خادمه زینب کبری(س)
19-11-2010, 19:09
http://www.shiaupload.ir/images/56150781467075918122.gif
سخت تر از سنگ ghalb1movazeb bash
مثال قلب همچون صفحه سفیدی است که هر گناهی می تواند لکه ای بر روی آن ایجاد کند . با افزایش لکه های سیاه ، سر انجام قلب کدر و تاریک می شود ،به گونه ای که هیچ وعظ و نصیحتی بر آن تأثیر نمی گذارد و چون قلب فاسد شد ، همه ی اعضا فاسد می شوند . پیا مبر(ص) فرموند : ”در جسد تکه گوشتی است ، چون فاسد شد تمام بدن فاسد می شود و آن قلب است ." و نیز امام حسین (ع) خطاب به لشکر دشمن فرمودند : آنچه که باعث شده شما سخن حق را نپذیرید و قلبتان را تیره کرده ، پر شدن شکمهایتان از حرام است . در اطرافمان کم نیستند آدم هایی که هرچه حق به آنها گفته می شود در آنها تأثیری ندارد و گاهی خود را به نفهمیدن می زنند که حق را نشنوند یا نبینند .
به تعبیر قرآن انسان گاهی از سنگ بدتر است ؛ «قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَهِیَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنْ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ» 1 بعد می‌گوید ؛ گاهی از كنار سنگ چشمه آبی بیرون می‌آید اما انسانهایی هستند كه عمری شكوفا نمی‌شوند ، انسانهایی هستند كه به قدری متحجّر و سفت و بی تفاوت هستند كه از سنگ هم بدتر هستند .
علامه طباطبایی مفسر بزرگ قرآن این آیه را چنین تفسیر می کنند :
آیه شریفه شدت قساوت قلوب بعضی انسانها را ، این طور بیان كرده : كه (بعضى از سنگها احیاناً مىشكافند ، و نهرها از آنها جارى می شود) ، و میان سنگ سخت و آب نرم مقابله انداخته ، چون معمولاً هر چیز سختى را به سنگ تشبیه مىكنند ، هم چنان كه هر چیز نرم و لطیفى را به آب مثل مىزنند . مىفرماید : سنگ با آن صلابتش مىشكافد ، و انهارى از آب نرم از آن بیرون مىآید ، ولى از دلهاى اینان حالتى سازگار با حق بیرون نمی آید ، حالتى كه باسخن حق ، و كمال واقعى ، سازگارباشد.
ودر جایی می فرماید : " وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ " 2 . هبوط سنگها همان سقوط و شكافتن صخرههاى بالاى كوهها است ، كه بعد از پاره شدن تكههاى آن در اثر زلزله ، و یا آب شدن یخهاى زمستانى ، و جریان آب در فصل بهار ، به پائین كوه سقوط مىكند .
و اگر این سقوط را كه مستند به عوامل طبیعى است ، هبوط از ترس خدا خوانده ، بدین جهت است كه همه ی اسباب به سوى خداى مسبب الاسباب منتهى می شود ، و همین كه سنگ دربرابر عوامل خاص متأثّر گشته و از كوه مىغلطد ، همین خود ، پذیرفتن و تأثّر از امر خداى سبحان نیز هست ، چون در حقیقت خدا به او امر كرده كه سقوط كند ، و سنگها هم به طور تكوین ، امر خداى را مىفهمند . هم چنان كه قرآن كریم مىفرماید : " وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ؛ هیچ موجودى نیست ، مگر آنكه با حمد خدا ، پروردگارش را تسبیح می گوید ، ولى شما تسبیح آنها را نمىفهمید " 3 و نیز فرموده : " كُلٌّ لَهُ قانِتُونَ ؛همه درعبادت اویند".4
اموری که باعث تاریکی قلب می شوند چیست ؟!
