کلنل فضل الله آق اولی

[ملکوت* گامی تارهایی *]

با وقوع دو انقلاب پیاپی در روسیه در سال ۱۹۱۷ و روی کار آمدن بلشویک ها سیاست خارجی کشور روسیه دچار تحول شگرفی شد و دولت تازه پای لنین تمامی قراردادهای استعماری تزار با ایران را ملغا کرد و ارتش روسیه هم از خاک ایران خارج شد .
این رویدادها فضا را برای یکه تازی دیگر قدرت استعمارگر آن روزگار یعنی انگلستان باز کرد تا با ترساندن دستگاه حکومتی ایران از نفوذ کمونیسم زمینه را برای سلطه ی هرچه بیشتر خود فراهم کند .
روی کار آمدن دولت وثوق الدوله که سیاستمداری وابسته به انگلیس بود آغاز مطرح شدن قرارداد ۱۹۱۹ بود . قراردادی که ایران را از یک مستعمره هم بیشتر در اختیار انگلیسی ها می گذاشت .
یکی از مواد این قرارداد ایجاد یک ارتش فراگیر برای ایران بود ( البته زیر نظر دولت فخیمه ی انگلیس ) . برای این کار هیئتی تشکیل شد با حضور چند افسر ایرانی و چند افسر انگلیسی . کلنل فضل الله آق اولی فرمانده ی ژاندارمری نواحی مرکزی ایران هم به عنوان عضو و منشی این هیئت حضور داشت .
فضل الله خان فرزند امان الله خان پزشک بود که در سال ۱۲۶۵ خورشیدی در اصفهان به دنیا آمده و در فرانسه تحصیل کرده بود .
هیئت یاد شده در طی چهارماه فعالیت خود اموری مانند خرید تسلیحات از ارتش هند و ادغام ژاندارمری و قزاقخانه ی سلطنتی و بحث آموزش افسران ایرانی را بررسی می کرد . مورد آخری یعنی آموزش افسران ایرانی با تند روی بیش از حد انگلیسی ها به شکلی کاملا توهین آمیز مطرح شد .
قرار شد برای آموزش افسران ایرانی چند نفر گروهبان !!! از ارتش هند ( و نه ارتش انگلستان ) به ایران بیایند و افسران ایرانی نهایتا تا درجه ی سروانی ارتقای درجه یابند و از سروانی به بالا مستقیما از ارتش انگلستان استخدام شوند . اعتراض شدید کلنل فضل الله و یکی از دوستانش به این مورد با برخورد تند وزیر جنگ مواجه شد .
ادامه ی کار هیئت با این روند تحقیر آمیز و بی نتیجه بودن اعتراضات مخالفان باعث شد که کلنل فضل الله از فرط درماندگی در روز یکم فروردین سال ۱۲۹۹ به جای رفتن به مراسم سلام نوروزی شاه , ابتدا به مدت یکساعت نامه ای بنویسد و سپس با شلیک گلوله خودکشی کند . شخص وثوق الدوله دست نوشته های کلنل را برداشته , دفتر وی را وارسی کرده و سپس اجازه ی دفن را صادر می کند .
خودکشی کلنل در حالی که هنوز ۳۴ ساله هم نشده بود شوک بزرگی به هیئت وارد کرد . به شکلی که تا سقوط دولت وثوق الدوله جلسات آن برگزار نشد و این هیئت همراه با خود قرارداد به برگهای سیاه تارخ ما پیوست .
اما نام کلنل به عنوان کسی که شجاعانه مرگ را به ننگ ترجیح می داد برای همیشه باقی ماند .

وقتی از خود گذشتگی این افسر شجاع میهنمان را خواندم چشمانم از اشک لبریز شد و درود فرستادم بر روان کلنل فضل الله آق اولی ، میهن پرستی که برای میهن و سربلندی کشورش ، حاضر شد بمیرد اما قراردادی ننگ آور را امضا ننماید و براستی این سخن ارد بزرگ مصداق اوست : برآزندگان و ترس از نیستی؟! آرمان آنها نیستی برای هستی میهن است.



روح کلنل فضل الله آق اولی شاد و جاودانه