در عين حال در همين 98 درصد تکه هايي هست که در افراد مختلف بسيار متفاوت است.
اگر تعدادي از اين نواحي تکراري در چندين ناحيه مختلف با هم مقايسه شود اطلاعاتي را نشان مي دهند که بيانگر هويت افراد و نشان دهنده نسبت بين افراد هم است.
به اين نقاط تکراري که در دي ان اي افراد وجود دارد مارکرها ژنتيکي (Genetics markers ) هم گفته مي شود.
دکتر خرم خورشيد تصريح کرد اين نواحي تکراري نه تنها در تعيين هويت ژنتيکي افراد کاربرد دارند بلکه در مسايل حقوقي و قانوني کاراريي هاي فراواني دارد و از همين رو آن را اثر انگشت ژنتيکي يا Genetic fingerprint ناميده اند.اثر انگشت ژنتيکي به اين معني است که با استفاده از سلول هايي از بدن انسان ، اعم از پوست، مو، استخوان يا ارگانهاي ديگر مولکول هاي دي ان اي فرد استخراج مي شود و مي توان هويت ژنتيکي او را شناسايي کرد و با بررسي همان نواحي تکراري که در دي ان اي افراد مختلف متفاوت است ، به تفاوت هاي انسانها با يکديگر پي برد.
در توضيح همين نکته بايد گفت اگر تمام افراد اثر انگشت ژنتيکي يا پروفايل هاي دي ان اي داشته باشند و اطلاعات حياتي و بيولوژيکي آنها در يک بانک اطلاعات ژنتيکي ثبت شده باشد، با مقايسه اين مارکرهاي ژنتيکي، عمل تعيين هويت سريعتر صورت مي گيرد.
دکتر خرم خورشيد در توضيح چگونگي شناسايي قربانيان حوادث و استفاده از تکنيک انگشت نگاري ژنتيکي مي گويد در حوادثي که جسد به شدت از بين مي رود، با استفاده از کوچکترين بافت و سلول باقي مانده حتي يک تار مو مي توان اطلاعات ژنتيکي افراد را استخراج و هويت ژنتيکي او را مشخص کرد.


foz3foz3foz3


* انگشت نگاري ژنتيکي در پزشکي قانوني
در اين روش با استفاده از کوچکترين اثر باقي مانده از مجرم دي ان اي فرد استخراج مي شود.
ذره اي از بزاق، ناخن، مو و حتي ته سيگار به جاي مانده از فرد که اثري از سلول هاي او روي آن باقي مي ماند، براي متخصص جهت تشخيص هويت کفايت مي کند.
دکتر خرم خورشيد افزود در اينگونه موارد اگر يک بانک اطلاعاتي باشد که اطلاعات ژنتيکي تمامي مجرمين در آن ثبت شود و به عبارتي پروفايل ژنتيکي آنها تهيه شده باشد با مقايسه اطلاعات به دست آمده سرعت عمل تشخيص مجرمين بالا مي رود.
هم اکنون در بسياري از کشورهاي پيشرفته جهان ، اطلاعات ژنتيکي تمامي مجرمين تهيه شده و پروفايل آنها طرح شده است اما در ايران هنوز اين بانک اطلاعاتي طراحي نشده است.


* انگشت نگاري ژنتيک در مسايل حقوقي
انگشت نگاري دي ان اي در مسايل حقوقي نيز کاربرد دارد؛ مواردي که پدر يک کودک معلوم نباشد با تهيه مارکرهاي ژنتيکي پدر و مقايسه آن با مارکرهاي ژنتيکي کودک، هويت ژنتيکي کودک را مي توان تشخيص داد.
* انگشت نگاري دي ان اي براي تعيين جنسيت
با استفاده از اطلاعات ژنتيکي، مي توان اجساد و بقاياي باقي مانده از انسان هايي را که ساليان درازي است که از بين رفته اند ، تعيين جنسيت کرد.
به عنوان مثال با برداشتن مقداري ازاستخوان هاي يک جسد پوسيده و به کارگيري روش هاي آزمايشگاهي و ژنتيکي، سلول هاي دي ان اي آن استخراج مي شود و در مقايسه با پروفايل يا مارکرهاي ژنتيکي مرد و زن، جنسيت آن جسد معلوم مي شود.


* انگشت نگاري دي ان اي و مسايل باستان شناسي
با استفاده از بقاياي به جا مانده از انسان هايي که در زمان هاي بسيار دور در منطقه اي زندگي مي کرده اند مي توان پي به هويت آنها برد.
نمونه اين کار در سال 1996 بود که به کمک تکنيک هاي ژنتيکي خانواده رومانف آخرين تزار روسي که در سال 1918 کشته شده بودند شناسايي و تعيين هويت ژنتيکي شدند.
دکتر محمود تولايي متخصص بيوتکنولوژي نيز در اين زمينه مي گويد استفاده از روش تعيين هويت ژنتيکي افراد در مسايل بيولوژيکي ، تکامل و مهاجرت هاي ژنتيکي نيز در عرصه هاي جغرافيايي مطرح مي شود.
وي در توضيح اين نکته در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا افزود به عنوان مثال اينکه آيا ساکنان يک سرزمين با اقوامي که هزاران سال قبل در همان سرزمين مي زيسته اند هم نژاد هستند يا به عبارت ديگر با آنان خويشاوندي ژنتيکي دارند يا خير ، پرسشي است که با استفاده از اطلاعات ژنتيکي و انگشت نگاري دي ان اي مي توان به آن پاسخ داد.
در ايران نيز امکان اين نوع مطالعات يعني مطالعه چگونگي گسترش نسل ها در محدوده هاي جغرافيايي وجود دارد.


