◄*♥*♥*► قلب سليم نافع روز جزا◄*♥*♥*►

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نافع روز رستاخیز چیست؟



سوره الشعراء
يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ (88) إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ (89)

ترجمه:

88- در آن روزى كه مال و فرزندان سودى نمى‏بخشد.

89- مگر كسى كه با قلب سليم به پيشگاه خدا آيد.

....... نخست مى‏گويد:" روز رستاخيز روزى است كه هيچ مال و فرزندى سودى نمى‏دهد" (يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ).

در حقيقت اين دو سرمايه مهم زندگى دنيا، اموال و نيروهاى انسانى در آنجا كمترين نتيجه‏اى براى صاحبانش نخواهد داشت، و به طريق اولى ساير سرمايه‏هاى اين جهان كه در رتبه‏هاى بعد از اين دو قرار دارند سودى نخواهد بخشيد.

بديهى است منظور در اينجا از مال و فرزندان، مال و فرزندانى نيست كه در طريق جلب رضاى خدا به كار گرفته شده باشند، بلكه تكيه روى جنبه‏هاى مادى مساله است، منظور اين است كه سرمايه‏هاى مادى در آن روز مشكلى را حل نمى‏كند، اما در صورتى كه در طريق اطاعت فرمان پروردگار قرار گيرند سرمايه مادى نخواهند بود، رنگ الهى و صبغه اللَّه به خود مى‏گيرند و" الباقيات سپس به عنوان استثناء بر اين سخن مى‏افزايد:" مگر كسى كه به حضور خدا بيايد در حالى كه قلب سليم (سالم از هر گونه شرك و كفر و آلودگى به گناه) داشته باشد" (إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ).

و به اين ترتيب تنها سرمايه نجاتبخش در قيامت، قلب سليم است، چه تعبير جامع و جالبى؟ تعبيرى كه هم ايمان خالص و نيت پاك در آن وجود دارد، و هم هر گونه عمل صالح، چرا كه چنين قلب پاكى، ثمره‏اى جز عمل پاك نخواهد داشت، و به تعبير ديگر همانگونه كه قلب و روح انسان در اعمال انسان مؤثر است اعمال او نيز بازتاب وسيعى در قلب و جان دارد و آن را به رنگ خود- خواه رحمانى يا شيطانى- درمى‏آورند.


منبع تفسیر نمونه ، ج 15

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

منظور از قلب سليم چيست؟

راغب مي گويد: "سلم" و "سلامت" به معناي دور بودن از آفات ظاهري و باطني است *

مراد از "قلب سليم" آن قلبي است كه:
از ننگ ظلم و تاريكى شرك و گناه سالم باشد
و از هر چيزي كه براي تصديق و ايمان به خداي سبحان مضر است، خالي باشد ؛ از قبيل شرك جلي و خفي، اخلاق زشت و آثار گناه و هرگونه تعقلي كه به غير خدا باشد و انسان جذب آن شود و باعث شود كه صفاي توجه به سوي خدا مختل شود. از اينجا روشن مي‌شود كه مراد از قلب سليم آن قلبي است كه هيچ تعقلي به غير از خدا نداشته باشد.

در تفسير قمي ذيل جمله "بقلب سليم " مي فرمايد:

قلب سليم قلبي است كه خدا را ديدار مي‌كند در حالي كه به جز خداي عزوجل كسي ديگر در آن نباشد.

پي نوشت :
المفردات في غريب القرآن، صفحه 421 ذيل ماده سلم.
ترجمه الميزان جلد15، صفحه 404.
ترجمه الميزان جلد 17، صفحه 223-233.
سوره شعرا،آيه89
تفسير قمي، جلد 2، صفحه 123؛نيز ر.ك: آيت الله جوادي آملي، تسنيم، جلد4، صفحه 111.

[معمار]

قلب سلیم از نگاه قرآن:


الف) قلبى كه جز خدا در آن نيست. «ليس فيه احد سواه» «نورالثقلين، ج 4، ص 57.)


ب) قلبى كه پيرو راهنماى حقّ، توبه كننده از گناه و تسليم حقّ باشد.


