جواد شهبازي
07-10-2009, 12:34
در کنار پدر مشغول نماز بود. نماز کاملاً جدي و موقرانه. اما به محض اين‌که فيلم‌برداري از اين دختر چهار ساله شروع شد، از خجالت نماز را رها کرده و پا به فرار گذاشت. پدر نيز که از علماي برجسته بود ناگهان سر از سجده برداشت و شروع کرد دختر کوچکش را صدا بزند. من که تازه از راه رسيده بودم و پدر تعجبم را ديد، گفت: اين نماز براي تمرين و آموزش است.
http://aycu23.webshots.com/image/41222/2000768932116782453_rs.jpg
پرورش ايمان در کودک
والدين و مربيان بايد متوجه باشند که در راه تربيت کودک، مذهب بزرگ‌ترين يار و مددکار آن‌هاست. ايمان و اعتقاد مشعلي است که تاريک‌ترين راه‌ها را روشن مي‌سازد. وجدان‌ها را حساس و بيدار مي‌سازد. هر کجا منحرفي وجود داشته باشد. او را به آساني به سوي راستي رهبري مي‌کند.
پرورش ايمان و اخلاق پسنديده در روان کودک يکي از حقوق فرزندان در آيين اسلام است. حضرت سجاد عليه‌السلام مي‌فرمايد:
و أنک مسئول عما وليته به من حسن الأدب و الدلاله علي ربه1.
تو نسبت به کساني که سرپرستشان هستي، در مورد تربيت نيک و راهنمايي آنان به سوي پروردگار، مورد سؤال قرار خواهي گرفت.
هم‌چنين پيشواي گرامي اسلام صريحاً از پدران و مادراني که به تربيت ديني کودکان خود بي‌اعتنا هستند، برائت جسته است.
روي عن النبي صلي‌الله‌عليه‌وآله: إنه نظر إلي بعض الاطفال فقال: ويل آخر الزمان من آبائهم فقيل يا رسول الله، من آبائهم المشرکين؟ فقال لا من آبائهم المؤمنين لا يعلمونهم شيئاً من الفرائض و إذا تعلموا أولادهم منعوهم و رضوا عنهم بعرض يسير من الدنيا فأنا منهم برئ و هم مني براء2.
رسول خدا به برخي از کودکان مي نگريست و مي فرمود: در آخر زمان واي بر پدر و مادر اين¬ها. پرسيدند: اي رسول خدا، والدين مشرک را مي¬گوييد؟ فرمود: نه. والدين مؤمني که واجبات را به اين کودکان نمي¬آموزند و اگر فرزندان واجبات را ياد بگيرند، منعشان مي کنند و آنان را به بهره اي اندک از دنيا خرسند مي سازند من از آنان بيزارم و آنان از من دورند.
بدون ترديد تعليمات اخلاقي و مذهبي بيش از ساير مسائل بر عهده خانواده است زيرا تربيت بدون اخلاق جز جنايت‌کار زيرک چيز ديگري به بار نمي‌آورد. و از طرف قلب انسان، بدون مذهب نمي‌تواند به سوي اخلاق بگرايد و اگر کسي بخواهد اصول اخلاقي را بدون مذهب بياموزد مانند اين است که قصد کند پيکري زنده اما بدون تنفس به وجود آورد.
نخستين تصويري که کودک از خدا در ذهن خود ترسيم مي‌کند از روابطش با پدر و مادر سرچشمه مي‌گيرد و هم‌چنين آگاهي او از اطاعت، بخشندگي و راستي با طرز عمل خانواده بستگي دارد و همه اين مسايل بايد در نخستين سال‌هاي کودکي انجام پذيرد زيرا در اين سال‌ها ذهن طفل بهتر از مواقع ديگر براي ضبط آن‌چه درک مي‌کند آمادگي دارد.
پدر و مادر وظيفه دارند خدا را با همه نيرو و نيکي، با همه اراده و بزرگي به فرزندان خود بشناسانند و براي اين منظور مي‌توانند از دو منبع سرشار و غني مذهب و طبيعت استفاده ببرند.
فرزنداني که از اول با ايمان به خدا تربيت مي‌شوند، اراده‌اي قوي و رواني نيرومند دارند. مثل حضرت يوسف که 9 ساله بود. وقتي از چاه بيرون آوردند و او را به عنوان برده فروختند، يکي گفت: نسبت به اين طفل غريب نيکي کنيد. يوسف که اين جمله را شنيد، گفت: آن کس که با خداست گرفتار غربت و تنهايي نيست. اين ناشي از اطمينان خاطر و آرامش روان اوست.