گناه پی گناه
محمد بن واسع می گوید : گناه بعد گناه قلب را می میراند . کسی که بعد از ارتکاب گناه بار دیگر آنرا انجام دهد ، سرانجام چنان می شود که به گناه کردن معتاد می شود و ممکن است به جایی برسد که برگشت او غیر ممکن باشد ؛ ” كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا یَكْسِبُونَ ؛ نه چنین است بلکه به سبب کارهایشان زنگار بر دلهایشان بسته می شود . ”5 و شاید یکی از دلایلی که فرموده شده یکی از راههای توبه ، توبه ی نصوح است ، و کسی که گناهی را مرتکب شود و دوباره به آن گناه روی آورد خدا را مسخره کرده ، همین باشد که گناه ، قلب انسان را تیره می کند . کدام یک از گناهان بر دل زنگار می بندند ؟!
ترک کردن قرآن :
تلاوت نکردن و عدم تدبّر در معانی و تفسیر آیات و عمل نکردن به دستورات این کتاب آسمانی باعث غفلت در قلب ها می شود . " أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا؛ آیا به آیات ما نمی اندیشند یا مگر بر دلهایشان قفل هایی نهاده شده " .6
ربا خواری وبه ناحق مال مردم را خوردن . 7
تعلق قلب به غیر خدا ؛ ” وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِّیَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا ”8
حریص بودن به جمع آوری دنیا و داشتن امید و آرزوهای طولانی ؛
” لَا یَكُونُوا كَالَّذِینَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ ؛ مانند کسانی نباشید که از پیش به آنها کتاب داده شد و(عمر) برآنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید وبسیاری از آنها فاسق بودند . " 9
دربیان قرآن ،یکی از گروهی که مصداقی هستند که قلوب و دلهایشان دچار چنین ضایعه ی زنگار گرفتگی شده ، قوم بنی اسرائیل است .
گناه بعد گناه قلب را می میراند . کسی که بعد از ارتکاب گناه بار دیگر آنرا انجام دهد ، سرانجام چنان می شود که به گناه کردن معتاد می شود و ممکن است به جایی برسد که برگشت او غیر ممکن باشد
بنی اسرائیل به روایت قرآن:
در قرآن به آداب و اوصاف و اعمال و به طور خلاصه سرگذشت « یهود یا بنی اسرائیل » به نسبت بیش از دیگر اقوام و امتها اشاره شده است . مرحوم علّامه طباطبایی درباه ی علت کثرت اشاره به یهود و بنی اسرائیل در قرآن ، نوشته است : بنی اسرائیل از تمام امتها لجوج تر و کینه توزتر بودند و در برابر حق ، سرکشی بیشتری داشتند ؛ چنانکه کفار عرب که پیغمبر (ص) مبتلا به آنها بود ، نیز چنین اوصافی را دارا بودند . خصایص و ویژگی های قوم یهود در قرآن :
خصایص و ویژگی های قوم یهود آنچنان که در قرآن کریم اشاره شده ، در ردیف بدترین و زشت ترین رفتار و صفاتی است که ممکن است انسان یا قومی در زندگی دنیایی خویش داشته باشد . از موارد مبتلا بهِ یهود ، قساوت قلب ،بی رحمی و سنگدلی بود .
بى رحمى و سنگدلى:
خداوند می فرماید :" سپس دلهاى شما بعد از این واقعه سخت شد همچون سنگ یا سخت تر . " 10قرآن کریم بنی اسرائیل را به گونه ای معرفی می کند که با هیچ انعطاف و معجزه ای دلهای آنها نرم نشده و به سوی خدا روی نیاورده بلکه هرچه می گذشت و آیات خدا ظهور بیشتر می کرد ، عناد آنها نیز بیشتر می شد.
در روایات عوامل قساوت قلب اعم از ؛کثرت گناه ، کثرت گناه، آرزوها و امیال دست نیافتنى و خیالى ، فراموشى مرگ و حوادث بعد از آن ، سخنان و رفتار لغو و بیهوده ، ترک عبادت و بندگى خدا ، تبعیت از سلاطین و طاغوت ها و ثروت اندوزى ذکر شده ، که قوم بنی اسرائیل به اکثر آنها مبتلا بودند .
