عوامل انتشار گناه در جامعه

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: وقتی که آدم گنهکار، مدح و تمجید شود عرش خدا به لرزه درمی آید و پروردگار خشم می کند. (سفینه البحار ،ج2 ،ص528). هر چه گنهکار مدح شود و مقامش بالا برده شود طاغوت در آن جامعه بزرگ شده و توحید تضعیف می شود و چون این حرکت برخلاف نظم دقیق مدیریتِ کل هستی است عرش خدا لرزیده و این با روح توحید و خداپرستی منافات دارد. در این صورت توجه خداوند و الطاف او در این گونه جوامع کمرنگ خواهد شد!! این یعنی بدبختی و هلاکت آن جامعه.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

امروزه در جامعه دیده می شود که توجه نکردن به یک سری از مسائل موجب شده که گناه و فساد در جامعه رواج یافته و به عبارتی قبح آن شکسته شود .
در این مقاله بر آنیم که به بعضی از این عواملی که موجب شکسته شدن قبح گناه می شود اشاره نماییم .

تشویق کردن گنهکار

حضرت علی(علیه السلام) در فرازی از عهدنامه خود به مالک اشتر می فرماید: هرگز نباید شخص نیکوکار و بدکار در نزد تو مساوی باشند زیرا برخورد مساوی با آنها موجب می شود که نیکوکار در نیکی کردن خود بی میل شود و بدکار تشویق شود بنابراین با هر کدام مطابق عملکردشان برخورد کن (نهج البلاغه ،نامه 53). و باز فرمود: ستایش و تعریف کردن بیشتر از شایستگی، تملق و چاپلوسی است و کمتر از شایستگی تعریف کردن، حسادت و ضعف است (نهج البلاغه ، حکمت ،347).
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: وقتی که آدم گنهکار، مدح و تمجید شود عرش خدا به لرزه درمی آید و پروردگار خشم می کند.(سفینه البحار ،ج2 ،ص528) هر چه گنهکار مدح شود و مقامش بالا برده شود طاغوت در آن جامعه بزرگ شده و توحید تضعیف می شود و چون این حرکت برخلاف نظم دقیق مدیریتِ کل هستی است عرش خدا لرزیده و این با روح توحید و خداپرستی منافات دارد. در این صورت توجه خداوند و الطاف او در این گونه جوامع کمرنگ خواهد شد!! این یعنی بدبختی و هلاکت آن جامعه.
در اهمیت برخورد با گنهکار امام صادق (علیه السلام) می فرماید: خداوند دو فرشته را به سوی مردم شهری فرستاد تا آن شهر را بر سر مردمش زیر و رو کنند وقتی آن دو فرشته به آن شهر رسیدند مردی مؤمن را دیدند که در حال دعا و تضرّع و راز و نیاز است یکی از آن دو فرشته به سوی خدا بازگشت و عرض کرد خدایا من به سوی آن شهر رفتم دیدم بنده ات تو را می خواند خداوند فرمود: آنچه را به تو فرمان داده ام اجرا کن زیرا آن مرد هرگز به خاطر من چهره اش را در برابر گنهکار عبوس و گرفته و خشمگین نکرد. (وسائل الشیعه ، ج11، ص 413)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

در این باب خداوند در آیه 63 سوره مائده می فرماید: «چرا دانشمندان مسیحی و یهودی آنها را از سخنان زشت و خوردن مال حرام منع نمی کنند؟ چه زشت است عملی که انجام می دهند». این آیه می رساند که سکوت عالم دینی در مقابل گناهانی که در جامعه انجام می شود و همینطور کج راهه ها و سخنان بی منطق از دیدگاه خداوند، گناه به شمار می آید .

