غذاي سنتي و صنايع دستي استان خوزستان

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

فلز کاری:
در استان خوزستان ساخت وسایل فلزی در شهرهای دزفول، اهواز، مسجدسلیمان، بهبهان، رواج دارد که تولیدات مختلفی از قبیل داس، تیشه، قیچی، قند شکن و ... از محصولات آنان است.
آهنگران خوزستان ابتدا فلز را به اندازه و شکل دلخواه بریده و درکوره قرار می دهند پس از گداخته شدن و انعطاف پذیری با چکش زدن به شکل مورد نظر در می آورند. در آخر با استفاده از سوهان آن را صیقل می دهند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

ورشو سازی:

در خوزستان این صنعت درزمانی نه چندان دور فعالیت چشمگیری داشت.عمده فعالیت های مربوط به ورشوکاری توسط مردان و درشهر دزفول انجام می گرفت. هم اکنون نیز در شهر دزفول تعدادی صنعتگر به این حرفه مشغول هستند که کار عمده آنها تولید قلیان است . قلیان های ورشوی کار دزفول بسیار زیبا و نفیس است.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

میناکاری و قلمزنی :

از جمله فعالیت هایی که از گذشته های دور در خوزستان رواج داشته مینا کاری بر روی طلا و نقره و قلمزنی بر روی مس و برنج است که در شهرهای آبادان، خرمشهر و اهواز انجام می شود که در سالهای اخیر بیشتر فعالین این حرفه دراهواز به کار خود ادامه می دهند.
تولیدات مینایی توسط "صبی ها" که پیروان حضرت یحیی می باشند، برروی طلا و نقره و دیگر فلزات و بیشتر بصورت زینتی و زنانه عرضه می شود. این تولیدات که نقوش معمول و متداول آنها عبارت از : شتر و ساربان، نخل، پل معلق ( پلرودخانه کارون ) و گنبد وقایق، برروی گردن بند، دستبند، گوشواره، انگشتر، النگو، و همچنین قندان، سینی، گیره استکان و ... کاربرد دارند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

قلمزنی :
قلمزنی بر روی فلزات نیز توسط صبی ها انجام می شود. روش قلمزنی برفلزات به این صورت است که ابتدا نقش مورد نظر را بر روی ظرف طراحی نموده وسپس درون ظرف را از محلول قیر مذاب آمیخته با خاکستر یا خاک اره پر کرده وبعد با استفاده از قلم و چکش به نقوش حالتی فرورفته می دهند . سپس قسمتهای فرو رفته را با خمیر مینا که از اکسید فلزات مختلف تهیه می شود آرایش داده و ظرف مورد نظر را در کوره گذاشته و 350 درجه سانتیگرادحرارت می دهند. به این ترتیب لایه لعابی رنگین و شفافی برروی قسمتهایی از ظرف فلزی قلمزنی شده به وجود می آید.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

تولید محصولات پوستی :
استان خوزستان به علت وجود عشایر بختیاری که بخش هایی از این منطقه را قشلاق خود قرار داده اند. و همچنین اسکان بسیاری از آنان در این خطه، از نظر تولید پوست موقعیت خاصی را دارا می باشد. در این استان به دلیل وجود عشایر بختیاری که کار اصلی شان دامداری است، پوست به وفور یافت می شود. بااین حال صنایع چرم و پوست چندان رواج نداشته و فقط عده کمی از عشایر آن هم برای رفع نیاز خودشان و برای ساختن لوازم مورد استفاده زندگی مانند مشک و همیان از آن استفاده می کنند. گاهی نیز از پوست برای دهل که از سازهای محلی است استفاده می کنند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

رنگينك( ويژه سفره هاي افطار )

