مكانهاي زيارتي استان آذربايجان شرقي

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

امامزاده محمد نوجه مهر

امامزاده محمد نوجه مهر معروف به " سید محمدآقا " در روستای نوجه مهر قرار دارد. مقبره این امامزاده كه او را به نوادگان امام موسی كاظم ( ع ) نسبت می دهند ، تجدید بنا شده و دارای ضریح زیبایی است. اینآرامگاه بین مردم از تقدس و احترام بسیار برخوردار است و هر سال كشاورزانآن نواحی پس از برداشت محصول برای زیارت و ادای نذورات خود به زیارت این امامزاده می روند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

مقبره مضر بن عجیل

این مقبره در روستای دیزج خسروشهر در بالای تپه ای مرتفع قرار دارد. بنای بقعه به شكل استوانه ای با گنبدهای مخروطی است كه در زیرآن مقبره ای وجود دارد . مردم این مقبره را متعلق به " مجیربن عقیل " از خانواده پیامبر می دانند. این بقعه هیچ سنگ نبشته ای ندارد ، ولی سنگ كوچك سیاهی كنار قبر دیده می شود كه به سنگ شفا معروف شده است.
حمدالله مستوفی در كتاب تاریخ گزیده و نزهة القلوب از " امیر مضر به عجیل " با عنوان نبیره ی عبدالمطلب و صحابی پیامبر كسی كه در این گور خفته ، یاد كرده است.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

معبد مهری مراغه و مقبره ملا معصوم

درحدود شش كیلومتری جنوب شرقی مراغه روستایی به نام ورجوی قرار دارد . در كنار این روستا گورستان بزرگ قدیمی وجود دارد كه تعداد زیادی سنگ قبر منقش به تصاویر تیر و كمان ، نیزه ، شمشیر و سپر برروی قبورآن نهاده شده است. از این میان می توان به صندوق سنگی منقش قبر " زمان بیگ " فرزند " كدخدا میرزا بیك " ، با تاریخ وفات 1085 ه . ق اشاره كرد.
مقبره ملامعصوم دركنار این گورستان واقع است. ورودی این مقبره راهروی بزرگی است كه عرض دهانه ورودیآن به 7 متر می رسد. در انتهای راهروی سرپوشیده ، ورودی مستطیل شكلی به عرض 80/1 متر در سنگ كنده شده كه باعبور ازآن ، محوطه ی وسیع و جالبی نمایان می شود.
در سمت چپ راهرو و نزدیك مدخل ورودی تالار بزرگ ، اتاق چهارگوش كوچكی وجود دارد كه در دل سنگ كنده شده است . سقف این اتاق به صورت یك گنبد در صخره حفر شده و در وسط سقف نورگیری تعبیه شده است.
درازای تالار بزرگ 12 و پهنایآن حدود 3/6 متر است. در انتهای تالار بزرگ با عبور از یك صفه به پهنای 2 متر و درازی 3/3 متر ، محوطه اصلی نیایشگاه شروع می شود كه از یك اتاق دایره ای شكل به قطر 9/5 متر تشكیل شدهاست، درسمت جنوبی این اتاق به ارتفاع یك پله از كف ، محرابی مستطیل شكل به درازا و پهنای 2×6/2 متر با سقف هلالی شكل وجود دارد.
ازاره ی سنگی این نیایشگاه به ارتفاع 2 متر با دقت خاصی حجاری و صاف شده است. به عقیده كارشناسان ، محراب این نیایشگاه شباهت بسیار با طرح محراب بعضی از معابد مهری دارد و با توجه به وسعت این نیایشگاه به نظر می رسد روزگاری معبدی با شكوه بوده و در شمار یكی از بزرگترین معابد مهری به حساب میآمد و از قسمت هایی چون محل تعویض لباس روحانیون ، محل تعلیم گروندگان بهآیین مهر ، محل فعالیت های نجومی علمای مذهب مهر و بالاخره محل برگزاری مراسم باشكوه مهر پرستان برخوردار بود

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

مسجد كبود تبریز


لحظه‌ای كه با تمام وجود قدم به درون مسجد کبود نهادیم، با آنكه از آن همه زیبایی چیز زیادی به جای نمانده، باز هم این فضای ایرانی – اسلامی است كه روحمان را با دنیایی از عرفان و ملكوت گره می‌زند.