بنابراین علماء مسئولند مردم را از لحاظ فکری و عملی هدایت کرده و مراقب آنها باشند در غیر اینصورت امر به معروف و نهی از منکر نکرده اند و بگونه ای شریک جرم گناهکاران خواهند بود و در بلایای عمومی گرفتار خواهند شد!!
حضرت علی (علیه السلام) فرمود: اقوام گذشته به این دلیل هلاک و نابود شدند که مرتکب گناهان می شدند و دانشمندانشان سکوت می کردند و نهی از منکر نمی کردند؛ در این هنگام بلایا و کیفرهای الهی بر آنها فرود می آمد پس شما ای مردم امر به معروف و نهی از منکر کنید تا به سرنوشت آنها دچار نشوید.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

نقش مسئولان

خداوند در آیه 16 سوره اسراء می فرماید: «و هنگامی که بخواهیم شهر و دیاری را هلاک کنیم اول دستورات خود را برای مترفین آنها (بزرگان و ثروتمندانشان) بیان می داریم پس وقتی مخالفت کردند و استحقاق مجازات یافتند آنها را شدیداً درهم می کوبیم».

این آیه نشان می دهد که سرمنشاء اکثر مفاسد اجتماعی، بزرگان مغرور و از خدا بی خبر آن جامعه هستند که چون تسلیم اوامرخدا نشوند و مردم هم از آنها پیروی کنند همه آنها مستحق عذاب می شوند. بنابراین طبق این آیه انتخاب مسئولان دینی و خداترس مایه هدایت و سعادت دنیا و آخرت خواهد بود و بالعکس، انتخاب مسئول غیردینی و بی پروا و از خدا بی خبر مایه هلاکت تمام جامعه خواهد بود.
حضرت علی (علیه السلام) در این باره می فرماید: مردم به زمامدارانشان شبیه ترند تا به پدرانشان (بحارالانوار ،ج17، ص129). و خداوند کریم در آیه 100 سوره نحل می فرماید: « تسلط شیطان فقط بر کسانی خواهد بود که او را به سرپرستی خود انتخاب کرده اند ». بنابراین انتخاب شیطان و شیطان صفت ها مایه گمراهی و هلاکت خواهد بود.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

دوست و همنشین بد

دوست بد، زمینه بسیار مهمی برای گناه است؛ تجربه و علم ثابت کرده است که انسان از ناحیه دوست و همنشین به سرعت تحت تأثیر قرار می گیرد بنحوی که دوست و معاشر بد، شخصیت انسان را به نابودی و ویرانی می کشاند. انسانهای بد، پسر پیامبر خدا حضرت نوح (علیه السلام) را گمراه کردند ولی سگ اصحاب کهف، خوی نیک آدمی پیدا کرد. شاعر می فرماید:

تا توانی می گریز از یار بد یار بد بدتر بود از مار بد
مار بد، تنها ترا بر جان زند یار بد بر جان و بر ایمان زند

بنابراین یکی از راههایی که شیطان انسان را گمراه می کند انتخاب دوست بد است بنحوی که از این طریق گاهی انسان مؤمن مرتد می شود.
خداوند در آیه 27 تا 29 سوره فرقان هشدار می دهد که مراقب باشید تا شیطان از این رهگذر شما را به فساد و انحراف نکشاند. در این زمینه خداوند می فرماید: " به خاطر بیاور، روزی را که ظالم دست خود را از شدت حسرت به دندان می گزد و می گوید ای کاش با رسول خدا راهی برگزیده بودم . ای وای برمن ! کاش فلانی را دوست خود انتخاب نکرده بودم او مرا از یاد خدا گمراه ساخت بعد از آنکه هدایت شده بودم و شیطان همیشه انسان را از راه راست گمراه می کند ."
خداوند در آیه 140 سوره نساء می فرماید: «با استهزاءکنندگان آیات خدا همنشین نشوید تا به سخن دیگری بپردازند ، زیرا در این صورت شما هم مثل آنها خواهید بود».
طبق آیات 42 تا 45 سوره مدّثر وقتی بهشتیان از جهنمیان می پرسند چه چیز شما را جهنمی کرد می گویند : ما پیوسته با اهل باطل دوست و همصدا بودیم.
آری!انسان مؤمن و زیرک باید در انتخاب دوست و همسر و مسئول و همکار و شریک و ... کمال دقت و توجه را به خرج دهد تا دین و ایمانش بر باد فنا نرود.

منابع:
سایت اهل بهشت
سایت حوزه
سایت اندیشه مطهر