خلاصه ای از تاریخ جنگهای صلیبی

[ملکوت* گامی تارهایی *]

در کشورهایی که در انها اسلام بدون مزاحمت به موجودیت خود ادامه داد.رشد آتی به دلایل دیگری .یعنی جنگهای صلیبی وفتوحات مغولان و ترک ها کند شد.



علت ظاهری جنگهای صلیبی این واقعیت بود که رهبر تورکهای سلجوقی.طغرل بیک.که تا آن هنگام بیشتر ایران و اسیای میانه را به تصرف خود در اورده بود.وسپس الب ارسلان.که هر دو لقب سلطان را از خلیفه عباسی دریافت کرده بودند.نخست به اسیای صغیر که جزو امپراتوری بیزانس بود وسپس به سوریه و فلسطین که به خود عباسیان تعلق داشت حمله بردند(1071-1092)بدین ترتیب انها راه را بر سیر دائمی زائران مسیحی از اروپای غربی به اورشلیم بستند.اما علت مهم تر این بود که پس از گسترش مسیحیت به اسکاندیناوی.سواحل بالتیک و مجارستان.هجوم وایکینگها و نورمانها به اروپا متوقف شده.نظم خاصی در املاک فئودالی برقرار گشته.و برخی از سربازانجنگجوی متعلق به شوالیه ها بیکار شده بودند.

در سنت تاریخی اروپا.سازماندهی جنگهای صلیبی یک دوره جوشش<احساسات>مذهبی و روحانی تلقی میشود.درست است که تبلیغات مذهبی احساسات را برانگیخت:مشهور است که حتی کودکان میکوشیدند <جنگ صلیبی>خودشان را برعهده گیرند.اما در واقع جنگجویان صلیبی(این اصطلاح از آن رو بکار رفتکه انها بر روی سینه زره یا بر روی سپر خویش نشان صلیب را نقش زده بودند..اعراب آنها را فرنجی مینامیدند)در نیرویی گرد امده بودند که سازمان دهی ضعیفی داشت و بیشتر به درد راهزنی میخورد تا یک جنگ سازمان یافته.در زمان ما میبایست انها را گانگستر مینامیدند:انچه انها میخواستند اول از همه غارت گری بود.به عنوان یک قاعده.برای انها هیچ چیز مقدس و محترم نبود.انها خیلی مشتاق نبودند که خود را به اورشلیم برسانند.گاهی بر سر راهشان به اورشلیم برای خودشان تیول بر پا میکردند.مثلا در ارمنستان غربی(که اکنون در اشغال ترکیه میباشد)در شمال غربی میان رودان.و در ساحل شرقی دریای مدیترانه.همزمان با ان.بین خودشان نیز درگیر جنگ میشدند.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

نخستین جنگ صلیبی با تایید و دعای خیر پاپ روبرو شد.او امیدوار بود این جنگ شکاف بین کلیسای کاتولیک روم و کلیسای ارتدکس یونان را.که در ان هنگام هنوز رسما به ان اذعان نشده بود.پر کند.امپراتور بیزانس الکسیوس اول نیز میخواست از این فرصت علیه سلاجقه بهره برداری نماید.پیشروی در 1096 اغاز شد و در دو جهت ادامه یافت:از راه مجارستان و از طریق البانی.الکسیوس دریافت که.به جای نیروی مورد انتظارش.باید با باندهای تبهکار انضباط ناپذیری سرکند که به دنبالش هزاران زائر و جمعیتی گسترده و بی نظم روان بودند.امپراتور انهارا واداشت که نسبت به او سوگند وفاداری یاد کنند و متعهد شوند که اسیای صغیر و شهر انتاکیه در سوریه را به نفع او دوباره به تصرف دراورند.واین که سرزمین هایی که در انجا -و همین طور در فلسطین-به تصرف خود در می اورند باید در اینده وابسته و زیر دست امپراتوری بیزانس باشند.اما تازه واردان تقریبا بلا فاصله شروع به غارت نواحی روستایی کردند.و ان وقت زدوخورد بین جنگجویان صلیبی و سربازان بیزانسی درگرفت.به محض اینکه شوالیه ها اسیای صغیر را به مقصد سوریه نرک کردند.الکسیوس قدرت خود را بر سرزمین هایی که انها تخلیه کردند.دوباره مستقر ساخت.

جنگجویان صلیبی انتاکیه را به تصرف خود در اوردند.اما به محض دستیابی به ان موفقیت مبارزه بین دو مدعی این امیر نشین اغاز شد.وقتی صلیبیون سرانجام در 1099 به اورشلیم رسیدند(که در ان هنگام تحت تسلط فاطمیون قرار داشت)تنها پس از محاصره ای طولانی توانستند شهر را تسخیر کنند.بالدوین اول پادشاه اورشلیم خوانده شد.

