فلسفه رجعت چیست؟
شاید بتوان گفت مهمترین سؤال درباره رجعت، چیستی هدف از آن قبل از رستاخیز عمومی انسانهاست؟ با توجه به آنچه از روایات اسلامی استفاده میشود، این موضوع جنبه همگانی ندارد؛ بلکه به مؤمنان صالح العملی اختصاص دارد که در مرحله عالیای از ایمان و نیز کفار و طاغیان ستمگری که در مرحله منحطی از کفر و ظلم قرار دارند.
به نظر میرسد، بازگشت مجدد این دو گروه به زندگی برای تکمیل یک حلقه تکاملی در گروه اول و چشیدن کیفر دنیوی در گروه دوم است.
به عبارتی گروهی از مؤمنان خالص که در مسیر تکامل معنوی با موانعی در زندگی خود روبه رو شدهاند و تکامل آنها ناتمام مانده است، بنا بر حکمت میبایست مسیر تکاملی خود را از طریق بازگشت به این جهان ادامه دهند، شاهد و ناظر حکومت جهانی حق و عدالت باشند و در بنا و ایجاد این حکومت شرکت کنند؛ زیرا شرکت در تشکیل چنین حکومتی از بزرگترین افتخارات به شمار میآید و برای آنهایی که قبل از رجعت مردهاند، این بازگشت فرصتی است که شهید شوند.
عدهای از مؤمنان خدمت اهل بیت علیهم السلام میآمدند و میگفتند که گناه ما چیست که نباید شهید شویم، مخصوصاً مؤمنان زمان امام صادق، امام باقر، امام رضا و امام کاظم علیهم السلام ؛ زیرا در زمان این امامان جنگ آنچنانی رخ نداد.
ایجاد این فرصت برای شهید شدن مؤمنان نیز تضمینی است؛ زیرا در روایت آمده است مؤمنان که قبل از رجعت مردهاند در رجعت شهید میشود و آنانی که قبل از رجعت شهیده شدهاند، در رجعت میمیرند.
امام رضا علیه السلام نیز در این باره میفرماید: «هر مومن در بستر بمیرد، در رجعت کشته میشود و هر مؤمنی کشته شود، در رجعت در بستر خود میمیرد».(1)
همچنین پیشوایان دین کارهایی را که نتوانسته اند قبل از رجعت به دلیل توطئههای دشمن انجام دهند، در رجعت انجام میدهند.
اما رجعت برای منافقان و جباران برای این است که علاوه بر کیفر خاص خود در رستاخیز، باید مجازاتهایی نیز در این جهان، نظیر آنچه اقوام سرکشی مانند فرعونیان و عاد و ثمود و قوم لوط دیدند، ببینند و تنها راه آن رجعت است.