^**^*گمشده اي‌ در تاريخ‌, اينجا قصر جميلان است*^*^*

[شكوه انتظار]

http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_besm004.gif
http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif
گمشده اي‌ در تاريخ‌

اينجا قصر جميلان است

http://img.tebyan.net/big/1389/08/21216237143210155205612221218246160137178.jpg


مدارک‌ تاريخي‌ زياد نيست جز در کتابهايي که هزاران سال پيش تاکنون تاريخ را در دل خود به يدک کشيده‌اند. قصر جميلان يکي از اين آثار تاريخي است که هم اينک تنها سايه‌اي‌ است‌ از يک‌ امپراتوري‌ کهن‌ که‌ چيزي‌ از آن باقي‌ نمانده‌ است‌. اينجا قصر جميلان است گمشده‌ در تاريخ‌ آنگاه که مي توانستي دل به کوچه هاي کاه گلي بسپري و دوباره راه را از سر گيري، اين تصويري است خاکستري از روزگاري که امروزه ديگر نشاني از آن نيست، امروزه نه نشان از آن کوچه باغ هاست و نه نشاني از آدم هايش.



هنوز آفتاب‌ به‌ ميانه‌ آسمان‌ نرسيده‌ که‌ سعي‌ مي‌کنم‌ از ميان‌ کوچه‌هاي‌ تو درتوي‌ خيابان عبدالرزاق که مي رسد به خيابان ابن سينا - ‌يکي‌ از محله‌هاي‌ اصفهان- راهي‌ پيدا کنم‌ و به‌ محلي‌ آشنا برسم‌.
سکوت‌ زنگ‌دار کوچه‌، گهگاه‌ با صداي‌ قلمزني ‌همراه‌ مي‌شود و گاهي هم سلامي که از جان بر مي خيزد و به جان مي نشيند و بين اهالي در تردد رد و بدل مي‌شود، گويي مردم اين محله آشنا و ناآشنا برايشان فرقي نمي‌کند.
کوچه‌هاي کاه گلي بي برگ و بار هنوز هم شکوه دوران ساساني را دارد آن زمان که مردمان از راهي دور قصر جميلان را به عنوان کاروانسرا براي اطراق خود انتخاب مي‌کردند، يا آن زمان که شکر خاتون معشوقه خسرو پرويز به باغهاي اطرافش نظاره مي‌کرد از بالاي باروهايي که ديگر ردي از آنها نيست.
http://img.tebyan.net/big/1389/08/20101107155107140_585647_orig.jpg
http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif

[شكوه انتظار]