براي اين‌که کودکان از اول مؤمن و خداپرست تربيت شوند، لازم است بين جسم و جان آن‌ها نيز از نظر ايماني هماهنگي برقرار باشد. به همين جهت از طرفي اسلام دستور داده فرزندان را به خدا متوجه کنيد و از طرفي دستور داده اطفال را به نماز و عبادات تمريني واداريد.
عن النبي صلي‌الله‌عليه‌وآله، قال: مروا صبيانکم بالصلاة إذا بلغا سبعاً3.کودکانتان را هنگامي که به 7 سالگي رسيدند، به نماز تمرين دهيد.
عبادات تمريني کودک، اثر درخشاني در روان طفل مي‌گذارد. ممکن است طفل الفاظ و عبارات نماز و دعا را نفهمد ولي معني توجه به خدا، راز و نياز با خدا، استمداد از خدا و ... را در عالم کودکي خود درک مي‌کند. اميدوار بار مي‌آيد و دلش به رحمت او مطمئن مي‌گردد و در باطن خود تکيه‌گاهي براي خود حس مي‌کند که از اين نيروي نهاني در مواقع سخت و پيشامدهاي ناگوار استفاده کند و شخصيت خود را حفظ کند.
الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ رعد/13 همان کسانى که ايمان آوردهاند و دل¬هايشان به ياد خدا آرام مىگيرد آگاه باش که با ياد خدا دل ها آرامش مىيابد.
نيايش هميشه نتيجه دارد. حتي اگر اين نتيجه آن نباشد که ما مي‌خواسته‌ايم. به اين جهت بايستي از آغاز زندگي کودکان را عادت داد که زماني کوتاه در سکوت و آرامش به خصوص با نيايش بگذرانند. هر کس که يک بار موفق شد، مي‌تواند هر وقت که بخواهد مي‌تواند به دنياي مافوق تصاوير اشيا و کلمات برسد، آن‌وقت کم‌کم تاريکي‌ها محو مي‌شود و نوري از ميان تاريکي جريان مي‌افتد.
پي‌نوشت‌ها
1. تحف العقول، ص 263.
2. مستدرک الوسائل، ج2، ص 625.
3. مستدرک الوسائل، ج2، ص 171.
http://aycu23.webshots.com/image/41222/2000768932116782453_rs.jpg
پرورش ايمان در کودک
والدين و مربيان بايد متوجه باشند که در راه تربيت کودک، مذهب بزرگ‌ترين يار و مددکار آن‌هاست. ايمان و اعتقاد مشعلي است که تاريک‌ترين راه‌ها را روشن مي‌سازد. وجدان‌ها را حساس و بيدار مي‌سازد. هر کجا منحرفي وجود داشته باشد. او را به آساني به سوي راستي رهبري مي‌کند.
پرورش ايمان و اخلاق پسنديده در روان کودک يکي از حقوق فرزندان در آيين اسلام است. حضرت سجاد عليه‌السلام مي‌فرمايد:
و أنک مسئول عما وليته به من حسن الأدب و الدلاله علي ربه1.
تو نسبت به کساني که سرپرستشان هستي، در مورد تربيت نيک و راهنمايي آنان به سوي پروردگار، مورد سؤال قرار خواهي گرفت.
هم‌چنين پيشواي گرامي اسلام صريحاً از پدران و مادراني که به تربيت ديني کودکان خود بي‌اعتنا هستند، برائت جسته است.
روي عن النبي صلي‌الله‌عليه‌وآله: إنه نظر إلي بعض الاطفال فقال: ويل آخر الزمان من آبائهم فقيل يا رسول الله، من آبائهم المشرکين؟ فقال لا من آبائهم المؤمنين لا يعلمونهم شيئاً من الفرائض و إذا تعلموا أولادهم منعوهم و رضوا عنهم بعرض يسير من الدنيا فأنا منهم برئ و هم مني براء2.