در نتیجهء نخستین جنگ صلیبی.تعدادی امیر نشین و کنت نشین پدید امد(که هر کدام به تعدادی بارون نشین تقسیم میشد)اینها از خلیج(شاخابه)عقبه در دریای سرخ تا بخش جنوب شرقی اسیای صغیر امتداد داشتند.در این جا یک نظام فئودالی مطلبق الگوی اروپای غربی به وجود امد.قلمروهایی که جنگجویان صلیبی به وجود اوردند بین خودشان و با دولت های مسلمان همجوار مدام درگیری و مخاصمه داشتند.عملکرد انها نابخردانه و عاری از موفقیت بود.قوم کشی یکی از فعالیت های مورد پسند انها بود.بزرگترین قوم کشی در خود اورشلیم به راه افتاد.در دولت های جدید برخی فرقه های نیمه راهبانهء شوالیه ها پدید امد:تمپلارها{شهسواران پرستشگاه} (شهسواران پرستشگاه که توانستند خود را از حاکمان محلی تا حدی مستقل نگه دارند.در خلال جنگهای صلیبی ثروت های بسیاری گرد اوردند.واز ان در راه ربا خواری بهره بردند.به طوری که حسادت پادشاهان و پاپ هارا برانگیختند.همین سبب تباهی انها شد..در اغاز قرن چهاردهم فرقه انها منحل گردید.طلاهایشان مصادره شد و خود انها اعدام شدند)و هاسپیتالرهای{شهسواران مهمان نواز}قدیس یوحنا (فرقه شهسواران مهمان نواز در اورشلیم از قرن شانزدهم به بعد معمولا شهسواران مالت نامیده شدند و مدتها موی دماغ عثمانی ها شدند) .

[ملکوت* گامی تارهایی *]

دومین جنگ صلیبی (1147 میلادی)بر اثر تسخیر شهر ادسا {الرها}(در کنار رود فرات)به دست مسلمانان بر پا شد.که علیه دولت های لاتین در ناحیه مدیترانه شرقی اعلام جهاد کردند.این جنگ صلیبی را لویی هفتم.پادشاه فرانسه.رهبری میکرد.این پادشله زهد فروش .به جای تلاش برای باز پس گیری ادسا و تسلط بر انتاکیه.به طرف اورشلیم حرکت کرد.جنگجویان صلیبی به شهر مقدس رسیدند .تصمیم گرفتند دمشق را غارت کنند.اما موفق به تسخیر ان نشدند.دومین جنگ صلیبی به جایی نرسید.اگر این واقعیت را به حساب نیاوریم که سر انجام موجب جهاد مسلمانان علیه مسیحیان شد.فرمانروایان (اتابکها)موصل و حلب -عمادالدین و پسرش نورالدین -به این جهاد دست زدند.انها همچنین موفق شدند مصر فاطمی را تحت انقیاد خود دراورند.پس از مرگ نورالدین در 1174 قدرت واقعی به سردار او صلاح الدین کرد تبار منتقل گردید.او توانست در 1187 اورشلیم را به تصرف خود دراورد.لردهای فئودال و ثروتمند لاتینی ازادی خود را از صلاح الدین خریدند و به اروپا بازگشتند.اما لاتینی های فقیر باقی ماندند.صلاح الدین نه به تعقیب و ازار مسیحیان ارتدکس شرقی و مونوفیسیت(تک ذات انگار)و نه یهودیان پرداخت.اما شوالیه های فرقه ای و جمعی از شیعیان را ریشه کن کرد.

سومین جنگ صلیبی (1189 میلادی) را فیلیپ دوم اگوستوس پادشاه فرانسه و ریچارد اول شیر دل پادشاه انگلستان (که با توجه به دارایی هایش در نورماندی و دیگر بخش های فرانسه.واسال شاه فیلیپ دوم محسوب میشد)و هم چنین گی دو لوزینیان پادشاه اورشلیم (که به دست صلاح الدین اسیر اما با قول شرف ازاد شده و بلافاصله انرا شکسته بود)رهبری کردند.اما فیلیپ اگوستوس.پس از انکه یک قلعه را گرفت.به اروپا بازگشت و ریچارد را در مواجه با صلاح الدین تنها گذاشت(در این میان گی دولوزینیان که برای بار دوم از اورشلیم اخراج شده بود.در جزیره قبرس برای خودش یک پادشاهی بر پا کرد)ریچارد موفق شد بندر گاههای فلسطین را به تصرف در اورد.اما در سال 1192 فلسطین را ترک کرد.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