راه علاج ازکلام بزرگان
ابن قیم می گوید : از اسبابی که سینه را تنگ و سبب اعراض خدا می شود ،تعلق قلب به غیرالله است . هر کسی چیزی را غیرخدا دوست داشته باشد به همان وسیله عذاب خواهد شد . . توبه و استغفار از اسبابی هستند که انشراح صدر می آورند و دل را نورانی می کنند ، همچنین تلاوت قرآن و ذکر خدا از عوامل بسیار مهم برای علاج قساوت قلب هستند .بزرگان یک عامل دیگر بسیار مهم را برای درمان این مرض توصیه می کنند . این نسخه بسیار مؤثّر است و آن نماز شب و گریه های شبانه است که هر قلب سخت را نرم و خاشع می کند .
در روایتی از امام علی(ع) است که می فرمایند : " با مواعظ حسنه قلبهای شما زنده خواهد شد "11 . خود خداوندنیز برای حیات قلب به ما نسخه ی خوبی داده و فرموده ؛ " یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَجِیبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا یُحْیِیكُمْ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ؛ای کسانی که ایمان آورده اید !دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به چیزی می خواند که شما را حیات می بخشد !...12
دعوت انبیاء سبب حیات قلب شما است ؛ آنها شما را به حیات نعیم و ابدی دعوت می کنند . نمی گذارند مؤمن باطل را حق و حق را باطل بفهمد ،" أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ " 13 ، به فرموده ی امام صادق (ع) وقتی مؤمن برای کاری جلو می رود پروردگار عزیز ، قلبش را در همان عقاید حق مستقر می کند و این علامت شرح صدر است .14
به امید اینکه با کمک خدای مهربان از تاریکی های قلبمان آزاد شده و به شرح صدر عظیم برسیم . انشاالله
زهرا اجلال –گروه دین و اندیشه تبیان
1- بقره /74
2- همان
3- اسراء /44
4-روم /26
5- مطففین /14
6- محمد / 24
7- روم /26
8- مریم /81
9- حدید /16
10- بقره /74
11- نهج البلاغه /نامه ی 31
12- انفال /24
13- همان
14- مجمع البیان /ج4 /ص820
http://www.shiaupload.ir/images/56150781467075918122.gif
سخت تر از سنگ ghalb1movazeb bash
مثال قلب همچون صفحه سفیدی است که هر گناهی می تواند لکه ای بر روی آن ایجاد کند . با افزایش لکه های سیاه ، سر انجام قلب کدر و تاریک می شود ،به گونه ای که هیچ وعظ و نصیحتی بر آن تأثیر نمی گذارد و چون قلب فاسد شد ، همه ی اعضا فاسد می شوند . پیا مبر(ص) فرموند : ”در جسد تکه گوشتی است ، چون فاسد شد تمام بدن فاسد می شود و آن قلب است ." و نیز امام حسین (ع) خطاب به لشکر دشمن فرمودند : آنچه که باعث شده شما سخن حق را نپذیرید و قلبتان را تیره کرده ، پر شدن شکمهایتان از حرام است . در اطرافمان کم نیستند آدم هایی که هرچه حق به آنها گفته می شود در آنها تأثیری ندارد و گاهی خود را به نفهمیدن می زنند که حق را نشنوند یا نبینند .
به تعبیر قرآن انسان گاهی از سنگ بدتر است ؛ «قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ فَهِیَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنْ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ» 1 بعد می‌گوید ؛ گاهی از كنار سنگ چشمه آبی بیرون می‌آید اما انسانهایی هستند كه عمری شكوفا نمی‌شوند ، انسانهایی هستند كه به قدری متحجّر و سفت و بی تفاوت هستند كه از سنگ هم بدتر هستند .
علامه طباطبایی مفسر بزرگ قرآن این آیه را چنین تفسیر می کنند :
آیه شریفه شدت قساوت قلوب بعضی انسانها را ، این طور بیان كرده : كه (بعضى از سنگها احیاناً مىشكافند ، و نهرها از آنها جارى می شود) ، و میان سنگ سخت و آب نرم مقابله انداخته ، چون معمولاً هر چیز سختى را به سنگ تشبیه مىكنند ، هم چنان كه هر چیز نرم و لطیفى را به آب مثل مىزنند . مىفرماید : سنگ با آن صلابتش مىشكافد ، و انهارى از آب نرم از آن بیرون مىآید ، ولى از دلهاى اینان حالتى سازگار با حق بیرون نمی آید ، حالتى كه باسخن حق ، و كمال واقعى ، سازگارباشد.
