مؤتلفه‌ی اسلامی
به دنبال نهضت امام خمینی سه هیئت مذهبی در حوزه‌ی بازار، دست به فعالیت شدیدی علیه رژیم شاه زدند. این سه هیئت عبارت بودند از: 1- هیئت مسجدامین‌الدوله به رهبری حبیب‌الله عسکراولادی، مهدی شفیق، ابوالفضل توکلی، مهدی عراقی، سید محمود محتشمی، مهدی احمدی و مصطفی حائری. 2- هیئت مسجد شیخ علی به رهبری صادق امانی، هاشم امانی، محمد صادق اسلامی، سید اسدالله لاجوردی، عباس مدرسی، عبدالله مهدیان، حسین رحمانی و حسین رضایی. 3- هیئت اصفهانی‌ها به رهبری مهدی بهادران، محمود میرفندرسکی، سیدعلاءالدین میرمحمد صادقی، علی حبیب‌اللهیان، عزت‌الله خلیلی و محمد متین.
این سه گروه با هواداری از امام خمینی نقش بسیار مهمی را در ترویج افکار رهبری نهضت از خود بروز دادند. اعلامیههای امام خمینی در یک شب در سرتاسر تهران توزیع می‌شد و رژیم را غافل‌گیر می‌کرد. هر سه گروه به طور مستقل با امام خمینی رابطه برقرار کرده بودند و اقدامات خود را مستقل از یکدیگر انجام می‌دادند.
در یکی از روزهای آغازین سال 1342 امام خمینی بعضی از سران این گروه‌ها را به قم دعوت کردند. امام خمینی خطاب به سران این سه گروه فرمودند: « این عیب نیست که سه گروه مسلمان دارای یک هدف، جداجدای از هم کار کنید؟ شما مومن هستید، متدین هستید، یک گروه مسلمان هستید، دارای یک هدف هستید، بروید یک بشوید، با هم باشید.» آقای حبیب‌الله عسکراولادی نیز این موضوع را چنین روایت می‌کند:
بعد از اینکه ملاقات با امام تمام شد، «امام فرمودند که در آن اطاق بمانید.» چند نفر دیگر در اطاق بودند و چند نفر نیز بعداً به ما ملحق شدند. «امام تشریف آوردند و فرمودند: آن‌جور که من راجع به شما شناخت دارم، شماها برای خدا کار می‌کنید، همه به قیامت معتقدید، همه به نبوت و امامت معتقدید، همه برای عظمت اسلام، همه برای عزت مسلمین کار می‌کنید. چرا پراکنده باشید؟ چرا با هم کار نکنید.»
توصیه‌ی امام موجب شد تا سران هیئت‌های سه گانه در تهران به رایزنی بپردازند و زمینه‌ی ائتلاف را فراهم کنند. سران هیئت‌ها تصمیم گرفتند برای انتخاب رهبری، اظهار نظر و تصمیم‌گیری از هر هیئت، چهار نفر را به عنوان اعضای اصلی انتخاب کنند و این‌گونه «کمیته‌ی مرکزی موئلفه» به شرح ذیل انتخاب شدند:
«عزت‌الله خلیلی، مهدی بهادران، سید محمود میرفندرسکی، علی حبیب‌اللهیان، مهدی شفیق، مهدی عراقی، ابوالفضل توکلی، حبیب‌الله عسکراولادی، صادق امانی، محمد صادق اسلامی، اسدالله لاجوردی» و حاج حسین رحمانی. نتیجه‌ی اولیه‌ی جلسه‌ی کمیته‌ی مرکزی، صدور اعلامیه‌ای با امضای «جبهه‌ی مسلمانان آزاده» بود.
« این عیب نیست که سه گروه مسلمان دارای یک هدف، جداجدای از هم کار کنید؟ شما مومن هستید، متدین هستید، یک گروه مسلمان هستید، دارای یک هدف هستید، بروید یک بشوید، با هم باشید.»