در مرکز استان آذربایجان شرقی هستیم، استانی که در طول تاریخ مردمان غیورش مرزهای آن را از تجاوز قبائل مختلف در امان نگه داشته و هنرمندان ایرانی نیز با ساخت بنایی چنین آسمانی مرهمی بر دردهای مردم این خطه کهن بودند.
هنگامی که در این شهر تاریخی به گشت و گذار پرداختیم در خیابان امام خمینی بعد از چهارراه منصور، در پاركی حقیر، بنایی اصیل نظرمان را به خود جلب کرد.

مسجد کبود كه عمارت مظفریه نیز خوانده می‌شود به دستور جهانشاه بن شاه یوسف از فرمانروایان قره قویونلو ساخته شده است. ولی ادامه كار بنا به خواست خاتون جان بیگم زوجه جهانشاه و در سال 870 ه‍. ق به پایان رسید.
این بنای تاریخی به دلیل اهمیت زیادی که دارد، بار دیگر مورد توجه قرار گرفته و به دست جوانان هنرمند ایرانی در حال بازسازی است.
همانطور كه از نامش پیداست، این عمارت تماما با كاشی‌های لاجوردی و فیروزه فام پوشیده شده است؛كاشی‌هایی از جنس دریا و آسمان.
در لابلای این فیروزه‌ها، كاشی‌هایی به رنگ سیاه و سفید نیز خود نمایی می‌كنند كه به سبك و سیاق معرق در كنار هم با نظمی‌چشم‌نواز چیده شده‌اند.
سر در اصلی مسجد با كاشی‌كاری معرق و كتیبه‌های به خط ثلث و تابلو‌هایی با خط كوفی شامل سوره‌های قرآن از كاملترین نمونه‌های معرق دوران اسلامی‌به شمار می‌روند.

در آرامگاه بنا، هنرمند، از كاشی‌های شش ضلعی لاجوردی برای تزئین استفاده كرده است. ازاره‌ها با تخته سنگ‌هایی از جنس مرمر و با كتیبه‌هایی حجاری شده به نقوش اسلیمی‌ظریف تزیین شده‌اند.
با آنکه هنرمند کاشیکار تمام ظرافت خود را در ساخت آن بکار گرفته است ولی نبود نور کافی درون مسجد، دیده شدن این ظرافت‌ها را با مشکل مواجه کرده است. کاش می‌شد این همه ذوق سلیم را با جلوه بیشتری در انظار بازدید کنند گان نمایان ساخت تا از قدرت نقوش اسلیمی آن کاسته نشود.
گنبد عظیم مسجد یكی از بزرگترین ساخته‌های آجری معماران دوره ایلخانی به شمار می‌آید. تقسیم وزن گنبد بر روی پایه‌های متعدد آن كه از داخل به خوبی دیده می‌شود بزرگترین دست آورد هنرمندان ایرانی در طول تاریخ معماری ایران است كه ریشه در دوران ساسانی دارد.

به گفته كارشناسان در هیچ نقطه‌ای از دنیای اسلام این همه ظرافت و عظمت یك جا و در كنار هم پدید نیامده است. ذهن با دیدن این همه زیبایی به آرامشی بدیع دست می یابد ولی چه کوتاه زمانی ست که این احساس ناب با روح آدمی درگیر است زیرا وجود قهوه خانه‌ای با میزو صندلی‌های پلاستیکی رنگارنگ در پارک اطراف مسجد انسان را دوباره به زندگی دنیوی باز می گرداند.
سقف آرامگاه و گنبد خانه اصلی مسجد در زلزله‌ای كه در سال هزاروصد و نودوسه (هجری قمری ) تبریز را لرزاند تخریب گردید، بخش‌های تخریب‌شده به همت مرحوم استاد رضا معماران در سال 1352 با نظارت سازمان ملی حفاظت آثار باستانی بازسازی گردید.
كاشیكاری محراب مسجد، جلوه‌ای بدیع از این هنر را در مسجد به نمایش گذارده است كه مقرنس‌هایی با پوشش معرق و طرح‌های اسلیمی‌و كاشیكاری‌هایی به رنگ‌های فیروزه‌ای، ‌لاجوردی، سفید و طلایی را در برابر دیدگان قرار می‌دهد.