سرلشگر منوچهر خسروداد " از اعدامیان دادگاه انقلاب "

[ملکوت* گامی تارهایی *]

شغل مقام بلند پایه، قوای نظامی
مرتبه و موقعیت سرلشکر، فرمانده هوانیروز
مؤسسه یا سازمان ارتش، رژیم سابق
مؤسسه یا سازمان سازمان دولتی، رژیم سابق
مورد حقوقی
تاریخ اعدام ۲۶ بهمن ۱۳۵۷
محل لواسانات, ایران
نحوه اعدام تیرباران
اتهامات خیانت; شکنجه; مفسد فی الارض
ملاحظات
سرلشکر منوچهر خسروداد یکی از ۴٣٨ نفریست که اعدامشان در گزارش اسفند ۱۳۵۸ سازمان عفو بین الملل اعلام شده است. سازمان عفو بین الملل بر مبنای گزارشهای رسانه‌های ایرانی وخارجی و خبرگزاری رسمی پارس لیستی از متهمینی را که دادگاه‌های انقلاب از زمان تأسیس تا مرداد ۱۳۵۸ محکوم کرده‌اند، تهیه کرده و در این گزارش منتشر کرده است. خبر اعدام سرلشکر منوچهر خسروداد وسه متهم دیگر همچنین توسط روزنامه آیندگان گزارش شد (٢٨ بهمن ١٣۵٧). این گزارش حاوی بیانیه‌ای از دادگاه فوق العاده انقلاب اسلامی راجع به این اعدام بود. اطلاعات تکمیلی از راه فرم الکترونیکی که توسط یکی از خویشان وی به بنیاد برومند فرستاده شده است و همچنین از مصاحبه با یکی از همکاران ایشان بر گرفته شده است.

سرلشگر خسروداد، فرمانده سابق گارد جاویدان، در زمان اعدام فرمانده هوانیروز بود. وی در مدارس نظامی فرانسه و آمریکا تحصیل کرده بود، خلبان هلیکوپتر بود و به زبانهای انگلیسی‌ و فرانسه تسلط داشت. وی رئیس فدراسیون سوارکاری و قهرمان پرش با اسب نیز بود. او به ورزش اسکی هم علاقه زیاد داشت. همکارش از استعداد و کارآیی او و نیز از علاقه و وفاداری زیردستانش به وی یاد کرده است. او ثروتمند نبود و از موقعیتش سوء استفاده نمی‌کرد. سرلشگر خسروداد تا قبل از حادثه لویزان، که طی آن چهار سرباز اسلامی با مسلسل تعداد زیادی سرباز و افسر را در کافه تریای مقر نیروی زمینی به گلوله بستند، بدون محافظ بیرون می‌رفت. در هنگام سقوط رژیم شاهنشاهی، نظر وی این بود که ارتش از سیاست جداست و می‌گفت که "ما سربازیم و با سیاست، کاری نداریم. من مطیع هر کسی‌ که کشور را اداره کند هستم."

سرلشگر خسروداد از همسرش جدا شده بود و با تنها دخترش که برای او بسیار عزیز بود، زندگی‌ می‌‌کرد. او همچنین به حیوانات علاقه داشت و صاحب چندین سگ گرگی بود که پس از انقلاب، توسط پاسداران به قتل رسیدند.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

سرلشگر خسروداد همچنین یکی از ١٠ نفریست که نامشان در کتاب خاطرات آیت الله خلخالی، اولین قاضی شرع بعد از انقلاب و رئیس دادگاه های انقلاب اسلامی، برده شده است ("ایام انزوا"، جلد اول، صفحه ٣٥٢):

"اینجانب، پس از دریافت حکم، به محاکمه مجرمین درجه یک پرداختم، اولین کسانی که در دادگاه محاکمه و به جزای عمل خود رسیدند، عبارت بودند از: نعمت الله نصیری، رئیس سازمان ساواک و خسروداد، فرمانده هوانیروز و ناجی، فرماندار نظامی اصفهان و رحیمی، فرماندار نظامی تهران و رئیس شهربانی کل کشور، این چهار نفر در شب ٢٤ بهمن ماه ١٣٥٧، در مدرسه رفاه اعدام شدند و حکم اعدام آنها را اینجانب صادر کردم. در آن شب، من تعداد ٢٤ نفر را محکوم کرده بودم که به علت دخالت ها، فقط دستور اعدام چهار نفر یاد شده را صادر کردم. آن ها در پشت بام مدرسه رفاه اعدام شدند و این اوّلین اعدام ما بود. البته، من با خوردن خون دل، سرانجام توانستم در جا همان ٢٤ نفر را به تدریج اعدام کنم. سالارجاف، نیز در میان آن ها بود....همه افرادی که در دادگاه‌های انقلاب محکوم به اعدام شدند، از مصادیق بارز «مفسد فی الارض» بودند و تحت همین عنوان هم اعدام شدند.

