آشنایی با حدیث مشهور کساء

[seyed yasin]

حدیث كساء از احادیث مشهور بین خاصه و عامه كه در كتب فریقین به طرق و اسانید مختلف بیان شده است و مبدأ اصطلاحاتی همچون اصحاب كساء، آل عباء پنج تن آل عبا و... گردیده است. اصل حدیث ـ به مقدار مسلم و مورد اتفاق در تمامی آثار شیعه و سنی ـ چنین است كه روزی پیامبر اكرم و حضرت امیر و فاطمه زهرا و حسن و حسین علیهم السلام در منزل حضرت فاطمه یا ام سلمه گرد هم آمدند، پیامبر بالاپوشی بر سر خود و آن چهار تن دیگر افكند، و در آن حال چنین دعا كرد: «خدایا اینان اهل بیت و ویژگان منند، پس هر پلیدی را از ایشان بزدای و آنان را (از هر عیب و گناه) پاك و مطهر بدار» پس از آن جبرئیل فرود آمد، و آیه تطهیر: «انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا» (احزاب، 33) را فرود آورد. قسمت هایی از متون این حدیث شریف كه در كتب معتبره و صحاح و تفاسیر عامه روایت شده، در مقاله اهل بیت دائره المعارف تشیع (2/605ـ 607) بیان شده است، و خلاصه آنها بنا به تحقیق استاد سید مرتضی عسكری چنین است: «روزی پیامبر اكرم (ص) در حجره ام سلمه ـ یكی از همسران با فضیلت رسول خدا (ص) ـ حضور داشت، چون رحمت خاص الهی را در حال فرود آمدن دید: فرمود: فرا خوانید، فراخوانید. گفتند: چه كسی را ای رسول خدا؟ فرمود : اهل بیت مرا، علی و فاطمه و حسن و حسین را. و چون ایشان اطراف پیامبر جمع شدند. بالاپوشی از موی سیاه كه نقش جهاز شتر بر آن بود (مرط مرحل) بر خود و ایشان افكند سپس گفت: «اللهم هؤلاء آلی فصل علی محمد و آل محمد» پس خداوند آیه تطهیر را نازل فرمود (حدیث الكساء عند اهل السنه) .

[seyed yasin]

بین شیعه امامیه متن خاصی از حدیث كساء به روایت از حضرت زهرا (ع) منقول است كه در مجالس و محافل به قصد تبرك و توسل برای قضای حاجات و رفع مشكلات و شفای بیماران و دفع ناملایمات خوانده می شود و آثار شگفتی از آن به تجربه رسیده است، خلاصه آن متن بدین ترتیب است كه: «رسول اكرم به دیدار دخترش فاطمه (س) آمد، بالاپوشی خواست و به روی خود افكند، امام حسن و امام حسین و امیرمؤمنان علیهم السلام یكی پس از دیگری از در وارد شده، عطر مخصوص رسول خدای را استشمام نموده، به سویش دویده، رخصت طلبیده، در زیر آن بالاپوش قرار گرفتند، آن گاه حضرت فاطمه نیز به آن جمع پیوست، و پیامبر برای آنان دعا كرد، پیك وحی فرود آمد، و آیه تطهیر را آورد، و از سوی خداوند تأكید نمود كه خداوند جهان و هر چه در آن است را به طفیل وجود این خمسه طیبه آفریده است».

گروهی از دانشمندان شیعه رساله های مستقلی درباره اسناد حدیث كساء و اثبات اعتبار آن پرداخته اند كه از جمله آنهاست: 1) سند حدیث كساء، از آیه الله مرعشی نجفی، چاپ 1356 ق؛ 2) آیه التطهیر فی الخمسه اهل الكساء، از محیی الدین موسوی غریفی، چاپ 1377 ق؛ 3) حدیث الكساء عند اهل السنه، از سید مرتضی عسكری، چاپ اول 1395 ق، و چاپ دوم با افزودن منابع شیعی، 1402 ق؛ 4) سند حدیث شریف كساء، از علی اكبر مهدی پور، چاپ 1410 ق. همچنین شرحهایی بر متن معروف حدیث كساء نوشته شده كه از آن جمله است: 1) التحفه الكسائیه، از شیخ بافقی یزدی (م 1310 ق) ؛ 2) كشف الغطاء عن حدیث الكساء، از شیخ علی آل عبدالغفار كشمیری (م 1345 ق) . و نیز دهها تن از شعرای نامدار عرب و فارس و ترك و لر و اردو، حدیث كساء را به نظم درآورده اند.

مشايخ فريدني - دايرة المعارف تشيع، ج 6، ص 187

منبع : اندیشه قم