ج) قلبى كه از حبّ دنيا، سالم باشد.


د) قلبى كه با ياد خدا، آرام گيرد (فتح، 4)


ه) قلبى كه در برابر خداوند، خاشع است. (حديد، 16)


قلب مؤمن، هم با ياد خداوند آرام مى‏ گیرد و هم از خشم خدا می ترسد «اذا ذُكر اللّه وَجِلَت قلوبهم» «. انفال، 2.

3 قَالَ أَمِيرُ الْمُومِنِينَ (ع) فَطُوبَي لِذِي قَلْبٍ سَلِيمٍ أَطَاعَ مَنْ يَهْدِيهِ وَ تَجَنَّبَ مَنْ يُرْدِيهِ وَ أَصَابَ سَبِيلَ السَّلامَةِ بِبَصَرِ مَنْ بَصَّرَهُ وَ طَاعَةِ هَادٍ أَمَرَهُوَ بَادَرَ الْهُدَي قَبْلَ أَنْ تُغْلَقَ أَبْوَابُهُ‏وَ تُقْطَعَ أَسْبَابُهُ وَ اسْتَفْتَحَ التَّوْبَةَ وَ أَمَاطَ الْحَوْبَةَ فَقَدْ أُقِيمَ عَلَي الطَّرِيقِ وَ هُدِيَ نَهْجَ السَّبِيلِ نهج‏البلاغة، خطبه 214.


خوشا به حال كسى كه قلبى سالم دارد، خداى هدايتگر را اطاعت مى‏ كند، از شيطان گمراه كننده دورى مى‏ گزيند، با راهنمايى مردان الهى با آگاهى به راه سلامت رسيده، و به اطاعت هدايتگرش بپردازد، و به راه رستگارى پيش از آن كه درها بسته شود، و وسائلش قطع گردد بشتابد، در توبه را بگشايد،و گناهان را از بين ببرد. پس (چنين فردى) به راه راست ايستاده، و به راه حق هدايت شده است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

قلب سلیم چیست؟


پس دل را صلاحی است و فسادی، صلاح او در صفات اوست و فسادش در تیرگی او. صفای دل در سلامت حواس اوست و تیرگی دل در بیماری حواس او.

آری قلب را حواسی است همچنان كه قالب را، چون حواس قالب سلامت شوند، انسان جملگی عالم شهادت را بدان ادراك كند و چون حواس قلب به سلامت باشند، او جملگی عوامل ملكوتی و روحانی را بدان ادراك نماید.

دل را چشمی است كه بدان عوالم غیبی بیند و گوشی است كه بدان استماع كلام اهل غیب و كلام حق كند. او مشامی دارد كه روایح غیبی را درك كند، كامی دارد كه ذوق محبت و حلاوت ایمان و طعم عرفان را بدان می‌یابد. حس لمس در تمام اجزاء قالب وجود دارد كه از ملموسات به تن نفع گیرد، دل را نیز عقل بدان ماند كه دل به وسیله عقل از كل معقولات بهره‌مند گردد.



دل را اطوار مختلف است و در هر طور معانی بیشمار نهفته، دل مانند آسمان است در آدمی، و تن بر مثال زمین. زیرا خورشید روح از آسمان دل بر زمین قالب می‌تابد و به نور حیات، آن را منور می‌سازد. همچنان كه آسمان را هفت طبقه است، دل نیز دارای هفت طور است «وَقَدْ خَلَقَكُمْ اَطْواراً». همچنان كه هر طبقه از آسمان را خاصیتی جداگانه است، هر طور از اطوار دل نیز معدن گوهری دیگر است.



طور اول دل را صدر گویند و آن معدن گوهر اسلام است و اگر از نور اسلام محروم ماند، معدن كفر و ظلمت است.

طور دوم را قلب خوانند و آن معدن ایمان است و محل نور عقل و بینائی است.

طور سوم شغاف است كه معدن محبت و عشق است.

طور چهارم فؤاد است كه معدن مشاهده و رؤیت است.