رسول خدا به برخي از کودکان مي نگريست و مي فرمود: در آخر زمان واي بر پدر و مادر اين¬ها. پرسيدند: اي رسول خدا، والدين مشرک را مي¬گوييد؟ فرمود: نه. والدين مؤمني که واجبات را به اين کودکان نمي¬آموزند و اگر فرزندان واجبات را ياد بگيرند، منعشان مي کنند و آنان را به بهره اي اندک از دنيا خرسند مي سازند من از آنان بيزارم و آنان از من دورند.
بدون ترديد تعليمات اخلاقي و مذهبي بيش از ساير مسائل بر عهده خانواده است زيرا تربيت بدون اخلاق جز جنايت‌کار زيرک چيز ديگري به بار نمي‌آورد. و از طرف قلب انسان، بدون مذهب نمي‌تواند به سوي اخلاق بگرايد و اگر کسي بخواهد اصول اخلاقي را بدون مذهب بياموزد مانند اين است که قصد کند پيکري زنده اما بدون تنفس به وجود آورد.
نخستين تصويري که کودک از خدا در ذهن خود ترسيم مي‌کند از روابطش با پدر و مادر سرچشمه مي‌گيرد و هم‌چنين آگاهي او از اطاعت، بخشندگي و راستي با طرز عمل خانواده بستگي دارد و همه اين مسايل بايد در نخستين سال‌هاي کودکي انجام پذيرد زيرا در اين سال‌ها ذهن طفل بهتر از مواقع ديگر براي ضبط آن‌چه درک مي‌کند آمادگي دارد.
پدر و مادر وظيفه دارند خدا را با همه نيرو و نيکي، با همه اراده و بزرگي به فرزندان خود بشناسانند و براي اين منظور مي‌توانند از دو منبع سرشار و غني مذهب و طبيعت استفاده ببرند.
فرزنداني که از اول با ايمان به خدا تربيت مي‌شوند، اراده‌اي قوي و رواني نيرومند دارند. مثل حضرت يوسف که 9 ساله بود. وقتي از چاه بيرون آوردند و او را به عنوان برده فروختند، يکي گفت: نسبت به اين طفل غريب نيکي کنيد. يوسف که اين جمله را شنيد، گفت: آن کس که با خداست گرفتار غربت و تنهايي نيست. اين ناشي از اطمينان خاطر و آرامش روان اوست.
براي اين‌که کودکان از اول مؤمن و خداپرست تربيت شوند، لازم است بين جسم و جان آن‌ها نيز از نظر ايماني هماهنگي برقرار باشد. به همين جهت از طرفي اسلام دستور داده فرزندان را به خدا متوجه کنيد و از طرفي دستور داده اطفال را به نماز و عبادات تمريني واداريد.
عن النبي صلي‌الله‌عليه‌وآله، قال: مروا صبيانکم بالصلاة إذا بلغا سبعاً3.کودکانتان را هنگامي که به 7 سالگي رسيدند، به نماز تمرين دهيد.
عبادات تمريني کودک، اثر درخشاني در روان طفل مي‌گذارد. ممکن است طفل الفاظ و عبارات نماز و دعا را نفهمد ولي معني توجه به خدا، راز و نياز با خدا، استمداد از خدا و ... را در عالم کودکي خود درک مي‌کند. اميدوار بار مي‌آيد و دلش به رحمت او مطمئن مي‌گردد و در باطن خود تکيه‌گاهي براي خود حس مي‌کند که از اين نيروي نهاني در مواقع سخت و پيشامدهاي ناگوار استفاده کند و شخصيت خود را حفظ کند.
الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ رعد/13 همان کسانى که ايمان آوردهاند و دل¬هايشان به ياد خدا آرام مىگيرد آگاه باش که با ياد خدا دل ها آرامش مىيابد.
نيايش هميشه نتيجه دارد. حتي اگر اين نتيجه آن نباشد که ما مي‌خواسته‌ايم. به اين جهت بايستي از آغاز زندگي کودکان را عادت داد که زماني کوتاه در سکوت و آرامش به خصوص با نيايش بگذرانند. هر کس که يک بار موفق شد، مي‌تواند هر وقت که بخواهد مي‌تواند به دنياي مافوق تصاوير اشيا و کلمات برسد، آن‌وقت کم‌کم تاريکي‌ها محو مي‌شود و نوري از ميان تاريکي جريان مي‌افتد.
پي‌نوشت‌ها
1. تحف العقول، ص 263.
2. مستدرک الوسائل، ج2، ص 625.
3. مستدرک الوسائل، ج2، ص 171.