* انگشت نگاري ژنتيکي و رديابي مجرمين
در ابتدا تشخيص هويت افراد در جرايم جنايي با توجه به يک سري شواهد قابل رويت و توجه به شکل ظاهري افراد انجام مي شد، به مرور زمان عمل تشخيص هويت با استفاده از اثر انگشت مجرم انجام مي شد که اين روش نيز مشکلاتي به همراه داشت.
دکتر تولايي رييس پژوهشکده فناوري هاي نوين زيستي در اين زمينه گفت در بسياري موارد مجرمان عمدا براي از بين بردن امکان رديابي، اثر انگشت خود روي آلات و ابزار جرم از بين مي بردند.
وي افزود در اين گونه موارد که شواهد ظاهري بطور کامل از بين رفته باشد توجه به ويژگي هاي ژنتيکي فرد بسيار حاير اهميت است.
درست مثل سر انگشتان دو فرد که هيچ شباهتي به هم ندارند، ژنهاي هيچ دو فردي به هم شبيه نيست و همين امر کليدي براي شناخت هويت افراد شده است.


* انتقال اطلاعات ژنتيکي پدر و مادر به فرزند
در هر فردي اطلاعات ژنتيکي نصف شبيه مادر و نصف ديگر شبيه پدر است پس اگر بانک اطلاعات ژنتيکي، طرح واره يا پروفايل ژنتيکي يا همان مارکرهاي ژنتيکي در بانک هاي اطلاعاتي خاصي نگهداري شود و در اختيار باشد شناسايي و تعيين هويت ژنتيکي سريع افراد امکان پذير است.
دکتر تولايي در اين زمينه مي گويد گروهي از اطلاعات ژنتيکي منحصر به پدر و گروهي منحصر به مادر است يعني از طريق مادر منتقل مي شوند به عنوان مثال با استفاده از شاخص هاي ژنتيکي اختصاصي مانند ميتوکندري دي ان اي که از مادر منتقل مي شوند مي توان اجداد مادري را مورد شناسايي قرار داد.
فرزند (پسر يا دختر ) اين اطلاعات را از مادر مي گيرد ولي انتقال دادن آنها فقط از طريق دختر صورت مي گيرد. از اين طريق مي توان اجداد مادري را شناسايي کرد.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله تصريح کرد اطلاعات ژنتيکي پدري نيز از طريق مطالعه شاخص هاي مولکولي بر روي کروموزوم y که منحصر به مرد است مورد شناسايي قرار مي گيرد.


* تهيه کارت هاي ژنتيکي
رييس پژوهشکده فناوري هاي نوين زيستي گفت در حال حاضر در ايران براي شاغلين در شغل هاي پر خطر از جمله خلبانان ، کادر هاي پرواز و نظاميان کار تهيه کارت هاي ژنتيکي فراهم شده است.
افرادي چون خلبانان، نيروهاي مسلح، ملوانان و افراد ديگري که در مشاغل پرخطر شاغل هستند جزء گروه‌هاي هدف به شمار مي‌روند و با اجراي کامل اين طرح و ايجاد بانک اطلاعات ژنتيکي، امکان تشخيص هويت آنها که در معرض سوانح و خطراتي چون سقوط هواپيما، آتش‌سوزي، انفجار، زلزله و سيل قرار دارند به سهولت فراهم مي‌شود.
در صورت تهيه کارت هاي ژنتيکي با داشتن بارکد ژنتيکي افراد در بانک ، مي‌توان با استفاده از يک تار مو، يک قطره خون يا چند ميلي‌متر مربع از بافت بدن فرد که پس از حوادث ناگوار در محل باقي مي‌ماند اطلاعات ژنتيکي وي را استخراج و هويت او را شناسايي کرد.


* انگشت نگاري ژنتيکي و شناسايي شهداي گمنام
دکتر تولايي در خصوص پروژه هاي مرتبط در دست اجرا گفت تعيين هويت ژنتيکي شهداي گمنام و مفقودين پروژه اي مداوم است که انجام مي شود ؛ پس از يافته شدن اين پيکرها ، قطعه کوچکي از استخوان جدا شده و مارکر ژنتيکي آنها با نمونه خون خويشاوندان آنان تطبيق داده مي شود.
از آنجاکه خصوصيات ژنتيکي فرد در تک تک سلول هايش وجود دارد، استفاده از اين شيوه به پژوهشگران اين امکان را مي دهد که با در اختيار داشتن يک قطعه مو، يک قطره خون، يک قطعه استخوان و يا حتي آثار بزاق دهان يک فرد نسبت به شناسايي او اقدام کنند.


* چشم انداز آينده علم ژنتيک
با تکميل اولين نمونه ژنوم انساني در سال 2002 ، قابليت هاي زيادي در اختيار بشر قرار گرفت که شناسايي علل بسياري از ويژگي ها ، بيماريها و نقص هاي آنزيمي و پروتييني از جمله آنها بود .به گفته رييس پژوهشکده فناوري هاي نوين، هم اکنون بيش از 100 پروژه ژنوم ديگر توسط دانشمندان در دست اجراست که انتظار مي رود تا سال 2015 تکميل شود.
با توجه به اين که بررسي تنها يک ژنوم انساني توانسته است اطلاعات فراواني در زمينه تشخيص هويت ژنتيکي افراد ، درمان بيماريها و رفع نقص هاي ژنتيکي در اختيار بشر قرار دهد اين اميدواري وجود دارد که با تکميل پروژه هاي ديگر در اين حوزه امکان درمان هاي اختصاصي تر ژنتيکي به وجود آيد و حتي ايجاد نسل هايي با ويژگي هاي خاصي و با صفات ظاهري خاص ممکن شود.
منبع: خبرگزاري ايرنا