طور پنجم محبت القلب است كه معدن محبت حضرت الوهیت و خاص آن است.

طور ششم سویداء است كه معدن مكاشفات غیبی و گنجینه اسرار الهی است.

طور هفتم مُهْجَهُ القلب است كه معدن ظهور انوار تجلیات صفات الهی است و كمال صحت و صفای قلب در آن است. در این مقام است كه دل از آفات «فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ» مصون و محفوظ است.



بنابراین سلامت دل در آن است كه هر كدام از مراتب مذكور، حق عبودیت خود را ادا كنند تا به خاصیت آن معانی كه در آن‌ها به ودیعه نهاده شده مخصوص گردند. كمال سعادت نصیب صاحبان قلب سلیم است «اِلاّ مَنْ اَتَی اللهَ بِقَلْبٍ سَلیمٍ».

چنان كه بر هفت عضو سجده فرموده‌اند، دل را نیز هفت سجده واجب است. سجدة دل آن است كه به همگی وجود، توجه به حضرت عزت كند و از حق جز حق نطلبد و به جملگی اطوار، سر بر عتبه عبودیت نهد. تا انسان به تربیت نفس نپردازد، دل به حد بلاغت نرسد و صحت و شفای كامل نیابد. نفس را به باطن شریعت باید تربیت نمود نه تنها به ظاهر آن.

اینجا طریق عشق است، راه عشق و محبت را به نیستی باید رفت. كمالیت دین در كمال محبت است و تشریف «فَسَوْفَ یَأتِی اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبٌّونَهُ» قبائی است كه بر قامت آن عارفان دوخته و كرامت «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ اِلی رَبِّها ناظِرَةٌ»، شمعی است كه برای این سوختگان پروانه صفت افروخته.

برگرفته از سایت تبیان

[یاس بهشتی* خادمه باب الحوائج جواد الائمه (ع)*]

