با امام کاظم(علیه السلام) در سایه قرآن کریم
آداب تلاوت
1 صدای زیبا و حزن آور
عالم بزرگوار شیخ مفید(ره) می نویسد: طبق ادله گذشته،آن حضرت دانشمندترین مردم زمانه بود و بیش از همه حافظ کتاب الهی وخوش صداترین آنان در قرائت قرآن بود. هنگام قرائت، آهسته و حزن آور می خواند ومی گریست و شنوندگان هم گریه می کردند، اهل مدینه او را «زین المجتهدین »می نامیدند. (1)
در روایتی دیگر آمده است:(و کانت قراته حزنا) یعنی قرائت آن حضرت حزن آوربود. (2) به ابرهه مسیحی فرمود: «با کتاب خودت چقدر آشنایی؟ پاسخ داد: به متن و تاویل آن آگاهم، هشام می گوید: حضرت کاظم(ع) شروع کرد به قرائت انجیل، آنگاه ابرهه گفت: «حضرت مسیح این چنین می خوانند و جز او هیچ کسی چنین نخوانده است و از پنجاه سال پیش تا کنون در جستجوی چنین شخصیتی بودم » و دراین هنگام، ابرهه به دست امام مسلمان شد. (3)
2 ترتیل
یعنی حروف کاملا ادا وبیان و وقوف رعایت گردد.
حضرت کاظم(ع) می فرماید: از پیامبر اکرم در باره معنای «و رتل القرآن ترتیلا» (4) پرسیدند، در پاسخ فرمود:
بینه تبیانا و لا تنثره نثر الرهل و لا تهذه هذالشعر، قفوا عند عجائبه و حرکوابه القلوب و لا یکون هم احدکم آخر السوره. (5)
یعنی قرآن را واضح و کاملا روشن بیان کن و حروفش را مانند رمل و شن هایی که باد یکباره می پاشد بر روی هم نریزو آن را مانند شعرخوانی پشت سر هم و با شتاب مخوان; نزد شگفتیهای قرآن بایستید و دلها را با آن تکان دهید و همت و نظر شما رسیدن به آخر سوره نباشد، یعنی به کیفیت بپردازید نه به کمیت. (6)
3 ارج نهادن به حاملان قرآن
آن حضرت در حدیثی از جد بزرگوارش نقل می فرماید: خدای تعالی بخشنده است و جودرا دوست دارد و کارهای عالی را دوست می دارد و از کارهای پست ناخرسند است وواقعا از احترام به جلال الهی بزرگداشت سه گروه است:
الف) ریش سفید مسلمان،
ب) امام عادل،
ج) آن کسی که حامل و تسلیم قرآن کریم است به گونه ای که نه اهل غلو است ونه از بار تکالیفش شانه خالی می کند. (7)
4 اهدای ثواب قرائت به معصومان(ع)
علی بن مغیره به امام کاظم(ع) می گوید:
پدرم از جد شما پرسید آیا رواست شبی یک ختم قرآن بخوانم؟
جد شما فرمود: هر شب. دوباره پرسید: آیا در ماه رمضان هم؟ جد شما فرمود: درماه رمضان نیز، جدم عرض کرد: بلی هر چه توانستم.
و برنامه پدرم این بود که در ماه رمضان چهل بار قرآن را ختم می کرد; و من نیزپس از پدر قرآن می خوانم بیشتر و گاهی کمتر از پدرم، کم و زیادیش بستگی داشت به اندازه فرصت و فراغت و یا کار و سرگرمی و نشاط و بیماریم و هنگام عیدفطر، قرآنهایی که خوانده بودم، یک ختمش را برای رسول اکرم(ص) یکی برای علی(ع)، یکی برای فاطمه(ع) و همچنین برای هر کدام از امامان تا به شما رسیدو یکی هم برای شما قرار می دادم، از هنگامی که خدا این بینش و حال را به من عنایت کرده است و در سلک پیروان شما قرار گرفته ام.
حال آیا برای خودم نیز پاداشی هست؟ حضرت فرمود: پاداش تو آن است که در قیامت با آنها هستی، گفتم الله اکبر، آیا چنین اجری دارم؟ حضرت سه بار فرمود: بلی. (8)
شیعه و قرائت قرآن
حضرت کاظم به مردی فرمود: آیا دوست داری در دنیا بمانی؟ پاسخ داد:
بلی، پرسید: برای چه؟ گفت: به خاطر قرائت قل هو الله احد، آنگاه حضرت ساکت شد و پس از زمانی گفت: ای حفص! هرکس از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن راخوب نداند، در عالم برزخ آموزش داده می شود تا خدا به واسطه آن درجه و مقامش را بالا ببرد زیرا درجات بهشت به قدر آیه های قرآن کریم است: به قاری گفته می شود: بخوان و ترقی کن پس او می خواند و ترقی می کند. حفص گوید:
در عمرم ندیدم کسی را که از امام کاظم (ع) بیشتر خدا ترس و به رحمت حق امیدوارباشد و قرآن خواندنش همراه با حزن بود و گویا هنگام قرائت به شخصی خطاب می کند. (9)