موادلازم:
خرماي سياه يا رطب 1=كيلو
آرد گندم =1كيلو
روغن=50گرم
گردو 1=پيمانه
دارچين 1=قاشق غذاخوري
پودر قند =نصف پيمانه
طرز تهيه:
آرد گندم را در ظرفي ریخته و روي حرارت ملايم مي گذاريم تا آرد به رنگ شكلات در آيد روغن را به آن اضافه مي كنيم
هسته خرما را جدا مي كنيم. دو يا يك و نيم حبه خرما را به هم مي چسبانيم ،وسط آن را يك چهارم گردو مي گذاريم مي پيچيم و به صورت بيضي در مي آوريم.
آرد گندم را در ظرفي ریخته و روي حرارت ملايم مي گذاريم تا آرد به رنگ شكلات در آيد روغن را به آن اضافه مي كنيمبعد لقمه های درست شده را در کنار هم و به شكل زيبايي در ظرف مناسبي مي چينيم تا ظرف پر و خرما ها تمام شود، از آرد و رغن روي خرما ها مي ريزيم سپس پودر قند و دارچين روي آن مي پاشيم

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

سمبوسه

مواد لازم:

گوشت چرخ كرده 200 گرم
سيب زميني آب پز 3 عدد
پياز 1 عدد
جعفري 3 قاشق غذاخوري
نمك، زردچوبه و فلفل به مقدار كافي
نان لواش 6 عدد





طرز تهيه:

1- پياز را رنده مي كنيم و با گوشت مخلوط كرده و در كمي روغن سرخ مي كنيم. سپس نمك، زردچوبه و فلفل (سمبوسه معمولا تُند است، ولي شما مقدار فلفل را طبق ذائقه خودتان اضافه كنيد) و يك فنجان آب درون گوشت سرخ شده مي ريزيم و مي گذاريم تا گوشت بپزد.
2- سيب زميني پخته را رنده كرده و با جعفري خرد شده به گوشت اضافه مي كنيم. در صورت تمايل مي توانيد از قارچ هم استفاده كنيد.
3- نان لواش را كه بهتر است كمي خمير باشد، به صورت نوارهاي باريكي مي بريم و در ابتداي نوار، از مايه سمبوسه روي نان مي گذاريم و به شكل مثلثي آن ها را مي پيچيم (در ادامه طرز پيچيدن نان سمبوسه توضيح داده شده است).


4- در ظرف گودي روغن مي ريزم و وقتي داغ شد، سمبوسه ها را در آن سرخ مي كنيم.
5- براي سبزي سمبوسه مي توانيد از سبزي هاي معطر هم استفاده كنيد. همين طور اگر تخم گشنيز به آن اضافه كنيد، خوشمزه و معطر مي شود.(تخم گشنيز يك قاشق غذاخوري)
با 6 عدد نان لواش، 18 عدد سمبوسه درست مي شود.
اين سمبوسه ها را مي توانيد با سُس گوجه فرنگي ميل نماييد.
نكته:

مراقب باشيد كه نان لواش در حين پيچيدن خشك نشود. براي اين منظور مي توانيد نان ها را يكي يكي از كيسه در آورده و اضافي آن را درون كيسه قرار دهيد تا نرم باقي بماند.
طرز پيچيدن نان سمبوسه:





نان را به صورت مستطيل مي بريم و در گوشه چپ، مقداري از مواد را مي گذاريم. سپس گوشه نان را روي مواد مي آوريم. اين طوري يك ضلع مثلث ساخته مي شود.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

فلافل خوزستانی

مواد لازم :
* نخود خیس شده :250 گرم
* پیاز : یك عدد بزرگ
* سیر : 3 حبه
* رب گوجه فرنگی : یك قاشق مربا خوری
* سیب زمینی آب پز : 1 عدد كوچك
* ادویه كاری : 2 قاشق چایخوری
* فلفل و نمك و زردچوبه : به میزان دلخواه



طرز تهیه :
ابتدا نخود را به همراه پیاز و سیر چرخ كرده (نخود چرخ شده باید كمی زبر باشد)سپس سیب زمینی رنده شده و رب گوجه و تمام مواد باقیمانده را به مایه نخود اضافه نموده و خوب ورز میدهیم . لازم بذكر است قبل از سرخ كردن فلافل مقداری كمی آب اضافه كرده تا مایه نسبتاٌ نرمتر شود با این كار فلافل ترد خواهد شد.
نكات مهم :
1- هیچوقت به مایه فلافل تخم مرغ اضافه نكنید زیرا طعم واقعی فلافل را از بین میبرد و مانند كتلت خواهد شد .
2- برای خوشمزه تر شدن فلافل از فلفل به میزان بیشتری استفاده شود .
3- میتوان بجای رب گوجه از یك عدد گوجه فرنگی رنده شده استفاده كرد .
4- برای سرخ كردن از ظرف كوچك و گود استفاده شود برای صرفه جویی در روغن و سرعت پخت و شعله اگر كم باشد فلافل شما نیز مغز پخت خواهد شد .