ودر جایی می فرماید : " وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ " 2 . هبوط سنگها همان سقوط و شكافتن صخرههاى بالاى كوهها است ، كه بعد از پاره شدن تكههاى آن در اثر زلزله ، و یا آب شدن یخهاى زمستانى ، و جریان آب در فصل بهار ، به پائین كوه سقوط مىكند .
و اگر این سقوط را كه مستند به عوامل طبیعى است ، هبوط از ترس خدا خوانده ، بدین جهت است كه همه ی اسباب به سوى خداى مسبب الاسباب منتهى می شود ، و همین كه سنگ دربرابر عوامل خاص متأثّر گشته و از كوه مىغلطد ، همین خود ، پذیرفتن و تأثّر از امر خداى سبحان نیز هست ، چون در حقیقت خدا به او امر كرده كه سقوط كند ، و سنگها هم به طور تكوین ، امر خداى را مىفهمند . هم چنان كه قرآن كریم مىفرماید : " وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ؛ هیچ موجودى نیست ، مگر آنكه با حمد خدا ، پروردگارش را تسبیح می گوید ، ولى شما تسبیح آنها را نمىفهمید " 3 و نیز فرموده : " كُلٌّ لَهُ قانِتُونَ ؛همه درعبادت اویند".4
اموری که باعث تاریکی قلب می شوند چیست ؟!
گناه پی گناه
محمد بن واسع می گوید : گناه بعد گناه قلب را می میراند . کسی که بعد از ارتکاب گناه بار دیگر آنرا انجام دهد ، سرانجام چنان می شود که به گناه کردن معتاد می شود و ممکن است به جایی برسد که برگشت او غیر ممکن باشد ؛ ” كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا یَكْسِبُونَ ؛ نه چنین است بلکه به سبب کارهایشان زنگار بر دلهایشان بسته می شود . ”5 و شاید یکی از دلایلی که فرموده شده یکی از راههای توبه ، توبه ی نصوح است ، و کسی که گناهی را مرتکب شود و دوباره به آن گناه روی آورد خدا را مسخره کرده ، همین باشد که گناه ، قلب انسان را تیره می کند . کدام یک از گناهان بر دل زنگار می بندند ؟!
ترک کردن قرآن :
تلاوت نکردن و عدم تدبّر در معانی و تفسیر آیات و عمل نکردن به دستورات این کتاب آسمانی باعث غفلت در قلب ها می شود . " أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا؛ آیا به آیات ما نمی اندیشند یا مگر بر دلهایشان قفل هایی نهاده شده " .6
ربا خواری وبه ناحق مال مردم را خوردن . 7
تعلق قلب به غیر خدا ؛ ” وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِّیَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا ”8
حریص بودن به جمع آوری دنیا و داشتن امید و آرزوهای طولانی ؛
” لَا یَكُونُوا كَالَّذِینَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ ؛ مانند کسانی نباشید که از پیش به آنها کتاب داده شد و(عمر) برآنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید وبسیاری از آنها فاسق بودند . " 9
دربیان قرآن ،یکی از گروهی که مصداقی هستند که قلوب و دلهایشان دچار چنین ضایعه ی زنگار گرفتگی شده ، قوم بنی اسرائیل است .
