چرا خواب مي بينيم؟

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

چرا خواب مي بينيم؟

علاقه به خواب و رویا پیشینه ای به قدمت تاریخ بشریت دارد. یکی از کتاب های آسمانی مانند "قرآن" و "انجیل" سرشار از داستان های مختلف در مورد خواب و رویا می باشد که شامل اولین رویاها که تقریبا 1900 سال قبل از میلاد مسیح به وقوع پیوستند نیز می باشد.

مردم یونان، روم و بابل به خواب و رویا اعتقاد محکمی داشتند به ویژه در شب های جنگ. آنها تصور می کردند که خدا از طریق رویا به آنها راه پیروزی را نشان می دهد. امروزه اعتقاد به خواب و رویا و تفسیر آن مانند گذشته عمیق نمیباشد.

در آغاز قرن 20 زیگموند فروی خواب را به این صورت تعریف کرد: "راهی ملکوتی به ضمیر ناخودآگاه." او تصور خود را از رویا نشات گرفته از احساسات سرکوب شده فرد به ویژه امیال جنسی می دانست. امروزه بر این باورند که تعبیر فروید اندکی ساده انگارانه بوده. اما به راستی ما برای چه خواب می بینیم؟


خواب هایی که می بینیم معمولا نوعی واکنش نسبت به افکار، فعالیتها و احساساتی هستند که در طول روز داشتیم. آنها بازتاب افکاری هستند که برای یکی دو روز گذشته در ذهن ما خطور می کردند.

رویاها ظاهرا یکی از بخش های جدا نشدنی موجودیت ما هستند. چندی پیش آزمایشی انجام شد که در طی آن به افراد بالغ داروهایی داده میشد که اجازه حرکت سریع مردمک چشم در خواب (rem) را از آنها می گرفت.

زمانی که چشم چنین حرکتی دارد، فرد مورد نظر خواب می بیند. حذف توانایی خواب دیدن تضادهای اخلاقی شدیدی را در افراد تحت آزمایش ایجاد کرد. آنها به شدت مضطرب و خشن شده بودند و نمی توانستند به راحتی بر روی مطلبی تمرکز کنند. در این آزمایش همچنین ثابت شد که هر چه فردی جوانتر باشد رویا برای حفظ سلامت او نقش محوری تری را بازی می کند.

مطالعه و تحقیق دانشمندان در زمینه خواب و رویا به یکسری نتایج جهان شمول ختم شده. اول اینکه تمام افراد حتی آنهایی که این امر را انکار می کنند خواب می بینند. خواب دیدن به اندازه نفس کشیدن یک امری بدیهی است. کودکان خیلی بیشتر از بزرگترها خواب می بینند.

نوزادان در حدود 70% از خواب خود را در حال دیدن رویاهای متعدد هستند. در مقایسه، بزرگسالان تنها در 25% از خواب خود رویا می بینند. در برخی موارد ثابت شده است که حیوانات نیز خواب می بینند.

تحقیقات نشان می دهد که خواب هر فردی دارای 2 مرحله مختلف می باشد. در ابتدا افراد به خواب سبک فرو می روند. از آن به بعد به طور تدریجی وارد مراحل بعدی شده تا به مرحله ای می رسیم که به عنوان Iv شناخته می شود.

این مرحله یک قدم پیش تر از مرحله خواب سنگین (rem) است. در این مرحله با وجود اینکه چشم ها بسته هستند اما مردمک با حرکات تندی همراه می باشد. درست مثل این است که چشم ها در حال نگاه کردن به فیلمی هستند که بر روی پرده بسته پلک ها در حال نمایش است.

در طول این مرحله مغز همانطور که در بیداری فعالیت می کند از خود واکنش نشان می دهد. و در این زمان است که عمل خواب دیدن اتفاق می افتد.

تقریبا در حدود 90 دقیقه زمان لازم است تا فرد به خواب عمیق فرو رود. زمانی که مرحله Rem سپری شد مجددا این فرایند تکرار می شود.

در چرخه اول این مرحله چیزی در حدود 5 دقیقه است. این میزان در طول چرخه افزایش پیدا می کند و در آخرین مرحله ممکن است تا حدود 50 دقیقه نیز به طول انجامد. بنابراین در یک شب فرد به طور نرمال در طول 20 تا 90 دقیقه خواب می بیند.