امام خمینی گاهی برای اعضای موتلفه توصیه‌های مهم تشکیلاتی را رهنمود می‌کردند. از جمله در مورد گسترش هیئت فرمودند: «سعی کنید از اعضای احزاب سیاسی چه ملی، چه ملی مذهبی، چه چپی در بین خودتان راه ندهید… شما به دنبال عضوگیری نباشید، شما به دنبال برادریابی باشید
. اگر عضوگیری کنید از آنها می‌آیند. اما اگر برادریابی کنید، راه برای آنها بسته می‌شود.» «حزبی‌ها را بین خودتان راه ندهید. آنها هر جا منافعشان ایجاب بکند شما را وجه المصالحه قرار می‌دهند.»
امام در مورد چگونگی شور و تصمیم‌گیری توصیه کردند: «شما حالا که دور هم جمع می‌شوید، مسلماً شور و بحث می‌کنید و مسلماً رای اکثریت غالب می‌شود… ولی باید اکثریت اقلیت را قانع کنند، نه ساکت … اقلیت هم باید بداند که چون تعداد زیادتری از برادرانش به یک مطلب رسیده‌اند، به حق نزدیک‌تر است.»
شورای مرکزی موتلفه چون هر روز به امام دسترسی نداشت، نام 25 روحانی را به امام پیشنهاد کرد تا چند نفر را به عنوان اشخاص مورد اعتماد تعیین نماید تا در مسائل فقهی و ایدئولوژیک از آنها استفاده شود. امام خمینی فرمودند: «همه‌ی اینها خوبند اما من در اثر شناخت بیشتر به آقای مطهری و آقای بهشتی اعتماد دارم.» کمیته‌ی مرکزی شورایی را به نام شورای روحانیون تشکیل دادند.
اعضای شورای روحانیون عبارت بودند از: آیت‌الله بهشتی، مطهری، انواری و ملایمی.
موتلفه کم‌کم انسجام بیشتری پیدا کرد و تصمیم گرفت تا مرام نامه و اساس‌نامه‌ی خود را تدوین کند. در مقدمه‌ی این مرام‌نامه و اساس‌نامه که به دست ساواک افتاد، آمده بود که: «ما مردم مسلمان به حکم اعتقادی راسخ که نسبت به آیین مقدس آسمانی اسلام داریم سلامت روحی و جسمی و سعادت مادی و معنوی خود و زن و فرزندان و جامعه و ملت خود را در پیروی اسلام و عمل به تعالیم سعادت بخش آن می‌دانیم.» موتلفه در این مرام‌نامه هدف خود را چنین اعلام کردند: «انتخاب کردن راهی روشن و عملی برای به وجود آوردن یک جامعه‌ی نمونه‌ی اسلامی که در عین پاکی برنده و متحرک و فعال باشد.» آنان اعلام کرده بودند که راه‌های تحقق جامعه‌ای اسلامی عبارت است «شناخت تعالیم اسلام، شناساندن و عمل کردن به آن.» در این اساس‌نامه تشکیلات اصلی موتلفه را در چهار رکن ترسیم کرده بودند: «سازمان مرکزی، سازمان مالی، سازمان تبلیغات و ارتباطات.»
در این اساس‌نامه وظیفه‌ی اصلی سازمان مرکزی را به این شرح اعلام کرده بودند:
1- تهیه و تنظیم نقشه‌ها و طرح‌های لازم برای رسیدن به هدف‌های جمعیت و توسعه‌ی آن با استفاده از راهنمایی‌های مشاورین روحانی؛
2- تماس و ارتباط با مراجع تقلید و کسب نظر از آنان؛
3- رسیدگی به پیشنهاد و تذکرات اعضا و جمعیت‌های وابسته؛
4- نظارت بر کارهای سازمان مالی و سازمان تبلیغات اسلامی؛
5- تنظیم کلیه‌ی آیین‌نامه‌ها؛
6- تماس با هیئت روحانی در کلیه‌ی مسائل مورد نیاز.
هیئت موتلفه‌ی اسلامی در ابتدای کار به تقویت بنیادهای دینی با تشکیل کلاس‌های ایدئولوژیک توسط استاد مطهری، دکتر بهشتی و دکتر باهنر پرداخت. در امور سیاسی نیز به تکثیر و توزیع اعلامیههای امام خمینی، صدور اعلامیه رژیم و سازماندهی تظاهرات همت گماشت.
گروه های مسلح مسلمان مبارز علیه رژیم شاه
نقل قول