دستور پخت سس فلافل :
یك عدد سیب زمینی آب پز و له شده را با ومقداری رب گوجه و فلفل و نمك در آب حل كرده و مواد را میپزیم تا مایه نسبتاٌ غلیظی بدست آید . این دستور پخت فلافل خوزستان است حتماٌ امتحان كنید.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

آش غلغل (شوشتر)

این آش محلی خوشمزه را در این روزهای سرد سال بپزید و به همراه خانواده تان از خوردن آن لذت ببرید.

مواد لازم:


سر دست گوساله 500 گرم
باقالای زرد (لپه باقالی) 100 گرم
گندم پوست کنده 150 گرم
برنج 50 گرم
نخود 100 گرم
لوبیا چشم بلبلی 100 گرم
لوبیا قرمز 100 گرم
عدس 100 گرم
نعنا و سیر داغ به میزان دلخواه
نمک، فلفل سیاه، فلفل قرمز به میزان لازم
زردچوبه، پودر لیموعمانی 1 قاشق غذا خوری

طرز تهیه:

* برنج و گندم را با مقداری آب روی حرارت قرار می ‏‏‏دهیم تا کاملا پخته و نرم شود.

* گوشت را با 1 عدد پیاز خام و مقداری آب روی حرارت قرار دهید تا کاملا پخته شود.

* حبوبات را که از شب قبل خیس نموده ‏اید به ترتیب پخت، اول نخود را بپزید کمی که نیم ‏پز شد لوبیا قرمز و لوبیا چشم ‏بلبلی را اضافه کنید و بعد از آن که نیم ‏پز شدند لپه باقالی را به همراه عدس اضافه کنید تا زمانی که کاملا پخته شوند.

* گندم و برنج پخته شده را به حبوبات اضافه نموده و با گوشت کوب برقی یا هر وسیله ی دیگری که می توانید، کمی حبوبات را نرم کنید.

* در این زمان روغن را داغ کنید و زردچوبه و فلفل را تفت داد به آش اضافه نمایید.

* گوشت را از ظرف خارج کنید و آن را بکوبید یا ریش کنید و داخل آش بریزید.

* آب گوشت را نیز به همراه پودر لیموعمانی در آش ریخته و اجازه دهید تا آش شما کاملا جا افتاده و لعاب دار شود.

* در پایان روی آش را با فلفل و پودر لیمو عمانی و کمی نعنا داغ تزیین کنید.
انرژی کل: 3000 کیلو کالری

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

پلو شوشتري

مواد لازم:

برنج يك كيلو گرم
فيله ‌مرغ نيم كيلو گرم
لوبيا چشم ‌بلبلي پخته شده دو ليوان
شويد تازه دو ليوان
پياز سرخ شده يك عدد
زعفران يك قاشق چاي خوري
ادويه، نمك و فلفل به ميزان لازم

طرز تهيه:

ابتدا برنج را خيس و آبكش كرده و كنار بگذاريد.
سپس يك عدد پياز سرخ شده را با فيله‌ ي مرغ تكه ‌تكه شده تفت دهيد و زعفران را به آن اضافه كنيد و با ادويه ‌ها و يك استكان آب بگذاريد تا جايي بپزد كه آب آن بخار شود.
بعد شويد خرد شده را به آن اضافه كنيد و لوبياي چشم‌ بلبلي پخته شده را هم به آن بيفزاييد و لا به‌ لاي برنج آبكش شده ريخته و دم كنيد.
پس از 45 دقيقه اين غذا آماده است.

نكته:

با گوشت چرخ‌ كرده ي قلقلي يا تكه ‌هاي گوشت شتر مرغ نيز مي ‌توان اين پلو را تهيه كرد. در ضمن به جاي شويد تازه مي ‌‌توان از يك ليوان شويد خشك استفاده كرد.