خواب ها به راحتی فراموش می شوند. در حقیقت ما فقط خواب های آخری را که می بینیم به یاد می آوریم. همه ما اغلب خواب می بینیم و این امر باعث می شود تا در زمان بیداری به یک تعادل نسبی دست پیدا کنیم.

خواب یک رویداد ویژه با یک معنای خاص نیست. چیزی است که هر شب برای تمام افراد پیش می آید. افراد بسیار زیادی هستند که خوابهای شما را برایتان تعبیر می کنند.

اما حقیقت اینجاست که تفاوت و تضادهای بیشماری در بین تعابیر متفاوت وجود دارد. شاید یک کارشناس به شما بگوید که تعبیر خواب شما این است در حالی که کارشناس دیگر تعبیر کاملا متفاوتی از آن برای شما بیاورد.

مشکل دیگر این است که روان درمانگرهای هر کشور با توجه به فرهنگ خود و نمادها و سمبلهایی که برای خود دارند به تعبیر و تفسیر خواب ها میپردازند. این امر مجددا باعث می شود که یک خواب تعابیر کاملا متفاوتی داشته باشد.

امروزه تحلیلگران قصد دارند تا به افراد آموزش دهند خودشان خواب هایشان را تعبیر کنند. هر کس از افکار، احساسات و تجربیات خود بیشتر از هر فردی آگاه است و بنابراین می تواند تحلیل درست تری از خوابش داشته باشد. به عبارت دیگر ما میتوانیم خواب هایمان را هر طوری که دلمان می خواهد تعبیر کنیم.

مجمع عمومی علوم اظهار می دارد که رویا یکی از ضروریات برای تمرین ضمیر ناخودآگاه می باشد. آنها اخطار داده اند که نباید تحلیل های غیر اصولی از خواب ها داشته باشیم. آنها پیشنهاد می کنند که رویاهایتان را خیلی جدی نگیرید و فقط سعی کنید از آنها لذت ببرید چراکه مرحله ضروری از خواب شما هستند.

منبع :سایت نور پرتال اصفهان

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

آیا می دانید چرا خواب می بینیم؟


اللهُ یَتَوَفَّی الْأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا فَیُمْسِکُ الَّتیِ قَضَی عَلَیْهَا الْمَوْتَ وَ یُرْسِلُ الْأُخْرَی إِلَی أَجَلٍ مُّسَمًّی إِنَّ فِی ذَلِکَ لَأَیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّروُنَ

خداست که وقت مرگ، ارواح را از بدن می‌گیرد و در خواب نیز روح را قبض می‌کند، اگر وقت مرگ رسیده باشد، باز نمی‌ گرداند و اگر (وقت مرگ) نرسیده باشد ارواح را به بدن باز می‌گرداند.

در این امر نشانه‌های روشنی وجود دارد، برای کسانی که تفکّر می‌کنند.

سوره‌ی مبارکه زمر، آیه‌ شریفه ۴۲

حسن بن عبد الرحمن از حضرت موسى بن جعفر علیهما السّلام روایت کرده که فرمود:
خوابها در آغاز خلقت نبود (و مردم خواب نمی دیدند) و بعدها پیدا شد، گوید: من عرض کردم علت پیدایشش چه بود؟
فرمود: خداوند عزوجل پیامبرى را به سوى مردم زمانش فرستاد و او ایشان را به پرستش و فرمانبردارى خدا دعوت فرمود،

مردم گفتند: اگر ما چنین کنیم پاداشمان چیست؟ زیرا که بخدا سوگند نه تو مالت بیش از ما است و نه فامیلت عزیزتر از فامیل مایند؟ آن پیغمبر فرمود: اگر اطاعت مرا بکنید خداوند شما را به بهشت میبرد، و اگر نافرمانیم کنید خداوند به دوزختان برد، گفتند: بهشت و جهنم چیست؟ آن پیغمبر براى آنها آن دو را توصیف کرد،
گفتند: چه وقت ما به آنجا خواهیم رفت؟ فرمود: هر گاه بمیرید، گفتند: ما مرده‏ هامان را دیده‏ ایم که استخوان پوسیده و خاک میشوند، و به دنبال این سخن بر تکذیب و خوار شمردنشان از آن پیغمبر بزرگوار الهى افزوده گشت، پس خداى عزوجل خوابها را در ایشان پدید آورد، پس به نزد آن پیغمبر آمدند و آنچه را در خواب دیده بودند به او گزارش داده و تعجب خود را از این جریان اظهار کردند.

