خانه » اعتقادی » کلام و اعتقادات » خداشناسی » اگر روزی مقدر شده تلاش ما چه مفهومی دارد؟

اگر روزی مقدر شده تلاش ما چه مفهومی دارد؟

خداشناسی


تمام تعلیمات اسلامی به ما می گوید
برای تأمین زندگی بهتر (چه مادّی و چه معنوی)
باید تلاش بیشتر کرد و فرار از کار به
گمان مقسوم بودن روزی غلط است.

هدف آفرینش انسان، عبادت کردن است،
همان‌گونه که خداوند متعال می‌فرماید:

«من جنّ و انس را نیافریدم جز براى این‌که عبادتم کنند
(و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند)».[1]

اما عبادات الهی، تنها اعمال و کارهای تصوری و نظری نیستند،
بلکه اموری هستند که علاوه بر معنوی بودن،
دارای ابعاد مادی و افعال خارجی هستند؛
مانند نماز، روزه، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر و…
از طرفی انسان دارای دو بُعد جسمی و روحی است
که خداوند حکیم جسم را مَرکب و ابزار
روح -جهت تعالی و تکامل و انجام
عبادات- قرار داده است.

اگر جسم نباشد روح به تنهایی قادر به جنگیدن و
شمشیر زدن،یا انجام رکوع و سجود و…، نیست.

جسم نیز چون مادی است، برای قوام و بقای خویش
نیاز به غذا، آب، هوا و… دارد که همگی از امور مادی هستند
و اگر به جسم، آب و غذا و هوا نرسد فرسوده شده و
از بین می‌رود، آن‌گاه روح بدون ابزار و اسباب مادی قادر به
انجام عبادات و کارهای معنوی نیست و هدف آفرینش
انسان محقق نخواهد شد، پس رزق و روزی برای
جسم امری ضروری و حیاتی است.

بنابر این، بر انجام کسب و کار، جهت به دست آوردن روزی
حلال فراوان تأکید شده است، تا جسم قوام و بقا داشته باشد
و انسان بتواند پروردگار را عبادت نماید.

در حقیقت، عبادت و کسب رزق و روزی لازم و ملزوم یکدیگرند؛
چون روح بدون جسم قادر به انجام عبادت نیست
و جسم هم بدون غذا دارای قوام و ثبات نیست؛
از این رو خداوند سبحان بعد از بیان هدف آفرینش انسان،
بحث رزق و روزی را مطرح نموده و می فرماید:

«خداوند روزى ‏دهنده و صاحب قوّت و قدرت است».[2]

گفتنی است، برخی از عبادات واجب یا مستحب؛
مانند صدقه، خمس و زکات از امور مادی هستند؛
یعنی انسان باید مال داشته باشد تا بتواند صدقه،
خمس و زکات بدهد و به مستمندان کمک نماید.

پس نه تنها کسب روزی حلال منافات با معنویات ندارد
و با عالم ماده و مادیات در تعارض نیست،
بلکه این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند از این رو گفته شده:

«الدّنیا مزرعة الاخرة»،[3] دنیا مزرعه و کشت گاه آخرت است

اگر روزی دست خداست تلاش برای چیست؟

این همه اصرار که در اعتدال طلب روزی می شود
به این معنا نیست که اسلام جلوی تلاش را می گیرد.

برخى افراد سست و بى‏حال با اتّكا به تعبیراتى
همانند آیه 6 سوره هود كه مى‏ فرماید:

وَ مَا مِنْ دَابَّةِ فِى‏الْأَرْضِ الَّا عَلَى‏اللَّهِ رِزْقُهَا:
« هیچ جنبنده‏اى در زمین نیست مگر اینكه روزى او بر خداست».

یا روایاتى كه روزى را مقدّر و معیّن مى‏داند، چنین مى‏ اندیشند كه
لزومى ندارد انسان براى تهیّه معاش، زیاد تلاش كند،
زیرا روزى مقدّر است و به هرحال به انسان مى ‏رسد.

در حالى كه مختصر آشنایى با قرآن و احادیث براى پى بردن
به این حقیقت كافى است كه اسلام پایه هرگونه بهره‏ گیرى
مادّى و معنوى انسان را كوشش مى ‏شمرد تا آنجا كه
در جمله شعارگونه قرآنى:

لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ الَّا مَا سَعَى
‏( سوره فجر، آیه 39)

بهره انسان را منحصراً در كوشش و كار قرار مى ‏دهد.

از طرف دیگر پیشوایان اسلام برای اینکه سرمشقی به دیگران بدهند
در بسیاری از موارد کار می کردند، کارهایی سخت و توانفرسا
پیامبران پیشین نیز از این قانون مستثنا نبودند.

از چوپانی گرفته، تا خیاطی و زره بافی و کشاورزی ابا نداشتند.
اگر مفهوم تضمین روزی از طرف خدا،
نشستن در خانه و انتظار رسیدن روزی باشد،
نباید پیامبران و امامان که از همه آشناتر به مفاهیم دینی
هستند این همه برای روزی تلاش کنند.

ما هم می گوییم روزی هرکس مقدّر و ثابت است،
ولی در عین حال مشروط به تلاش و هرگاه این شرط حاصل نشود
مشروط نیز از میان خواهد رفت.

این درست به آن می ماند که می گوییم:
«هرکس اجلی دارد و مقدار معینی از عمر»

مسلّماً مفهوم این سخن آن نیست که اگر انسان حتّی دست به انتحار
یا تغذیه از موادّ زیانبخش بزند تا اجل معینی زنده می ماند.

مفهومش این است که این بدن استعداد بقا تا مدّت قابل ملاحظه ای دارد
امّا مشروط به اینکه اصول بهداشت را رعایت کند
و از موارد خطر بپرهیزد و آنچه را سبب مرگ
زودرس می شود از خود دور کند.

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.