قرآن کریم آنجا که قیامت را وصف می کند می فرماید: « یوم لاینفع مال و لابنون* الا من اتی الله بقلب سلیم؛ روزی که نه مال و نه فرزندان به حال کسی سود نمی بخشد، مگر کسی که با دلی پاک و سالم به سوی خدا بیاید» (شعرا/88 و 89). زیرا مال و فرزندان زینت و کمال و مایه رونق همین زندگانی دنیا می باشند و بس، آنچه در آن جهان برای بشر سودمند است و موجب سعادت وی است چیز دیگر است و آن قلبی سلیم است. قلب سالم یعنی دلی که هیچ نوع بیماری از قبیل کینه و حسادت و سایر صفات مذموم نداشته باشد. دلی که منور باشد به نور معرفت خدا و در آن شکی و شرکی وجود نداشته باشد، دلی که گواهی دهد که جهان را صاحبی باشد خدانام، دلی که حس کند لغو و عبث و بیهوده در جهان وجود ندارد و هیچ گونه نیکی در آن گم نمی شود و بی پاداش نمی ماند و هیچ ظلم و بدی فراموش نمی شود و بدون کیفر نمی ماند، دلی که احساس نماید اگر فرضا تأخیری در انتقام هست ولی هرگز اصل انتقام محو و نابود نمی شود.
دنیا محدود است و آخرت نامحدود. دنیا محاط است و آخرت محیط. دنیا متغیر است و آخرت ثابت. دنیا کوچک است و آخرت بزرگ. دنیا محل تزاحم و تصادم و برخورد و اصطکاک است و آخرت وسیع و باز. دنیا تاریک است و آخرت روشن. از این رو آنچه سرمایه حیات و زندگی دنیاست نمی تواند سرمایه حیات و زندگی آخرت هم واقع شود زیرا چگونه ممکن است که مایه محدود برای نامحدود مفید باشد و ابزار و وسیله کوچک و محاط به کار چیزی که وسیع و بزرگ و محیط است بخورد، ولی سرمایه های آخرت علاوه بر آنکه سرمایه آخرت است سرمایه زندگی دنیا هم هست، زیرا نامحدود شامل محدود نیز می باشد و محیط، محاط را در بر دارد.
آدمی که از این جهان می میرد و به جهانی دیگر منتقل می شود، از این امور که از مواد و عناصر این جهان تشکیل یافته اند جدا می شود و آنها را می گذارد و می رود، ولی قلب سلیم و صفات عالی انسانی مانند خداشناسی و محبت و انصاف و عدالت و راستی و درستی و ملکات فاضله علمی و عملی و اعمال صالحه که سرمایه های زندگی عالم آخرت می باشند موجب سعادت و خوشبختی انسان در همین زندگانی دنیا نیز می باشند. آیا انسان بدون آنکه قلبش از شک و شرک پاک بشود و به نور معرفت خدا منور گردد می تواند تا اعماق قلب و روحش خشنود و راضی باشد؟ آیا می تواند حوادث زندگی را که بالطبع بالا و پایین و پستی و بلندی و نشیب و فراز دارد، همه را با آغوش باز و گرمی و حرارت استقبال نماید؟
یکی از دانشمندان می گوید بعضی از افراد با نیروی عقل برای خود اخلاقی ساخته اند و در پناه آن اخلاق عالی عقلانی زندگی می کنند و کم و بیش از مشقتها و سختیهای زندگی کاسته اند، اینها دانسته اند که از قوانین و قواعد این جهان باید اطاعت کنند، اما این اطاعت با ملامت و سنگینی همراه است که در قلب خود هیچ گونه حرارت و شوقی ندارد و هیچ وقت احساس اینکه این قوانین مانند یوغی است به گردن آنها از آنها جدا نمی شود. اما در اخلاق مذهبی، یعنی اخلاقی که متکی به خداشناسی و اعتقاد به خداوند یکتاست، این اطاعت سرد و غم انگیز جای خود را به استقبال و پذیرشی گرم که همه چیز زندگی را پر از لطف و شوق و صمیمیت و نشاط می سازد وا می گذارد. امیرالمؤمنین علیه السلام در فرمانی که برای محمد بن ابی بکر مرقوم داشته اند می نویسند: نسبت به افراد رعیت نرم و متواضع باش، با چهره باز و گشاده با آنها روبرو بشو، حتی در نگاه و توجه چشم رعایت عدالت را بکن و مبادا که در خطابهای خود فقط یک نفر را مورد توجه قرار دهی و چشمت را به صورت همان یک نفر بدوزی، زیرا اگر تنها اقویا را مورد توجه قرار دهی آنها را در تو طمع می بندند که تو را وسیله پامال کردن حق ضعفا قرار دهند و ضعفا از تو مأیوس می شوند.
خداوند از جمیع اعمال بندگان، چه کوچک و چه بزرگ، سؤال می کند. بعد این طور به سخن خود ادامه می دهد، می فرماید: بدانید که مردمان با تقوا و خداشناس، هم بهره دنیای نقد و هم آخرت آینده را برده اند، با اهل دنیا در سعادت دنیوی شرکت کرده اند، مسکنهای خوب را سکنی کرده اند و مأکولات خوب را خورده اند و بعلاوه لذت زهد و مناعت و قناعت را چشیده اند، سپس با توشه ای کافی و سرمایه ای وافی به آن جهان منتقل می شوند و می دانند که فردای قیامت در جوار رحمت الهی می باشند و هر چه بخواهند و آرزو کنند در آنجا وجود دارد و هیچ گونه محرومیتی ندارند. قلب سلیم و نیت پاک و دل نورانی سعادت دنیا را به سعادت آخرت متصل می کند، آدمی را از دایره محدود خود بینی خارج می کند، خالص برای خدا می گردد، آن وقت است که از همین مال و جاه و ابزارهای دنیوی خانه آخرت می سازد. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: چه بهتر از اینکه مال حلال و پاک در دست آدم صالح و شایسته باشد.

مال را گر بهر دین باشی حمول *** نعم مال صالح خواندش رسول
چیست دنیا؟ از خدا غافل شدن *** نی قماش و خانه و فرزند و زن
آب در کشتی هلاک کشتی است *** لیک آن در زیر کشتی پشتی است