گناه بعد گناه قلب را می میراند . کسی که بعد از ارتکاب گناه بار دیگر آنرا انجام دهد ، سرانجام چنان می شود که به گناه کردن معتاد می شود و ممکن است به جایی برسد که برگشت او غیر ممکن باشد
بنی اسرائیل به روایت قرآن:
در قرآن به آداب و اوصاف و اعمال و به طور خلاصه سرگذشت « یهود یا بنی اسرائیل » به نسبت بیش از دیگر اقوام و امتها اشاره شده است . مرحوم علّامه طباطبایی درباه ی علت کثرت اشاره به یهود و بنی اسرائیل در قرآن ، نوشته است : بنی اسرائیل از تمام امتها لجوج تر و کینه توزتر بودند و در برابر حق ، سرکشی بیشتری داشتند ؛ چنانکه کفار عرب که پیغمبر (ص) مبتلا به آنها بود ، نیز چنین اوصافی را دارا بودند . خصایص و ویژگی های قوم یهود در قرآن :
خصایص و ویژگی های قوم یهود آنچنان که در قرآن کریم اشاره شده ، در ردیف بدترین و زشت ترین رفتار و صفاتی است که ممکن است انسان یا قومی در زندگی دنیایی خویش داشته باشد . از موارد مبتلا بهِ یهود ، قساوت قلب ،بی رحمی و سنگدلی بود .
بى رحمى و سنگدلى:
خداوند می فرماید :" سپس دلهاى شما بعد از این واقعه سخت شد همچون سنگ یا سخت تر . " 10قرآن کریم بنی اسرائیل را به گونه ای معرفی می کند که با هیچ انعطاف و معجزه ای دلهای آنها نرم نشده و به سوی خدا روی نیاورده بلکه هرچه می گذشت و آیات خدا ظهور بیشتر می کرد ، عناد آنها نیز بیشتر می شد.
در روایات عوامل قساوت قلب اعم از ؛کثرت گناه ، کثرت گناه، آرزوها و امیال دست نیافتنى و خیالى ، فراموشى مرگ و حوادث بعد از آن ، سخنان و رفتار لغو و بیهوده ، ترک عبادت و بندگى خدا ، تبعیت از سلاطین و طاغوت ها و ثروت اندوزى ذکر شده ، که قوم بنی اسرائیل به اکثر آنها مبتلا بودند .
راه علاج ازکلام بزرگان
ابن قیم می گوید : از اسبابی که سینه را تنگ و سبب اعراض خدا می شود ،تعلق قلب به غیرالله است . هر کسی چیزی را غیرخدا دوست داشته باشد به همان وسیله عذاب خواهد شد . . توبه و استغفار از اسبابی هستند که انشراح صدر می آورند و دل را نورانی می کنند ، همچنین تلاوت قرآن و ذکر خدا از عوامل بسیار مهم برای علاج قساوت قلب هستند .بزرگان یک عامل دیگر بسیار مهم را برای درمان این مرض توصیه می کنند . این نسخه بسیار مؤثّر است و آن نماز شب و گریه های شبانه است که هر قلب سخت را نرم و خاشع می کند .
در روایتی از امام علی(ع) است که می فرمایند : " با مواعظ حسنه قلبهای شما زنده خواهد شد "11 . خود خداوندنیز برای حیات قلب به ما نسخه ی خوبی داده و فرموده ؛ " یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَجِیبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا یُحْیِیكُمْ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ؛ای کسانی که ایمان آورده اید !دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به چیزی می خواند که شما را حیات می بخشد !...12
دعوت انبیاء سبب حیات قلب شما است ؛ آنها شما را به حیات نعیم و ابدی دعوت می کنند . نمی گذارند مؤمن باطل را حق و حق را باطل بفهمد ،" أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ " 13 ، به فرموده ی امام صادق (ع) وقتی مؤمن برای کاری جلو می رود پروردگار عزیز ، قلبش را در همان عقاید حق مستقر می کند و این علامت شرح صدر است .14
به امید اینکه با کمک خدای مهربان از تاریکی های قلبمان آزاد شده و به شرح صدر عظیم برسیم . انشاالله
زهرا اجلال –گروه دین و اندیشه تبیان
1- بقره /74
2- همان
3- اسراء /44
4-روم /26
5- مطففین /14
6- محمد / 24
7- روم /26
8- مریم /81
9- حدید /16
10- بقره /74
11- نهج البلاغه /نامه ی 31
12- انفال /24
13- همان
14- مجمع البیان /ج4 /ص820
http://www.shiaupload.ir/images/56150781467075918122.gif