اِنَّهُ لَقُرآنٌ کَریمٌ * فی کِتابٍ مَکنُونٍ *لا یَمَسُّهُ اِلّا المُطَهَّرُون * که آن، قرآن ارجمندی است * که در کتاب محفوظی جای دارد * و جز پاکان نمی توانند به آن دست زنند (و دست یابند) (سوره واقعه آیات 77 الی 79)
مقدمه :
قرآن کلامی است پاک که در «صحیفه هایی پاک1» توسط «روحی پاک و مقدس2» از جانب «خداوند قدّوس» ، بر قلب پیامبر(ص) نازل شده است. بدون شک برای درک معانی والای این کتاب باید آداب و دستوراتی را رعایت نمود. از آن جمله، این كه هنگام مسّ آیات این کتاب نورانی باید باطهارت و پاک بود چرا که بفرموده قرآن «جز پاکان آن را مس نمی نمایند3» از این رو در این درس با پاره ای از احکامِ مسِّ قرآن آشنا می شویم.
احکام :
1) رساندن جایی از بدن به خطّ قرآن برای کسی که وضو ندارد، حرام است. ولی اگر قرآن را به زبانِ فارسی یا زبان دیگری ترجمه کنند، مسّ آن اشکال ندارد.4
توضیح: البته در صوتی که در ترجمه آیات اسم خداوند متعال یا اسم های متبرک دیگری که برای مس نمودن آنها احتیاج به طهارت است نباشد.
2) در حرمتِ مسِّ آیاتِ قرآنی برای کسی که وضو ندارد، فرقی بین اعضای ظاهری مانند انگشتان دست و اعضایی مانند زبان و دندان نیست، امّا در موردِ "مو"، بین مراجع اختلافِ نظر وجود دارد.5
4) جلوگیری بچه و یا دیوانه از مس قرآن واجب نیست ولی اگر مسّ نمودن آیات توسّط بچه و دیوانه باعث بیاحترامی به قرآن میشود، باید از آن جلوگیری نمود.6
توضیح: با توجه به این که کودکان نابالغ مکلّف به رعایت احکام نیستند ، هنگام تماس آنها با آیات قرآن به ویژه هنگام آموزش قرآن وضوگرفتن بر آنها واجب نیست7 ولی در عین حال شایسته است آنها را به گرفتن وضو و رعایت ادب قرآن سفارش نمود.
5) چنانچه برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده و یا در محلی که باقی ماندن قرآن در آن اهانت به قرآن است نیاز به مس قرآن آیات باشد باید وضو گرفت، امّا چنانچه معطّل شدن برایِ وضو بیاحترامی به قرآن باشد باید بدون وضو آب کشید.8
6) اگر کلمههایِ قرآنی به گونهای نوشته شود که در زیر صفحه کاغذی یا فلزی ایجاد برجستگی مستقیم یا معکوس نماید چنانچه برجستگیها خوانا باشند، مسّ آنها بدون طهارت حرام است.9
7) یکی از پنج چیزی که بر جُنب حرام است، رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خداوند است و همچنین اسامی معصومین(علیهم السَّلام) هم بنابر احتیاط واجب (به نظر برخی از مراجع دیگربنابر احتیاط مستحب) حکم اسم خداوند را دارند.10
8) در صورتی که بین خطوط قرآن لایه نازکی از شیشه، نایل و یا امثال آن فاصله شود تماس با آن جایز است.11
10) کسی که اسماء جلاله یا آیاتی از قرآن را بر روی بدن خالکوبی نموده، با این شرط که خالکوبی زیر پوست باشد، مسّ آن بدونِ وضو مانعی ندارد.12
11) برای افرادی که وضو ندارند تماس با جلد و حاشیه و فاصله بین خطوطِ قرآن، همچنین همراه داشتن آن مکروه است.13
12) گرفتن وضو برای تلاوت و همچنین، كتابت و نگارش آیات قرآن و نیز مس حواشی و فاصله بین خطوط و همراه داشتن قرآن مستحب است.14