آن پیغمبر به ایشان فرمود: همانا خداى عز و جل خواست تا بدین وسیله براى شما حجت آورد، ارواح شما نیز این چنین است که چون مردید اگر چه بدنهاتان پوسیده شود ولى جانهاتان در عقاب به سر میبرند تا دوباره بدنها زنده شود.

عَنْ أَبِی الْحَسَنِ علیه السلام قَالَ: إِنَّ الْأَحْلَامَ‏ لَمْ تَکُنْ فِیمَا مَضَى فِی أَوَّلِ الْخَلْقِ وَ إِنَّمَا حَدَثَتْ فَقُلْتُ وَ مَا الْعِلَّهُ فِی ذَلِکَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ ذِکْرُهُ بَعَثَ رَسُولًا إِلَى أَهْلِ زَمَانِهِ فَدَعَاهُمْ إِلَى عِبَادَهِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ فَقَالُوا إِنْ فَعَلْنَا ذَلِکَ فَمَا لَنَا فَوَ اللَّهِ مَا أَنْتَ بِأَکْثَرِنَا مَالًا وَ لَا بِأَعَزِّنَا عَشِیرَهً فَقَالَ إِنْ أَطَعْتُمُونِی أَدْخَلَکُمُ اللَّهُ الْجَنَّهَ وَ إِنْ عَصَیْتُمُونِی أَدْخَلَکُمُ اللَّهُ النَّارَ فَقَالُوا وَ مَا الْجَنَّهُ وَ النَّارُ فَوَصَفَ لَهُمْ ذَلِکَ فَقَالُوا مَتَى نَصِیرُ إِلَى ذَلِکَ فَقَالَ إِذَا مِتُّمْ‏ فَقَالُوا لَقَدْ رَأَیْنَا أَمْوَاتَنَا صَارُوا عِظَاماً وَ رُفَاتاً فَازْدَادُوا لَهُ تَکْذِیباً وَ بِهِ اسْتِخْفَافاً فَأَحْدَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِمُ الْأَحْلَامَ‏ فَأَتَوْهُ فَأَخْبَرُوهُ بِمَا رَأَوْا وَ مَا أَنْکَرُوا مِنْ ذَلِکَ‏ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَرَادَ أَنْ یَحْتَجَّ عَلَیْکُمْ بِهَذَا هَکَذَا تَکُونُ أَرْوَاحُکُمْ‏ إِذَا مِتُّمْ وَ إِنْ بُلِیَتْ أَبْدَانُکُمْ تَصِیرُ الْأَرْوَاحُ إِلَى عِقَابٍ حَتَّى تُبْعَثَ الْأَبْدَانُ.

الکافی (ط – الإسلامیه)، ج‏۸، ص: ۹۰

[*خادمه رقیه خاتون(س)*]

امام باقر(علیه السّلام) می‌فرماید:

هرکس می‌خوابد، نفس او به آسمان صعود می‌کند و روح در بدنش می‌ماند. در میان این دو، ارتباطی همچون پرتو آفتاب است. هرگاه خداوند فرمان قبض روح آدمی را صادر کرد، روح دعوت نفس را اجابت کرده و به سوی خداوند پرواز می‌کند. هنگامی که خداوند اجازه‌ بازگشت روح را به تن می‌دهد، نفس دعوت روح را اجابت کرده و به تن باز می‌گردد.

این است معنی سخن خداوند سبحان که می‌فرماید:

اللهُ یَتَوَفَّی الاَنفُسَ حِینَ مَوتَهَا.

روح در این روایت به معنای روح حیوانی و کارکرد دستگاه‌های اصلی بدن است و نفس به معنای روح انسانی( یا روح اعظم) است.

عن ابی جعفر (علیهما السلام) قال ما من احد ینام الا عرجت نفسه الى السماء و بقیت روحه فی بدنه و صار بینهما سبب کشعاع الشمس فان اذن الله فی قبض الارواح اجابت الروح النفس و اذا اذن الله فی رد الروح اجابت النفس الروح».

طبرسى فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ۸؛ ص ۷۸۱، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.

سایت حسینیه چهارده معصوم