"مفسد فی الارض؛ یعنی کسی که به گسترش فساد در روی زمین بکوشد و به توسعه آن کمک کند. فساد هم یعنی چیزی که موجب انحطاط و نابودی و انحراف جامعه از اصل تبیعی آن باشد. افرادی که اعدام شدند، در گسترش فساد و فحشا و رواج هرویین و تریاک و بی‌بندوباری و لامذهبی و آدم کشی و خیانت و چاپلوسی و خلاصه، همه اوصاف رذیله کوشیدند. گرفتاری آنها از آن زمان بیشتر شد که با دیدن انقلاب ملت، هیچ توبه نکردند. من عقیده داشتم و حالا هم معتقدم که تمام وکلای مجلسین شورا و سنا و همه استانداران و رؤسای ساواک و شهربانی که از سال ٤٢ به بعد و پس از تحریم امام بر سر کار بودند، محکوم به اعدام می‌باشند... مدیران کل، در وزارتخانه‌ها که خود، عامل اصلی بقای دستگاه بودند و به خاطر تقرّب به شاه و خانواده او به هر ذلّتی تن می‌دادند، محکوم هستند.

"خلاصه این که همه افرادی که از همان اوایل تأسیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی و در زندای قصر، به حکم اینجانب اعدام شدند، مفسد فی الارض بودند و به حکم قرآن خونشان هدر بود. آنان یا از هزار فامیل بودند، یا فراماسون بودند و یا ساواکی و ایران فروش و جامعه بر باد ده. نمی‌شد یکی از آنها را به حکم قرآن تبرئه کرد."
دستگیری و بازداشت

طبق بیانیه دادگاه فوق العاده، متهم توسط "نیروهای مسلح اسلامی" دستگیر شده بود؛ گرچه بنا بر گفته‌های نزدیکان و آشنایان او، سرلشگر خسروداد داوطلبانه خود را تحویل نیروهای نظام داد. از جزئیات دستگیری و بازداشت وی اطلاعی در دست نیست.
دادگاه

بر اساس گزارش آیندگان، دادگاه انقلاب اسلامی فوق العاده در دبیرستان شماره ٢ علوی تشکیل جلسه داد که در حدود ١٠ ساعت به طول انجامید. گزارش خاطر نشان ساخت که فرمان تشکیل این دادگاه از دو روزپیش (سه روز پس ازپیروزی انقلاب) صادر شده بود. سرلشگر خسروداد جزو اولین گروه افسران رژیم سابق بود که پس از پیروزی انقلاب محاکمه شدند. اطلاعی درباره کیفیت جلسه دادگاه در دست نیست.
اتهامات

بیانیه دادگاه فوق العاده جرم متهمین را به طور کلی "شکنجه و کشتار مردم" و "خیانت به کشور" ذکر کرد. اشاره‌ای به اتهامات شخص سرلشگر خسروداد به طور مشخص نشد.
مدارک و شواهد

اطلاعی درمورد شواهد و مدارک ارائه شده بر علیه متهم در دست نیست.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست. بر اساس فرم الکترونیکی، سرلشگر خسروداد آنقدر به بیگناهی خود اطمینان داشت که داوطلبانه خود را تحویل مقامات دولتی قرار داد.
حکم

بر اساس بیانیه، سرلشگر خسروداد به عنوان "مفسد فی الارض" مجرم شناخته شد و"بر اساس موازین و مقررات اسلامی" به مرگ و مصادره اموال محکوم گردید. پس از صدور حکم به اتفاق آراء، اعضای دادگاه به حضور آیت الله خمینی رفتند و وی حکم صادره را به حکم آیه "مفسدین فی الارض" تایید نمود. سرلشگر خسروداد را، سپس، با چشم بسته به حیاط دبیرستان آوردند و "مراسم تیرباران" در ساعت ١١ و ٤٥‌ دقیقه روز محاکمه به اجرا گذاشته شد.