نقش زنان در دوران غیبت صغری

[رایکا]

در دوران سخت غیبت صغری، روزهایی که شیعیان پس از دویست و شصت سال با یک آزمایش بزرگ روبه رو بودند و می بایست به غیبت امام عادت می کردند، یک زن به عنوان مفزع و پناه معرفی می شود و آن مادر بزرگوار امام حسن عسکری(ع) است.در این دوره، اگر چه امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) زمینه غیبت را از پیش فراهم کرده بودند و شخصیت های مورد اعتمادی همانند عثمان بن سعید عمری و پسرش محمد بن عثمان را به عنوان وکیل معرفی کرده بودند، به دلایلی از موقعیت مادر امام حسن عسکری(ع) - معروف به جده - استفاده شد و وی به پناه شیعه معروف گردید.از گفتگوی احمد بن ابراهیم با حکیمه - دختر امام جواد(ع) - بر میآید که پس از گذشت دوسال از رحلت امام حسن عسکری(ع) همچنان بسیاری از کارها به دست مادر بزرگوار امام حسن عسکری(ع) انجام شده است، ولی در حقیقت از سوی حضرت حجة بن الحسن(ع) و به فرمان آن حضرت بوده است.
شیخ صدوف از احمد بن ابراهیم نقل کرده است که در سال 262 بر حکیمه - دختر امام جواد(ع) - وارد شدم و از پس پرده با وی سخن گفتم و از او درباره اعتقادش به امامان پرسیدمواو همه آنها را یکایک شمرد و آنگاه حجة بن الحسن بن علی را نیز نام برد... . از او پرسیدم: این فرزند کجاست؟ گفت: در پس پرده غیبت است. گفتم: پس شیعه به چه کسی پناه ببرد؟ گفت: به جده، مادر امام حسن عسکری(ع)؛ سپس افزود: این دستور از سوی امام حسن عسکری و به پیروی از امام حسین(ع) صورت گرفته است؛ زیرا امام حسین(ع) در ظاهر برای حفظ جان فرزندش امام سجاد به خواهرش زینب کبری(س) وصیت کرد و در نتیجه، تا مدتی از آنچه از امام زین العابدین(ع) صادر میگردید، به زینب(س) نسبت داده می شد تا امر پنهان باشد 1 و حساسیت ها نیست به امام سجاد(ع) کمتر شود.این امتیاز برای جده باقی بود تا آن که کسانی مانند عثمان بن سعد و دیگر سفرا و نایبان خاص امام زمان(ع) در بین شیعیان شناخته شدند و منزلت یافتند.
پس از شهادت امام حسن عسکری(ع) یک بانو نظر دستگاه خلافت بنی عباس را نسبت به تعقیب امام زمان تغییر داد.نوشته اند پس از گزارش جعفر جذاب به این که در خانه امام حسن عسکری(ع) فرزند خردسالی از آن حضرت باقی مانده است، آنها به خانه امام هجوم بردند و پس از دستگیری صیقل( یکی از کنیزان امام ) فرزند خردسال را از او مطالبه کردند.او نخست انکار کرد و آن گاه برای این که موضوع برای آنها پوشیده بماند، گفت: من حامله هستم؛ از این رو، آن کنیز را به دست أبی الشوارب، قاضی وقت، سپردند تا از او مراقبت کند.در مدتی که صیقل زیر نظر قاضی نگهداری می شد، دستگاه خلافت با مرگ عبید بن خاقانی و شورش صاحب الزنج رو به رو شد و صیقل از وضعیت آشفته سود جست و فرار کرد. 2

.................................................. .................................................. ...................
پی نوشت:
1. کمال الدین، ج2، ص507 ؛ الغیبة، شیخ طوسی، ص128.
2. همان، ص476.