راه ورود شيطان بر انسان به دست خود انسان است و شيطان بدون كمك خود انسان نمي تواند تسلّطي بر او داشته باشد،خداوند متعال مي فرمايد: «بي شك شيطان و گروهش شما را از آنجا يي مي بينند كه شما آنها را نمي بينيد، ما شياطين را دوست و سرپرست كساني قرار داديم كه ايمان نمي آوردند.
آيا بين نفس اماره و شيطان تفاوتي هست؟
نفس اماره درجه و مرتبه اي از مراتب نفس و روح انسان است. كه در آن حال نفس انسان به دليل عدم رشد و تعالي حقيقي، در رتبه اي است كه او را امر به بدي و پليدي مي كند و از عقل او فرمان نمي برد.
همانطور كه نفس لوامه يا نفس مطمئنه نيز هر يك مربوط به مرتبه اي از مراتب نفس انسان هستند، يعني نفس انسان گاهي اماره است، گاهي همان نفس، لوامه است و گاهي به درجه اي مي رسد كه به آن نفس مطمئنه مي گويند. شهيد مطهري مي گويد:
اين جور نيست كه انسان چند «خود» جدا داشته باشد، يك كار را نفس امّاره مىكند، يك كار ديگر را نفس لوّامه و يك كار ديگر را نفس مطمئنّه. نه، نفس انسان گاهى در يك حدّ پايين است؛ در آن حدّ پايين كه كار مىكند، آنجا كه تحت فرمان عقل نيست، اسمش مىشود «نفس امّاره».
همين نفس در يك درجه بالاتر چشمهايش را باز مىكند و هشيارتر مىگردد، مىشود «نفس لوّامه» كه خودش خودش را ملامت مىكند. اگر دو تا بود كه ديگر ملامت [خود] معنى نداشت. خودش كار بدى كرده، بعد خودش خودش [را محاكمه مىكند] ، در آن واحد خودش مىشود قاضى، خودش مىشود مدّعى، خودش مىشود مدّعى عليه، و عليه خودش حكم صادر مىكند. محاسبة النفس معنايش همين است. «لا اقْسِمُ بِيوْمِ الْقِيامَةِ وَ لا اقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوّامَةِ» . اين را در رديف قيامت هم ذكر كرده كه همانطور كه در قيامت خداست كه به حسابها رسيدگى مىكند، خداوند به انسان يك درجهاى از روح و روان داده كه از خود انسان در دنيا حساب مىكشد. «يا ايتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعى الى رَبِّك». اين است كه انسان يك شخص واحد و يك شئ واحد است كه اين پلّهها را طى مىكند. نفس امّاره همان نفس لوّامه است و نفس لوّامه همان نفس مطمئنّه است امّا اينها در درجات مختلف هستند، درجاتش هم مربوط به اين است كه در چه درجهاى از توجّه و آگاهى و تذكر و صفا و نبودن حجابها و داشتن ايمان و يقين بيشتر و امثال اينها باشند، و الّا همان يكى است. ( مجموعهآثاراستادشهيدمطهر ج3 ص 595 و 596 )