«رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِيعوامل سقوط انسان
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي»
*عوامل سقوط انسان
چند عامل، انسان را به ورطه سقوط ميکشاند و دنيا و آخرت او را تباه و سياه ميکند. عامل اوّل، نفس امّاره است که از آن به بعد حيواني وجود انسان تعبير ميشود. در اين خصوص در جلسه گذشته صحبت شد.عامل دوّم، گناه است. از نظر قرآن کريم، گناه دنيا و آخرت انسان را نابود ميکند؛ زندگي دنياي او را با غم، غصه، دلهره، اضطراب خاطر و نگراني توأم مينمايد و در آخرت، وي را جهنمي ميکند.
· جهنم، ساخته و پرداخته اعمال انسان پروردگار عالم، جهنم ندارد، بلکه اعمال آدمي جهنم را ميسازد. لذا وقتي جهنميها به جهنم ميروند، خداوند يا ملائکه ميگويند:
«ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ»[1]،
يعني عذابهايي نظير گزندگي مار و عقرب و غل و زنجيرهاي آتشين که در جهنم است، خود انسان تهيه کرده و از پيش فرستاده است. لذا گناه، حتي اگر به نسبت کوچک باشد، از اين نظر که زندگي انسان را تباه ميکند و او را جهنمي ميکند، خيلي بزرگ است و بايد از آن اجتناب شود.