كشك؛ مصرف فراوان، آلودگي زياد!
كشك يكي از فروآوردههاي با ارزش غذايي است كه جايگاه ويژهاي در ميان انواع غذاهاي سنتي و ملي ايران دارد. در تهيه بسياري از خوراكيها، كشك نقش اصلي را داشته و با به عنوان چاشني مورد استفاده قرار ميگيرد. به رغم مصرف فراوان كشك در ايران متاسفانه در ساخت آن هيچ نوع تغييري به وجود نيامده است و كماكان به همان روش قديمي و سنتي كه از دير باز در ميان مردم رايج بوده است توليد ميشود. بر اساس اين روش متداول، پس از جوشاندن ماست و نمك و تبخير آب آن، محصول نهايي را با دست به اشكال مختلف همچون فندق، گردو، تخت و لوزي در آورده و بر روي نمد، حصير، لته و انواع ديگر زيراندازها و پوست حيوانات و حتي زمين عاري از هرگونه زيراندازي روي پشت بامها ميچينند تا زير نور آفتاب و در هواي آزاد خشك شود.فرآيند توليد كشك و روندي كه در طي آن، كشك تازه وتر، تبديل به محصولي قابل عرضه و مصرف ميگردد، با عوامل غير بهداشتي بسياري همراه است كه هيچ گاه در رفع اين مشكل جدي و در عين حال خطرناك براي سلامتي مصرف كنندگان تدبيري انديشيده نشده است. يكي از ناخالصيهاي مضر كشك توليد شده به روش رايج شن و گرد غبار فضولات حيوانات و حشراتي مانند مگس است كه چه در هنگام توليد كشكتر توسط زنان عشاير يا روستايي و چه طي مدت زماني كه كشك در معرض هواي آزاد براي خشك قرار دارد. با آن همراه شده و يا خشك گرديدن كامل كشك، جز جدانشدني آن ميشوند.كشك توليد شده در اين مرحله يا به همان صورت خشك، توسط مصرف كنندگان خريداري شده و در منازل پس از سائيدن، همراه غذا مورد استفاده قرار ميگيرد و يا اكثرا توسط تعداد زيادي از كارخانهها و كارگاه هي كوچك و بزرگ كه مخفيانه در زيرزمينها و به صورت غير مجاز فعاليت ميكنند تبديل به كشك مايع شده و در جاي جاي كشور به فروش ميرسد كه در هر دو حالت آلودگيها و ناخالصيهاي بسيار مضر آن، به مصرف عمومي رسيده و موجب بيماريهاي مختلف ميگردد و از آن گريزي نبوده و كسي به آن توجه ندارد.بر اساس آزمايشهاي انجام شده در وزارت بهداشت و درمان مشخص شده اين مواد تاه نشين شده، داراي ميكروبهاي خطرناكي است كه در صورت عدم تصفيه كشك مايع، موجب انواع بيماريهاي كليوي و سنگ مثانه و دستگاه هاضمه و خوني خواهد شد. پرسشهايي كه مطرح است اين است كه تا به حال چه اقدامي براي براي رفع و پيشگيري اين معضل كه تا كنون و هيچ گاه كسي آن را جدي نگرفته و مطرح نكرده است، كه دستگاه و يا سازماني مسئول است؟ و همچنين وزارت بهداشت و درمان چه راهكاري را براي ملزوم كردن كارخانههاي توليد كننده كشك مايع كه از سودآوري فراواني نيز برخوردار هستند به تصفيه اين كشكهاي آلوده به انواع ناخالصيهاي مضر، ميتواند ارائه كند.پرسش آخر اين كه، آيا وقت آن نرسيده است كه كارشناسان مواد غذايي و پزشكان متخصصي كه با انواع بيماريها با منشا و عوامل ناشناخته مواجه ميشوند. در تسريع و توجيه علل اين امراض، به مصرف كشك مايه روكرده و ديگر مواد خوراكي غير بهداشتي، با دقت بيشتري برخورد كنند.اميد آن داريم كه اين مطلب هشداردهنده به پيگيري و ارائه راه حل مناسبي براي رفع اين معضل جدي كه به سلامت آحاد مردم سروكار دارد، منجر شود.