http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif
نواي‌ اذان‌ که‌ بلند مي‌شود کمي‌ دلگرمم‌ مي‌کند چرا که‌ صداي‌ نزديک‌ و گرم‌ موذن‌زاده‌ زياد دور به‌ نظر نمي‌رسد. گپي‌ با پيرمردهاي‌ به‌ تاريخ‌ پيوسته‌ مي‌زنم.
آنها که شايد از اين قصر که حالا به کارگاه نجاري و نساجي تبديل شده و طبقات اوليه ديگر وجود ندارد نوستالژي دارند از پدران پدرانشان. پشت‌ سرم‌ بقايايي‌ از تاريخ‌ گمشده‌ ايران‌ است، تاريخ‌ مردمي‌ دور که‌ قدمتشان‌ سنخيتي‌ با تمدن‌ امروزه‌ ندارد.
اينجا قصري است گمشده در اوراق تاريخ که شايد کمتر کسي از آن خبر دارد ميراثي که زخم هاي ناسور دلش به دليل بي تفاوتي و مهجوريت در دل کوچه پس کوچه ها نيمه جانش کرده ‌است‌. در طول تاريخ اين سرزمين کهن، ميراث تاريخي بارها تغيير شکل داده‌اند، به دفعات پيشروي کرده يا پس نشسته‌اند و در هر عقب نشيني بخشي از آثار و ميراث به يادگار گذاشته شده.
قصر جميلان هم يکي از همين ميراث است. ميراثي که حالا در دل خانه هاي نوساخته بايد پيدايش کني از در که به داخل وارد مي شوي با کارگاه چوب بري اشتباهش مي‌گيري با چشمهايي که به تو خيره شده‌اند که اينجا را چه به توريست، حالا يا داخلي يا خارجي. جايي که براي امنيت ساخته شده بود و حالا چيزي از امنيت برايش باقي نمانده است.
http://img.tebyan.net/big/1389/08/20101107155107265_585648_orig.jpg
از پيرمردي که قيافه اش در چين و چروک چهره‌اش گم شده طبقات بالايي را نشان مي دهد و مي گويد چيزي نمانده از اين آثار تاريخي. همين هم که مانده چيزي نمي‌گذرد که از بين مي رود. بوى مانده کاغذ و کارتون و سوختن چيزي مى پيچد توي دماغت و هاى کوره و داغي کنارش را به هويى مى گيرد.
قصر جميلان را اگر به گفته محمد حسين رياحي مسئول پژوهشي مرکز اصفهان شناسي در کتابهاي مربوطه به هزار سال پيش و در گفته هاي محاسن اصفهان مافرخي دنبالش بگردي گفته مي شود: در دوره ساسانيان خسرو پرويز فرزند وهرام چهارم، قصري باشکوه و زيبا براي همسرش شکر در حوالي قصر جميلان کنوني ساخت و پس از آن فيروز پسر يزدگرد علاوه بر حفظ محله جويباره، مرکز شهري و نظامي جديدي به نام جي در محله شهرستان کنوني ايجاد کرده بود که حد فاصل محله از باغهاي مجاور بود که پس از تشکيل محله تبديل به اين راسته شد تا احتياجات اهالي محل را تأمين کند.
رياحي افزود: در زمان علاالدوله کاکويه يکي از حکمرانان پس از آل بويه برج و باروي شهر اصفهان گسترش يافت و محله سنبلان (جميلان) در داخل حصار قرار گرفت، در آن زمان در محلات ياد شده بناهاي متعددي ساخته شد که تعداد زيادي از آنها شامل قصرها و باغات متعدد بود و مهمترين آنها در محله ي درب کوشک و حوالي دارالبطيخ کنوني قرار داشتند.
http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif

[شكوه انتظار]

http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif
http://img.tebyan.net/big/1389/08/20101107155107390_585649_orig.jpg
اين محقق و پژوهشگر اضافه كرد: در عصر سلجوقي علاوه بر گسترش محلات قديمي و ايجاد محلات جديد در امر ساخت و ساز آباداني شهر تحولات عظيمي روي داد چنان که کاخ ها، باغ ها، مساجد و مدارس متعددي شکل گرفت و در محله ي سنبلستان کنوني نيز قصري به نام جميلان در ميان باغي بزرگ نظير باغاتي چون پلاسان، احمد سياه، بکر و کاران ايجاد گرديد. اين قصر زيبا در ميان اهالي محله به قصر چلمون نيز شهرت داشت که اکنون قسمت هايي از ساختمان سردر ورودي و ديوارهاي آن در همين محله قابل مشاهده است.
وي گفت: بناي قصر جميلان در دوران صفويه تخريب شد و با تفکيک باغ به اجزايي کوچک تر، عمارات جديدي در داخل محوطه آن احداث کردند. از جمله اين بناها مي توان به مدرسه علميه اي که بقاياي آن نيز هم اينک به صورت دکانهاي تجاري قابل مشاهده است اشاره نمود. محله سنبلستان، جميلان (دروازه نو) به گفته ژان شاردن سياح فرانسوي جزئي از محله دردشت به شمار مي آمده است.
امروزه با توسعه شهري اين تقسيم بندي محله به هم ريخته است و مانند تمامي محله هاي شهر تمامي اقشار جامعه از متمول و فقير و متوسط در اين محله به زندگي مي‌پردازند و چهره محله بنا بر در مرکزيت قرار گرفتن و نزديک بودن به بازار بزرگ عتيق و در کل وجود راه‌هاي ارتباطي بسيار با تمام نقاط شهر جزء محله هاي متوسط به حساب مي آيد.
http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif

