چگونه مخترع تربیت کنیم
انسان ها داراى قوّه خلاقیت هستند; برخى در یك زمینه داراى خلاقیت بیش تر و برخى در زمینه اى دیگر. خلاقیت مى تواند به وسیله معلمان در دانش آموزان شكوفا گشته و یا از بین برود. بنابراین، باید محیط و فضاى مساعدى براى رشد و پرورش قوّه خلاقیت دانش آموزان فراهم آورد.
خلاقیت و نوآورى محرك اصلى تمدن هاست. خلاقیتى كه در ضمیر همه ما نهفته و در نحوه زندگى ما تأثیر دارد.
تنها نیروى فوق العاده و قدرتمند خلاقیت است كه مى تواند مسائل و مشكلات را به طرز خارق العاده اى از سر راه بشر بردارد. امروزه اگرچه بسیارى از اندیشمندان به خلاقیت به عنوان یك فرایند مى نگرند، اما تعریف آنان از خلاقیت، مبتنى بر ویژگى «مولد بودن» است. مك كینان در تعریف خلاقیت مى نویسد: «خلاقیت عبارت است از حل مسأله به نحوى كه ماهیتى بدیع و نو داشته باشد.»
آموزش و پرورش خلاقیت
پژوهش هاى انجام شده در زمینه آموزش خلاقیت، عموماً به این نتیجه رسیده است كه خلاقیت را هم مى توان آموزش و هم پرورش داد. خلاقیت مى تواند به وسیله معلمان در دانش آموزان شكوفا گشته و یا از بین برود. بنابراین، باید محیط و فضاى مساعدى براى رشد و پرورش قوّه خلاقیت دانش آموزان فراهم آورد.
از جمله تجربیات در روان شناسى این است كه مى توان با فراهم كردن امنیت روانى و آزادى، احتمال ظهور خلاقیت سازنده را افزایش داد.
ویژگى هاى افراد خلاق
صفت هاى ذیل به عنوان ویژگى هاى افراد خلاق، كه عموماً برخوردار از آن هستند، بیان شده است:
ـ داراى گنجایش ذهنى و فكرى زیادى هستند (تیزهوش تر از دیگرانند);
ـ علاقه آن ها به مسائل علمى، هنرى، فرهنگى و اجتماعى بیش تر و دامنه اطلاعات آن ها در این زمینه وسیع تر است;
ـ درباره مسائل انتزاعى، در مقایسه با مسائل عینى و ملموس، بهتر و عمیق تر مى اندیشند;
ـ دوست دارند كه در مباحثه عقیده خود را بیان كنند، ولى اصرارى به تحمیل عقاید خود ندارند;
ـ انعطاف پذیرند و بیانشان داراى طنز است;
ـ علاقه به سؤال و پرسش دارند و بسیار كنجكاوند;
ـ محافظه كار نیستند و بیش تر ریسك پذیرند;
ـ علاقه هاى متنوع و فراوانى دارند و داراى فرایندهاى غیرمتعارف فكرى هستند;
ـ در فكر و عمل از اصالت و نوآورى بیش ترى برخوردارند;
ـ داراى زندگى تخیلى بوده و درگیرى بیش ترى با رؤیاهاى خیالى دارند;
ـ استقلال طلب بوده و دوست ندارند كه از راه و روش زندگى دیگران پیروى كنند;
ـ اعتماد به نفس خوبى دارند و در مقابل ناكامى ها كم تر دلسرد و مأیوس مى شوند;
ـ از معیارها، رسوم و ارزش هاى اجتماعى، كه به نظرشان قابل قبول نیستند، كم تر پیروى كرده و بیش تر متكى به قضاوت شخصى خود هستند;
ـ در رابطه با دیگران رُك و صریح و درست كارند;
ـ به مسائل فلسفى همچون مذهب، ارزش ها، معنى زندگى و این قبیل امور توجه مى كنند;
ـ بر غرایز خود تسلط بیش ترى داشته، شخصیت رشد یافته ترى دارند و كم تر داراى اختلال روحى و روانى مى شوند;
ـ داراى حافظه اى قوى بوده و به جزئیات مسائل توجه دقیق دارند.
در كلاس فراگیر محورى، دانش آموز در امر یادگیرى دخالت مستقیم و اساسى دارد. معلم راه هاى یادگیرى را به شاگردان دیكته نمى كند، بلكه آنان را در موقعیتى قرار می دهد تا خود به جستجوى اطلاعات بپردازند.