چهارمین جنگ صلیبی (1199)از همه شگفت انگیز تر بود.تیبو دوم کنت شامپانی.انرا طرح ریزی کرده بود.اما جنگجویان صلیبی او برای رفتن به فلسطین کشتی در اختیار نداشتند.انها از دوک(فرمانروا)ونیز تقاضای کشتی کردند.او قول داد که برای انها کشتی فراهم کند.به شرطی که جنگجویان صلیبی .اولا شهر زادار(در کرواسی امروزی)را که به اشغال پادشاه مجارستان در امده بود برای او باز پس گیرند.و ثانیا به ونیزی ها کمک کنند تا یک مدعی تاج و تخت بیزانس را که دوست انهاست بر مسند بنشانند.جنگ صلیبی به اشفتگی و نابودی امپراتوری بیزانس انجامید.قسطنطنیه در 1204 غارت شد و یک <<امپراتوری لاتینی>>تازه اعلام گردید.بیزانسی ها توانستند در 1262 قسطنطنیه را باز پس گیرند.اما امپراتوری بیزانس هیچ گاه نتوانست قدرت و رفاه پیشین خود را باز یابد (که بعد ها زمینه سقوط ان توسط امپراتوری عثمانی تسهیل شد)تاریخ بعدی اسیای صغیر و شبه جزیره بالکان در قرن های چهاردهم و نوزدهم به تاریخ ترکیه و سرزمین های وابسته ان تعلق دارد.

پس از چهار جنگ صلیبی نخست.باز هم جنگهای صلیبی پنجم (1218).ششم(1227)و هفتم(1244)پدید امد.جنگ پنجم به محاصره بندر مصری دمیاط.جنگ ششم به احیای کوتاه مدت (شش ساله)پادشاهی اورشلیم(که در واقع یک شاهکار سیاسی بود.که با استقبال مسیحیان مواجه نشد)و یک جنگ خانمان برانداز ده ساله بین خود شوالیه ها.و جنگ هفتم به یک جنگ بیهوده با مصر انجامید.

جنگ های صلیبی برای اسلام هیچ چیز به همراه نیاورد.مگر شاید چنان خصومتی نسبت به مسیحیان که پیش از ان سابقه نداشت.به نظر میرسد این جنگ ها اسلام را سخت گیر تر کرد.به طوری که اختلاف اراء و عقاید در داخل ان پذیرفتنی نباشد.این در دوره ای اتفاق افتاد که حرکت مغولان و ترکان از اسیای مرکزی شروع شده و دوران شکوفایی و کامیابی های اعراب به سر رسیده بود(هر چند که جنگ های صلیبی را نیز اعراب انجام ندادند و بیشتر تورکان و کردان بودند)جنگ های صلیبی برای امپراتوری بیزانس به معنای پایان اقتدار و رفاه ان بود.برای اروپا تعصب و تحجر بیشتر به همراه اورد که منجر به کشتار یهودیان و بدعت گذاران شد ..اما در ضمن اروپاییان را با فرهنگ متعالی خاور میانه اشنا ساخت یک تاریخ دان(اچ.اس.فینک)در این مورد چنین مینویسد :<<کشتی هایی که مردان و کالاهایی چون غلات.الوار و اسب رادر حجم زیاد از بنادر اروپای غربی حمل میکردند.در سفر بازگشت برای حمل ارزان قیمت بار جا داشتند.از این رو برای نرخ حمل باربرای تمام انواع کالاهای تجملی شرقی پایین امد..ادویه جات .همه نوع پارچه.فرشینه.پشتی.قالی.دارو .میوه.شکر.جواهرالات.عطر.محص� �لات شیشه ای و فولادی ناب((فولاد خم پذیر))به مقادیری بسیار بیشتر از گذشته به غرب می امد>>فروش همه این کالاها منجر به ثروتمند شدن بازرگانان و اشراف .و از این رو تشدید بهره کشی از سرف ها (رعیت وابسنه به زمین)و دوباره پر شدن خزانه املاک فئودالی شد.تجارت و لزوم انتقال زائران .به رشد سریع ربا خواری و فعالیت های اعتباری به طور کلی کمک کرد.هم بازرگانان ایتالیایی و هم شوالیه های تمپلار(شهسواران پرستشگاه)در این کارها مشارکت داشتند.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

در شرق منطقه ای که مورد تعرض جنگجویان صلیبی قرار گرفت حوادث زیر رخ داد.

اعراب.در دوران فتوحات اسلامی پادگان های خود را در اکثر شهرهای مهم .نخست در ایران -در نیشاپور.مرو.وهرات و سپس در اسیای میانه -در بخارا و سمرقند مستقر کرده بودند.واین پس از فتح این سرزمین ها به دست قتیبه ابن مسلم(ویران کننده تمدن ایرانی خوارزم)(705-715 میلادی)بود.در اغاز اعراب به اشراف محلی زردشتی یعنی دهقانان .کاری نداشتند.اما بعدها که جمعیت محلی به نحو فزاینده ای به اسلام روی اورد .انجام ازدواج های میان نژادی اغاز گردید و این منجر به پدید امدن ملت تازه <<ایرانی>> و زبان فارسی شد که برای تقریبا تمامی جمعیت شرق عراق(میان رودان) واز سمت شرق تا کوههای هندوکش و مرزهای هندوستان وسیله ارتباطی گردید..