جوان گمشده
نسل جوان و بحران هویت
گفتوگو با یک کارشناس مسایل فرهنگی
نسل جوان، نسل مولد و پویا و امیدهای آینده ما و کشور اسلامی ایران هستند. دغدغههای این نسل مایهنگرانی خاطر همه ما است. بنابراین هرکس در هر جایگاه و مقامی که باشد باید سعی نماید که حتیالامکان زمینههای نگرانی و عوامل بازدارنده رشد و کمال آنها را برطرف کند. بر همین اساس بر آن شدیم تا با" دکتر بهرام محمدیان" کارشناس امور فرهنگی و دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش گفتگویی داشته باشیم که ماحصل آن را از نظر میگذارنیم:
امروزه صاحبنظران یکی از مشکلات جوامع در حال گذار را بحران هویت معرفی میکنند. از نظر شما بحران هویت چیست؟
پیش از پرداختن به پاسخ این پرسش، بهتر است پاسخ این سوال را ارائه کنیم که هویت چیست؟
تا بتوانیم به موضوع بحران هویت بپردازیم. به اعتقاد من هویت، شناسنامه انسانی انسان است که هر کسی بداند کیست؟ و از کجا آمده است؟ هویت یافتن، دانستن پاسخ این پرسش است که در چه جایگاهی قرار گرفته و به کجا میرود؟ او چه حقی دارد و چه وظایف و تکالیفی را در قبال خویشتن خویش، خانواده و آحاد جامعه و مجموعه بشریت دارد؟ او نسبت با طبیعت، محیط زیست چه رابطهای را باید برقرار کند؟ در برابر خداوند متعال چه باید بکند؟ شناختن این وظایف و دانستن پاسخ به این پرسشها پی بردن به هویت انسانی است. به تعبیر دیگر هویت پاسخ دادن به پرسش «من کیستم؟» است. از این مقدمه معلوم میشود که «بحران هویت» یعنی اختلال در یافتن و شناختن «من کیستم؟» به تعبیر دیگر «گم کردن خویش» و یا «نشناختن خویش» . البته این گم گشتگی با حیرت عرفانی به یک معنا نیست. حیرت عرفانی پیجویی خویش و گام برداشتن در جهت شناختن خداست که در عبارات عرفانی و دینی از آن به عنوان" معرفة النفس" تعبیر میشود. همانگونه که در آثار برخی از اندیشمندان و متفکران به آن اشارت رفته است:
روزها فکر من این است و همه شب سخنم
که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
از کجا آمدهام آمدنم بهر چه بود
به کجا میروم آخر ننمایی وطنم
مرغ باغ ملکوتمم نیم از عالم خاک
چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم
چنانچه ملاحظه میشود در این نوع حیرت و پرسشگری از خویش، پیجویی و جستجو از خود نهفته است که به دنبال ارتقاء و اتساع میدان دید و شناخت از خود است. در حالی که در مقوله بحران هویت نشناختن خود و جایگاه خود بر شخص مستولی میشود و یا اینکه فرد تصویری غیرواقعی از خود و یا جایگاهی غیرحقیقی و نامتناسب با وضعیت خود برای خویش قایل است.