اسباب حیا:
1 . عقل: رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ در پاسخ راهب مسیحی (شمعون بن لاوی بن یهودا) كه از او در باره ماهیت و آثار عقل پرسیده بود، فرمود:
عقل موجب پیدایش حلم است و از حلم، علم و از علم، رشد و از رشد، عفاف و از عفاف، خویشتن داری، و از خویشتن داری، حیا، و از حیا، وقار، و از وقار، مداومت بر عمل خیر و تنفّر از شرّ، و از تنفّر از شر، اطاعت نصیحت گوی، حاصل می گردد.[12]
2 . ایمان: امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «ایمان ندارد كسی كه حیا ندارد.»[13]
موانع حیا:
همچنین در روایات، اموری به عنوان موانع حیا و یا به عبارت دیگر علل بی حیایی یا كمی حیا معرفی شده اند كه مهم ترین آنها به شرح زیر است:
یك. از میان برداشتن پرده ها و حریم ها: از امام كاظم ـ علیه السّلام ـ به یاران خود توصیه می فرمود:
پرده شرم و آزرم میان خود و برادرت برمدار، و مقداری از آن باقی گذار؛ زیرا برداشتن آن، برداشتن حیا است.[14]
دو. دست نیاز به سوی مردم دراز كردن: امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «دست نیاز به سوی مردم دراز كردن، عزت را سلب می كند و حیا را می برد.»[15]
سه. زیاد سخن گفتن: امام علی ـ علیه السّلام ـ فرمود:
هر كه پرگفت، راه خطا بسیار پوید، وآنكه بسیار خطا كرد شرم او اندك شود، و آنكه شرم او اندك شود، پارسایی او كم گردد، و آنكه پارسایی اش اندك گردد، دلش بمیرد.[16]
چهار.شراب خواری: به امام رضا ـ علیه السّلام ـ منسوب است كه در شرح علت تحریم خمر فرمود: «خداوند تعالی شراب را حرام فرمود؛ زیرا شرابْ تباهی میآورد، عقل ها را در شناخت حقایق باطل می كند و شرم و حیا را از چهره فرد می زداید.»[17]