[شكوه انتظار]

http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif
http://img.tebyan.net/big/1389/08/20101107155107750_585652_orig.jpg
اما با اين همه و با تمام اين تغييرات غريبه‌اي به نام جميلان که آخرين نفس‌هايش را مي‌کشد به سختي باقي مانده است و اين حقيقت است که زجر مي‌کشد در گذر زمان. محو شدن، چيزي است که باقي مي‌ماند و تنها خرابه هايي که به مدد خرده فروشهاي چوب که گاهي دست بر ديوار کشيده اند و جاي لک و پيسهاي گچ کاريشان پيداست مانده و مثل يک وصله ناجور بر تن زخم خورده جميلان که چيزي از آن باقي نمانده است.بوي چسب و دود کهنه سيگار فضاي تاريک و متروک اين قصر را حالا پر کرده است.
همه چيز در شتاب طي مي‌شود. ترانه‌هاي تند غربي با ترانه‌هاي کوچه بازاري، در کنار معماري که به گفته رياحي مي تواند به عنوان يک اثر بسيار قابل توجه براي نسلهاي بعدي باشد فضايي مايوس کننده را مهيا کرده است.
با نگاه به کاشي هايي که از قرن هشتم و نهم هجري باقي مانده وقتي که اين بنا دارالحکومه بوده است و معماري آجري پيرامون آنها بيش از پيش در مي‌يابي که اين قصر چقدر با روياها و علاقه‌هاي ناکام خود در ارتباط است. حالا ديگر ساختمان‌هاي قديمي، يکي پس از ديگري، نه براي بازسازي بلکه براي تخريب انتخاب مي‌شوند.
ساختمان‌ها نه به احترام انسان و گويي به احترامي به اجبار به زياده خواهي انسان، استوار مي‌شوند. حالا به خاطر بي توجهي‌ها تغييرات ايجاد شده تنها تکثيري ياخته‌اي نيست بلکه رويشي است جديد که با سنگ و آهن رقم مي خورد و بر جميلان زخم مي زند.
http://img.tebyan.net/big/1389/08/20101107155107890_585653_orig.jpg

اين خيابان‌ها و اين کوچه‌ها، شايد تنها، از چند سالي پيش، در هر بار تکرار گذر از آنها، شکل و بويي ديگر به خود گرفته؛ اما تا پيش از آن، تنها يک مسير بود براي عبور، براي رسيدن به ديگر خيابان‌ها، به ديگر مسيرها، به ديگر فضاها که حالا جز خرابه هايي از ميراث گذشته در آن نمانده است.
گويي با کند شدن روند توجه به ميراثي مثل اين قصر که به اعتقاد رياحي پژوهشگر و تاريخ شناس سکوهايش در حال منهدم شدن هستند. گفتن از اينکه چقدر ارزش علمي سياحتي و توريستي دارد کار ساده اي نباشد.
به گفته اين تاريخ شناس برجسته مرمت و بازسازي اين قصر که حالا جايي براي پارک ماشين ها شده مي تواند کاربردهاي علمي و فرهنگي هم داشته باشد و تا نسلهاي بعدي بماند.
با اين تفاسير اگر قصر سنبلان وقعي ننهاده شود مي توانيم شاهد زخمي ديگر بر تاريخي باشيم که شايد چندي ديگر براي آيندگانمان نماند تاريخي که حالا با تبديل شدن به مکاني براي تفريح و هزاران کار خلاف با فعاليت‌هايي که با دستگاه‌هايي با حرارت بالا در اين مکان تاريخي کار مي کند يا وجود مواد شيميايي، مي‌تواند آسيب هاي جدي به آن بزند.
غروب شده، خورشيد قصر جميلان هم رو به افول است، در تاريک روشن قصر مي تواني کپسول هاي زنگ زده گاز و ماشينهاي مدل بالايي را ببيني که بهم پيچ شده‌اند با زنجير و قفل و ميلگردهايي که خاطره امروز را برايت تداعي مي‌کند انگار قصر خوابيده است براي هميشه اي که کسي به فکر بيدار شدنش باشد.
منبع:مهر
http://www.askquran.ir/gallery/images/5405/1_1149328vh07ofmens.gif